«Τοίχος» προστασίας επιχειρεί να «στήσει» ο ΟΣΕ εκατέρωθεν των γραμμών του σιδηροδρομικού δικτύου σε τρία επιλεγμένα σημεία, που βρίσκονται κοντά σε καταυλισμούς Ρομά, τους οποίους ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών, Κ. Κυρανάκης, κατά καιρούς έχει συνδέσει με φαινόμενα λιθοβολισμών τρένων και κρούσματα δολιοφθοράς.
Γιώργος Παπακωνσταντίνου
insider.gr
Προς την κατεύθυνση αυτή, το Δ.Σ. της εταιρείας «Σιδηρόδρομοι Ελλάδας» (πρώην ΟΣΕ) ενέκρινε την προώθηση διαγωνισμού για τη «Σύναψη σύμβασης με αντικείμενο την κατασκευή Περίφραξης Αποτροπής Πρόσβασης στον Σιδηροδρομικό Διάδρομο σε επιλεγμένες θέσεις στις περιοχές Θηβών, Θριασίου και Ζευγολατιού», αξίας 5,5 εκατ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ). Η συνολική προθεσμία υλοποίησης της σύμβασης ορίζεται σε 10 μήνες από την ημέρα υπογραφής της. Το σύνολο του οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης θα εξοφληθεί σταδιακά με την πρόοδο των εργασιών. Η χρηματοδότηση προβλέπεται από τα λειτουργικά έξοδα της «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος Μ.Α.Ε.» για το έτος 2026.
Να θυμίσουμε ότι μερικών μηνών, λίγο πριν το καλοκαίρι 2025 είχε ληφθεί και πάλι απόφαση του Δ.Σ. του Οργανισμού για την περιτοίχιση του σιδηροδρομικού διαδρόμου στις ίδιες περιοχές με την δαπάνη του έργου να υπολογίζεται τότε σε 4,5 εκατομμύρια ευρώ, αλλά μάλλον πάμε σε νέα διαδικασία πιο «ενισχυμένη» σε προϋπολογισμό.
Τα προτεινόμενα έργα
Με τα «φρέσκα» δεδομένα, και όπως αναφέρεται σε σχετικό έγγραφο αναφορικά με την αναγκαιότητα της παρέμβασης, το αντικείμενο της προτεινόμενης σύμβασης πραγματεύεται την Περίφραξη Αποτροπής Πρόσβασης («ΠΑΠ») στον σιδηροδρομικό διάδρομο σε περιοχές της Θήβας (θέση Πυρί), του Θριασίου (Ασπρόπυργος) και του Ζευγολατιού. Στις συγκεκριμένες περιοχές είτε δεν υφίσταται πλέον η αρχική περίφραξη του σιδηροδρομικού διαδρόμου, καθώς αυτή έχει βανδαλιστεί ή πλήρως αφαιρεθεί, είτε η περίφραξη είναι ανεπαρκής ως προς την αποτελεσματικότητά της στην αποτροπή εισόδου Μη Εξουσιοδοτημένων Ατόμων ( «ΜΕΑ») εντός του σιδηροδρομικού διαδρόμου.
Το προτεινόμενο έργο, πιλοτικού χαρακτήρα όπως προαναφέρθηκε, αποσκοπεί στην κατασκευή των απαιτούμενων περιφράξεων υψηλής αποτρεπτικότητας προκειμένου να διασφαλιστεί ο απαραίτητος βαθμός ασφαλείας της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας. Η προτεινόμενη Περίφραξη Αποτροπής Πρόσβασης ( ΠΑΠ) θα συμβάλλει καθοριστικά (α) στην ασφαλή σιδηροδρομική κυκλοφορία, (β) στην άρση των φαινομένων βανδαλισμού του σιδηροδρομικού υλικού, (γ) στην αποτροπή απόθεσης μπάζων εντός το σιδηροδρομικού διαδρόμου, γεγονός που θα συμβάλλει στην γενικότερη περιβαλλοντική ανακούφιση των θιγομένων περιοχών, και (δ) στην εξάλειψη θανατηφόρων ή σοβαρών ατυχημάτων λόγω εμπλοκής σιδηροδρομικών συρμών με οχήματα και πολίτες. Όπως προαναφέρθηκε, η προτεινόμενη ΠΑΠ θα κατασκευαστεί στον σιδηροδρομικό διάδρομο σε περιοχές της Θήβας (εκτιμώμενο μήκος 375 m), του Θριασίου (εκτιμώμενο μήκος 2,900 m) και του Ζευγολατιού (εκτιμώμενο μήκος 2,200 m)
Η υφιστάμενη «τρύπια» προστασία
Η σημερινή κατάσταση περίφραξης του βασικού σιδηροδρομικού διαδρόμου (Σιδηροδρομική Γραμμή Υψηλής Ταχύτητας – ΣΓΥΤ) χαρακτηρίζεται εν γένει ως λειτουργική και αποτελεσματική στο μεγαλύτερο μέρος της, προστατεύοντας την σιδηροδρομική κυκλοφορία από διάφορα αίτια. Εν τούτοις, σε συγκεκριμένες, εντοπισμένες περιοχές, η υφιστάμενη σιδηροδρομική περίφραξη ή έχει σοβαρά βανδαλιστεί ή δεν υφίσταται λόγω δράσης μεμονωμένων ομάδων ατόμων. Στις περιοχές αυτές η σιδηροδρομική κυκλοφορία δεν εκτελείται με ασφάλεια καθότι η ΣΓΥΤ είναι εκτεθειμένη και απροστάτευτη, ενώ συχνά παρατηρούνται στις περιοχές αυτές λιθοβολισμοί, ρίψεις μπάζων, βανδαλισμοί σε εξοπλισμό της ΣΓΥΤ, κ.λπ.
