Κάποτε αποκαλούμενος ως ο «Τιτανικός των Πυρηναίων», ο Διεθνής Σταθμός Κανφράνκ στη βόρεια Ισπανία μαστιζόταν από καταστροφές, εκτροχιασμούς και δεκαετίες εγκατάλειψης. Τώρα, σχεδόν 100 χρόνια μετά τα μεγάλα εγκαίνιά του, ο γίγαντας των Καλών Τεχνών έχει αναγεννηθεί ως ξενοδοχείο πέντε αστέρων - και σύντομα θα μπορούσε να υποδεχτεί ξανά διεθνή τρένα.
bbc.com
Τερατώδης σε κλίμακα αλλά και κομψή σε σχεδιασμό, η πρόσοψη Beaux-Arts του Διεθνούς Σταθμού Canfranc, μήκους 200 μέτρων, φαίνεται περίεργα παράταιρη σε ένα ορεινό χωριό μόλις 500 κατοίκων. Αλλά αυτό το μεγαθήριο κρυμμένο ψηλά στα ισπανικά Πυρηναία δεν είναι απλώς αταίριαστο. Συχνά αποκαλείται ο πιο άτυχος σιδηροδρομικός σταθμός της Ευρώπης.
Όταν άνοιξε με μεγάλη φανφάρα το 1928, ο νέος, πολυτελής, συγκοινωνιακός κόμβος προοριζόταν να μεταφέρει εκατοντάδες χιλιάδες επιβάτες μεταξύ του Κανφράνκ και της γαλλικής πόλης Πο. Αλλά σχεδόν από την αρχή, η ατυχία χτύπησε. Μια πυρκαγιά κατέστρεψε το κτίριο μόλις τρία χρόνια αργότερα. Η Μεγάλη Ύφεση επιβράδυνε τις επισκευές. Στη συνέχεια, οι υπηρεσίες εδάφους του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου σταμάτησαν. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το Κανφράνκ έγινε εστία ίντριγκας, όπου Εβραίοι πρόσφυγες, δραπέτευτοι αιχμάλωτοι πολέμου και καταρριφθέντες συμμαχικοί αεροπόροι πέρασαν λαθραία τα σύνορα από τη ναζιστική Γαλλία, κάτω από τη μύτη Γερμανών στρατιωτών και πρακτόρων της Γκεστάπο που βρίσκονταν στην πλευρά που ελέγχονταν από τη Γαλλία. Το 1970, ένας καταστροφικός εκτροχιασμός τρένου κατέστρεψε μια βασική γέφυρα στη γαλλική πλευρά, διακόπτοντας οριστικά τη γραμμή. Ο σταθμός εγκαταλείφθηκε λίγο αργότερα.
Ωστόσο, σχεδόν έναν αιώνα μετά τα εγκαίνιά του, ο «Τιτανικός των Πυρηναίων» - όπως έγινε γνωστός - επιτέλους γυρίζει πίσω από την κακή του τύχη. Το 2023, μετά από χρόνια ανακαίνισης, ο σταθμός άνοιξε ξανά ως ξενοδοχείο πέντε αστέρων, ενώ παράλληλα βρίσκονται σε εξέλιξη σχέδια για την ανοικοδόμηση της χαμένης διεθνούς σιδηροδρομικής διαδρομής μέσα από τα βουνά.
«Καλώς ήρθατε στο Canfranc Estacion», είπε η ρεσεψιονίστ Μαρία Καμάρα, όταν έκανα check in μετά από μια κουραστική μέρα ταξιδιού στα βουνά. Όπως όλο το προσωπικό του πρώην εγκαταλελειμμένου σταθμού που μετατράπηκε σε πολυτελές ξενοδοχείο, η Καμάρα ήταν ντυμένη με μια στολή εμπνευσμένη από τη δεκαετία του 1920, σχεδιασμένη να προκαλεί μια αίσθηση νοσταλγίας για τους σιδηροδρόμους και καθισμένη σε ένα μεγαλοπρεπές, θολωτό λόμπι που κάποτε ήταν η αίθουσα έκδοσης εισιτηρίων. «Ελπίζω να απολαύσατε το ταξίδι σας», πρόσθεσε, καθώς ο γκρουμ με πλησίασε κρατώντας έναν δίσκο σαμπάνιας.
