Το διώροφο τουριστικό autorail με την απεριόριστη ορατότητα, που σταδιοδρόμησε για περισσότερα από είκοσι χρόνια σε μερικές από τις καλύτερες εκδρομικές διαδρομές της Ευρώπης.
Στα τέλη της δεκαετίας του '50, η αλματώδης ανάπτυξη του τουρισμού αποτέλεσε το κίνητρο της «Societe Nationale des Chemins de fer Français» (SNCF) για την προσφορά ανάλογων υπηρεσιών από την πλευρά της. Την ίδια εποχή τα διευθυντικά στελέχη της, στη διάρκεια μιας επίσκεψής τους στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, εντυπωσιάστηκαν από τις πανοραμικές αυτοκινητάμαξες «Vista-Dome».
Στη συνέχεια, τα οχήματα εκείνα αποτέλεσαν την πηγή έμπνευσης για την κατασκευή αντίστοιχων τραίνων, με γαλλική όμως υπογραφή. Κατόπιν προβληματίστηκαν για το αν θα έπρεπε η δική τους πρόταση να είναι εξηλεκτρισμένη ή αν θα φέρει θερμικό κινητήρα. Τελικά, επέλεξαν τη δεύτερη λύση, που ήταν πετρελαιοκίνητη. Το τουριστικό τους autorail έπρεπε να είναι αρκετά ισχυρό, ώστε να μπορεί να έλξει δύο ενοποιημένα ρυμουλκούμενα, να κινηθεί σε γραμμές με δύσκολα προφίλ και να προσφέρει στους ταξιδιώτες του πανοραμική θέα των τοπίων που επισκέπτεται.
Η αυτοκινητάμαξα «X 4200» ήταν διώροφη, κατασκευασμένη από τον σιδηροδρομικό κλάδο της «Regie Nationale des Usines Renault» (RNUR). Παρήχθη σε δέκα συνολικά μονάδες στο εργοστάσιο της γαλλικής εταιρείας στο Choisy-le-Roi, κωδικοποιημένη από τη Renault με τον τετραψήφιο αριθμό «5150». Η πρώτη από αυτές βγήκε από την αλυσίδα παραγωγής τον Φεβρουάριο του 1959. Η τουριστική σειρά εντάχθηκε εξ ολοκλήρου στο δίκτυο της SNCF από τον Απρίλιο ως τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς, αριθμημένη από το «Χ 4201» ως το «Χ 4210». Προσέφερε τις υπηρεσίες της στο ταξιδιωτικό κοινό για περισσότερα από είκοσι χρόνια, με την πρώτη από αυτές να συνταξιοδοτείται τον Δεκέμβριο του 1980, ενώ η τελευταία εγκατέλειψε την ενεργό δράση τον Ιούνιο του 1985. Η Renault διατήρησε στην κατοχή της την αυτοκινητάμαξα με κωδική ονομασία «Χ 4204», η οποία τέθηκε σε καθεστώς ιστορικού μνημείου στις 11 Φεβρουαρίου 1998. Από το 1986 μέχρι το 2005 ο σύλλογος «AGRIVAP The Trains of Discovery» έγινε ο ιδιοκτήτης των autorails «X 4203», «Χ 4206» και «Χ 4208», από τα οποία μόνο το τελευταίο συνεχίζει να κυκλοφορεί. Από τους εκπροσώπους της σειράς «Χ 4200» στις σιδηροτροχιές, τα περισσότερα χιλιόμετρα έχει διανύσει η αυτοκινητάμαξα με την κωδική ονομασία «X 4204» (2.520.260).