Η μη επαρκής περίφραξη του σιδηροδρομικού διαδρόμου έχει επίσης ως αποτέλεσμα, λόγω της εισόδου ΜΕΑ εντός του διαδρόμου, πολλές φορές και εντός των υπό κυκλοφορία σιδηροδρομικών γραμμών, την συγκέντρωση απορριμμάτων λόγω της ύπαρξης στις περιοχές αυτές καταυλισμών Ρομά. Επίσης, λόγω της έλλειψης ΠΑΠ παρατηρείται συχνά αφενός παράνομη διέλευση και κυκλοφορία ΜΕΑ εντός του σιδηροδρομικού διαδρόμου, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή των ατόμων αυτών και αφετέρου γίνεται επανειλημμένως ρίψη διαφόρων αντικειμένων (πέτρες, σίδερα, κ.λπ.) εναντίον των διερχόμενων συρμών με άμεση επίπτωση στην ασφάλεια κυκλοφορίας.
Όπως σημειώνεται, το ζήτημα της περιτοίχισης «ευαίσθητων περιοχών» έχει απασχολήσει ιδιαίτερα την εταιρεία «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος Μ.Α.Ε» με προτάσεις κατασκευής διαφόρων τύπων περίφραξης. Τα αποτελέσματα όσων εκ των προτάσεων αυτών υλοποιήθηκαν ήταν πενιχρά ως προς την αποτελεσματικότητά τους, δεδομένου ότι οι περιφράξεις αυτές είτε δεν ήταν αρκετά αποτρεπτικές στην είσοδο ΜΕΑ εντός των σιδηροδρομικών γραμμών είτε δεν παρείχαν επαρκή προστασία έναντι βανδαλισμών με αποτέλεσμα μετά από σχετικά σύντομο χρονικά διάστημα αυτές να αφαιρεθούν ή να καταστούν τελείως αναποτελεσματικές.
Η προηγούμενη εισήγηση και η αναπροσαρμογή
Σημειώνεται ότι την 08-04-2025 συνετάχθη η με αριθμ. πρωτ. 9019284/08-04-2025 εισήγηση στο Διοικητικό Συμβούλιο – Πρωτογενές αίτημα της Διεύθυνσης Συντήρησης Γραμμής – Υπηρεσία Συντήρησης Γραμμής Κεντρικής και Νοτίου Ελλάδος- Τμήμα Συντήρησης Γραμμής Αθηνών, με θέμα την αναγκαιότητα ανάθεσης του έργου «Περιτοίχιση του Σιδηροδρομικού Διαδρόμου σε Επιλεγμένες θέσεις στις περιοχές Θήβας- Θριασίου και Ζευγολατιού», προϋπολογισμού 4.500.000 ευρώ και με προτεινόμενη συμβατική διάρκεια είκοσι τεσσάρων (24) μηνών. Για το ως άνω έργο είχε εκδοθεί έγκριση ανάληψης πολυετούς υποχρέωσης για τα έτη 2026-2027. Επειδή όμως η ως άνω προτεινόμενη σύμβαση αφορά μεν στις ίδιες περιοχές (θέσεις του σιδηροδρομικού διαδρόμου), οι οποίες χρήζουν άμεσης προστασίας, πλην όμως θα εκτελείτο επί τη βάσει μελέτης, η οποία ακολουθούσε εντελώς διαφορετικό τρόπο προστασίας της σιδηροδρομικής γραμμής από αυτήν που θα αναλυθεί κατωτέρω, και η οποία κατόπιν ενδελεχούς έρευνας θεωρήθηκε ως μη ενδεδειγμένη και λιγότερο αποδοτική, προτείνεται δια της παρούσης εισηγήσεως η ανάκληση της προηγούμενης αποφάσεως εγκρίσεως πρωτογενούς αιτήματος και η εισαγωγή ενός νέου πρωτογενούς αιτήματος, ως ακολούθως:
Με βάση τα ανωτέρω συμπεράσματα αλλά και τις πραγματικές συνθήκες που επικρατούν στο πεδίο, η Γενική Διεύθυνση Μελετών, Έργων και Ανάπτυξης Δικτύου ( «ΓΔ-ΜΕΑΔ») προχώρησε στον πρωτογενή σχεδιασμό ενός νέου τύπου περίφραξης, αντλώντας στοιχεία από διεθνείς πρακτικές αποτροπής εισόδου ΜΕΑ εντός «ευαίσθητων περιοχών». Η ΠΑΠ βασίζεται σε αναλόγου τύπου περιφράξεις που έχουν ήδη εφαρμοστεί με επιτυχία στο Ισραήλ και στις Η.Π.Α. Η προτεινόμενη σύμβαση κατασκευής της συγκεκριμένης ΠΑΠ έχει πιλοτικό χαρακτήρα, θα παρακολουθηθεί δηλαδή λεπτομερώς με την καταγραφή όλων των σχετικών με την ΠΑΠ συμβάντων (διατήρηση της δομικής ακεραιότητας και ανθεκτικότητας της, επιτυχημένη αποτροπή ΜΕΑ, αναίρεση του κινδύνου ρίψης αντικειμένων, κ.λπ.) και την τήρηση σχετικών δελτίων καταγραφής συμβάντων.