Ρίτσαρντ Κόλετ
Το βραβευμένο με αστέρι Michelin Canfranc Express σερβίρει αραγονέζικη κουζίνα σε ένα ανακαινισμένο σιδηροδρομικό βαγόνι (Πίστωση: Richard Collett)
Το ταξίδι μου δεν ήταν τόσο ευχάριστο όσο το ποτό καλωσορίσματος. Ο Όμιλος Barcelo μπορεί να μετέτρεψε τον Διεθνή Σταθμό Canfranc σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο – με εσωτερική πισίνα και σπα, ένα μπαρ Art Deco και ένα εστιατόριο βραβευμένο με αστέρι Michelin που σερβίρει κουζίνα Αραγωνίας μέσα σε ένα ανακαινισμένο βαγόνι – αλλά οι σιδηροδρομικές υποδομές παραμένουν σε κατάσταση ερειπωμένης κατάστασης.
Ξεκινώντας νωρίς εκείνο το πρωί από το Σαν Σεμπαστιάν στην ορεινή Χώρα των Βάσκων της Ισπανίας, οι ακυρώσεις τρένων με ανάγκασαν να επιβιβαστώ σε ένα λεωφορείο αντικατάστασης τρένων για τη Σαραγόσα, την πρωτεύουσα της Αραγονίας. Από εκεί, το εγχώριο τρένο προς το Κανφράνκ - το μόνο τμήμα της γραμμής που χρησιμοποιείται ακόμα - ήταν κλειστό για αναβαθμίσεις, οπότε πήρα ένα άλλο τρένο για την Ουέσκα και ένα τελευταίο λεωφορείο αντικατάστασης τρένων στο Κανφράνκ, φτάνοντας καθώς ο ήλιος έδυε πίσω από τις κορυφές.
Ταξίδια με τρένο
Το Train Journeys είναι μια σειρά ταξιδιών του BBC που τιμά τις πιο ενδιαφέρουσες διαδρομές με τρένο στον κόσμο και εμπνέει τους αναγνώστες να ταξιδέψουν δια ξηράς.
Θα σοκαριζόταν οι αρχικοί μηχανικοί και αρχιτέκτονες να βρουν επιβάτες να φτάνουν στον πολυτελή σταθμό τους με λεωφορείο. Αλλά παρά το μακρύ ταξίδι, έμεινα άναυδος από το γιγάντιο μέγεθος και το μεγαλείο του. Περιτριγυρισμένος από χιονισμένες κορυφές των Πυρηναίων σε υψόμετρο 1.036 μέτρων, αυτός ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος σταθμός στην Ευρώπη (μετά τον Κεντρικό Σταθμό της Λειψίας) όταν εγκαινιάστηκε από τον Βασιλιά της Ισπανίας και τον Πρόεδρο της Γαλλίας τον Ιούλιο του 1928.
«Ήταν ένα μεγαλοπρεπές κτίριο», δήλωσε ο Φρανσίσκο Πόλο Μουριέλ, ιστορικός σιδηροδρόμων στο Museo del Ferrocarril (Μουσείο Σιδηροδρόμων) στη Μαδρίτη. «Διαθέτει ένα υπέροχο διεθνές ξενοδοχείο, μια εγκατάσταση καραντίνας και, με το μεγαλοπρεπές μέγεθος και σχεδιασμό του, ήταν εξοπλισμένο με κατοικίες, διοικητικά γραφεία, τελωνειακές και εμπορικές εγκαταστάσεις, καθώς και χώρους σιδηροδρομικών επιχειρήσεων και για τις δύο χώρες».
Ρίτσαρντ Κόλετ
Ο Διεθνής Σταθμός Canfranc ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος σταθμός στην Ευρώπη όταν άνοιξε το 1928 (Πίστωση: Richard Collett)
Στον βόρειο τοίχο του λόμπι, είδα ένα γαλλικό οικόσημο. Η μία άκρη του σταθμού (όπου τυχαίνει να βρίσκεται το δωμάτιό μου) ήταν κάποτε κυρίαρχο γαλλικό έδαφος όπου Γάλλοι τελωνειακοί και μεταναστευτικοί υπάλληλοι αναλάμβαναν τις συνοριακές διατυπώσεις για τους ταξιδιώτες που εισέρχονταν ή εξέρχονταν από τη Γαλλία, ενώ Ισπανοί αξιωματούχοι εργάζονταν στην άλλη άκρη.