Η δομή της «X 4200» παρουσιάζει την ιδιαιτερότητα μιας υπερυψωμένης καμπίνας πρώτης θέσης, που βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα επάνω από το διαμέρισμα του κινητήρα, προσφέροντας ορατότητα 360 μοιρών σε όλες τις καιρικές συνθήκες με τη συνδρομή μιας συσκευής κατά της ομίχλης, που αποτελείται από ηλεκτρικές αντιστάσεις ενσωματωμένες στα παράθυρα. Ο θόλος (διαστάσεων 3,50 × 2,80 μέτρων) ζυγίζει 780 κιλά (1.000 με τα πάραθυρα) και είναι κατασκευασμένος από πολλά στρώματα πολυεστέρα. Το εξωτερικό γυαλί που χρησιμοποιείται για αυτόν είναι αθερμικό, που σημαίνει ότι είναι μερικώς αδιαπέραστο από την υπέρυθρη ακτινοβολία. Όμως, ο εξαερισμός του θόλου δεν είναι ικανοποιητικός όταν η εξωτερική θερμοκρασία είναι υψηλή, μειονέκτημα που οδηγούσε ακόμη και σε απαγορεύσεις κυκλοφορίας τις πιο ζεστές ώρες, στους θερινούς μήνες. Το γυάλινο autorail έχει χωρητικότητα 88 θέσεων, 44 στην πρώτη θέση και 36 στη δεύτερη, η οποία ενισχύεται και με οκτώ πτυσσόμενα καθίσματα. Οι πολυθρόνες πρώτης κατηγορίας, κάτω από τον θόλο, έχουν τη δυνατότητα να ρυθμίζονται, ώστε να περιστρέφονται προς την κατεύθυνση του ταξιδιού. Τα καθίσματα δεύτερης κατηγορίας είναι επίσης ατομικές πολυθρόνες, χωρίς δυνατότητες περαιτέρω ρυθμίσεων.
Τα δύο διαμερίσματα (πρώτη και δεύτερη θέση) βρίσκονται στο χαμηλό επίπεδο της κατασκευής, χωρισμένα από το διαμέρισμα του κινητήρα και τους χώρους αποσκευών που τοποθετούνται στο κέντρο. Η θέση της οδήγησης έχει γυάλινο διαχωριστικό, ενώ δίπλα της υπάρχουν και δύο θέσεις επιβατών. Το σύστημα εξαερισμού στηρίζεται στους ηλεκτρικούς ανεμιστήρες, απαραίτητους για τη διατήρηση μιας αποδεκτής θερμοκρασίας κάτω από τον θόλο του διαμερίσματος πρώτης θέσης. Στο πρόγραμμα της σειράς «Χ 4200» είχε συμπεριληφθεί και η τοποθέτηση κλιματιστικών συστημάτων σε όλες τις μονάδες. Τελικά εγκαταστάθηκε μόνο ένα, στην «Χ 4201», αλλά κι αυτό μόνο για την πρώτη θέση. Ο εσωτερικός σχεδιασμός, οι γραμμές και οι χρωματισμοί, είναι έργο του σχεδιαστή Paul Arzens , πατέρα τoυ «CC 6500» και εμπνευστή του στιλ «nez cassé» (σπασμένη μύτη).
Ο V12 πετρελαιοκινητήρας «V12SH» της σειράς «Χ 4200», εφοδιασμένος με μηχανικό υπερσυμπιεστή τύπου «Napier 100 HP», ήταν παρόμοιος με αυτόν που χρησιμοποιήθηκε στην «X 2800». Κατασκευασμένος στη Mulhouse από την «Societe Αlsacienne de Constructions Mecaniques» (SACM) και σχεδιασμένος από την συντοπίτισσα «Societe de Materiel et de Recherche Petroliere Grosshans Ollier» (MGO) των Georges Frederic Grosshans και Jacques Gaspard Ollier (οι οποίοι κατείχαν και δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για υδρόψυκτα έμβολα) απέδιδε 800 ίππους. Ωστόσο, τα προβλήματα ψύξης που προέκυψαν λόγω του υπερβολικά περιορισμένου χώρου στον οποίο είχε τοποθετηθεί, οδήγησαν στη μείωση της υπηρεσιακής ισχύος του στους 605 ίππους.
Το σύστημα μετάδοσης είναι ηλεκτρικό, ενώ ο πετρελαιοκινητήρας οδηγεί μια ηλεκτρική γεννήτρια που παρέχει τάση 1.000 V σε δύο κινητήρες, τοποθετημένους στους άξονες του ίδιου φορείου. Χάρις στην εκτεταμένη χρήση ελαφρών μετάλλων, πλαστικών ινών (πολυεστέρα) και γυαλιού, η μήκους 26,8 μέτρων πανοραμική αυτοκινητάμαξα δεν υπερβαίνει το φορτίο των 16,5 τόνων ανά άξονα, γεγονός που της επέτρεπε να κινείται στο μεγαλύτερο μέρος του γαλλικού σιδηροδρομικού δικτύου. Η μέγιστη ταχύτητά της όταν ταξίδευε στις σιδηροτροχιές ως ανεξάρτητη μονάδα ήταν 130 χλμ./ώρα, που γίνονταν 120 χλμ./ώρα όταν ρυμουλκούσε τις «X 2400» και «X 2800».
videos
Aπολαύστε
το εσωτερικό της «X 4200»
Σπύρος Χατήρας