Δεδομένων των επικίνδυνων συνθηκών που επικρατούν σε «ευαίσθητες περιοχές» του σιδηροδρομικού δικτύου από δράσεις ΜΕΑ αλλά και παραβατικές συμπεριφορές ορισμένων ατόμων, κρίνεται αναγκαία και κατεπείγουσα η κατασκευή της προτεινόμενης περιτοίχισης ΠΑΠ, η οποία αν και έχει πιλοτικό χαρακτήρα, εκτιμάται ότι θα παρέχει στο έπακρον τα αναμενόμενα αποτελέσματα στην αποτροπή εισόδου ΜΕΑ και στην προστασία της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας. Η προτεινόμενη ΠΑΠ παρουσιάζει ταχύτητα κατασκευής και, σε σχέση με τις ήδη εφαρμοσμένες αντίστοιχες περιφράξεις, παρέχει τον βέλτιστο δείκτη αποδοτικότητας (performance indicator) αναφορικά με (α) τον λόγο αποτελεσματικότητας προς κόστος (effectiveness/cost ratio), (β) την αποδοτικότητα (efficiency), (γ) την σταθερότητα και αξιοπιστία (reliability), (δ) την ικανότητα βελτιστοποίησης πόρων (resource optimization) και (ε) την συμμόρφωση με στόχους, πρότυπα και λειτουργικές απαιτήσεις. Οι πιλοτικές ΠΑΠ θα αξιολογηθούν σε βάθος χρόνου, ελέγχοντας την επίδοσή τους (performance evaluation).
Πώς θα είναι Περίφραξη Αποτροπής Πρόσβασης («ΠΑΠ»)
Η ΠΑΠ αποτελείται από προκατασκευασμένα κατακόρυφα μεταλλικά στοιχεία ΙΡΕ, τα οποία θεμελιώνονται σε μικροπασσάλους και φέρουν οριζόντια προκατασκευασμένα πάνελ. Αναλυτικότερα, ο τοίχος περιτοίχισης αποτελείται από προκατασκευασμένα κατακόρυφα μεταλλικά στοιχεία ΙΡΕ 180 μεταξύ των οποίων τοποθετούνται οριζόντια προκατασκευασμένα πάνελ από οπλισμένο σκυρόδεμα ποιότητας C25/30, διαστάσεων 5.0 x 2.50 x 0.16 m, συνθέτοντας με τον τρόπο αυτό ένα σύστημα τοιχοπετάσματος (βλ. Σχήμα 1) που εφαρμόζεται επί μικροπασσάλων, οι οποίοι τοποθετούνται σε αξονικές αποστάσεις 5 m. Τα τοιχοπετάσματα είναι βιομηχανικής παραγωγής και φέρουν κατάλληλο οπλισμό από διπλό δομικό πλέγμα, ενώ είναι κατάλληλα ενισχυμένα με επιπλέον οπλισμό στις κρίσιμες ζώνες των ανοιγμάτων.
Η σκυροδέτησή τους γίνεται επί κλίνης και περιλαμβάνει, εκτός από τον προαναφερόμενο οπλισμό και ίνες πολυπροπυλενίου για την αύξηση της ανθεκτικότητάς τους και την αποφυγή μικρορηγματώσεων. Η θεμελίωση των κατακόρυφων στοιχείων γίνεται επί μικροπασσάλων, βάθους (μήκους) 2.00 m για την ασφαλή παραλαβή των φορτίων. Ο ακριβής σχεδιασμός των ανωτέρω θα προκύψει από την εκπόνηση της οριστικής μελέτης που θα περιλαμβάνει τις κατάλληλες γεωτεχνικές έρευνες και τους απαραίτητους στατικούς υπολογισμούς.
Η κατασκευή του τοίχου θα γίνει εκτός του περιτυπώματος της σιδηροδρομικής γραμμής και σε κάθε περίπτωση πίσω από τη θέση του ιστού ηλεκτροκίνησης, για λόγους συντηρησιμότητας των στοιχείων της ΗΛΚ και των λοιπών Η/Μ συστημάτων. Σε κάθε περίπτωση οι Η/Μ εγκαταστάσεις θα περικλείονται από την ολόσωμη περίφραξη, η κατασκευή της οποίας θα γίνεται εντός της ζώνης απαλλοτρίωσης της Εταιρείας.
