> Σταμάτησαν τα επιπλέον δρομολόγια του Σαββατοκύριακου
> Να λειτουργήσει άμεσα και πλήρως το τμήμα συντήρησης στο ΔιακοπτόΜηδενική είναι η πρόοδος σε μια σειρά από ‘μέτωπα’ που έχουν ανοίξει εδώ και καιρό στην τεχνική βάση και το τμήμα συντήρησης του Οδοντωτού Σιδηροδρόμου Διακοπτό -Καλάβρυτα. To θέμα σύμφωνα με το ‘Σύλλογο Φίλων του Οδοντωτού Σιδηροδρόμου’ είναι αρκετά σοβαρό και θα πρέπει οι φορείς της περιοχή να αναλάβουν δράση άμεσα!
kalavrytanews.com
-Πρώτα απ’ όλα διότι, εν μέσω της θερινής σεζόν, δεν υπάρχει πλέον καμία δυνατότητα να πραγματοποιηθούν έξτρα τουριστικά δρομολόγια, σύμφωνα μάλιστα με το πρόγραμμα που για καιρό ανέλαβε και τηρούσε η Hellenic Train για τα Σαββατοκύριακα και τις Αργίες!
-Επίσης διότι ο μισός σχεδόν εξοπλισμός τροχαίου υλικού, για τον οποίο το δημόσιο δαπάνησε πριν από 15 χρόνια πάνω από 26 εκατ. ευρώ, είναι εκτός λειτουργίας επί μακρόν…
Η ευθύνη της Hellenic Train…
Η έλλειψη μέριμνας εκ μέρους του ΟΣΕ σε σχέση και με μελέτες και έργα προστασίας της γραμμής από πλημμύρες και κατολισθήσεις αυξάνουν τον προβληματισμό καθώς τα πολύ σοβαρά ‘μέτωπα’ είναι πια δύο, τόσο η απαξίωση του τροχαίου υλικού όσο και η γνωστή αδιαφορία για την προστασία της υποδομής του δικτύου.
«Δύο είναι τα πράγματα που συντελούν προκειμένου οι ταξιδιώτες μας να έχουν ένα ασφαλές ταξίδι με το αγαπημένο μας τουριστικό τρενάκι, πρώτα απ όλα η κατάσταση της γραμμής και το δεύτερο η συντήρηση των αυτοκινηταμαξών» μας εξηγεί ο πρόεδρος του Σ.Φ.Ο. Διακοπτό – Καλάβρυτα Γιάννης Καραπαναγιώτης.
Εδώ και καιρό, μια από τις τέσσερις αυτοκινητάμαξες του Οδοντωτού είναι στην Ελβετική βάση συντήρησης της προμηθεύτριας Ελβετικής εταιρείας σιδηροδρόμων Stadler. Ο Οδοντωτός καθ όλη τη διάρκεια του έτους εξυπηρετείται από τις λοιπές τρεις αυτοκινητάμαξες.
Συσσωρεύονται τα προβλήματα
Πριν από καιρό, σύμφωνα με τον κ. Καραπαναγιώτη μια ακόμη αυτοκινητάμαξα, το φορείο, - τμήμα της αυτοκινητάμαξας που αποτελεί και τον ‘κορμό’ του τρένου - έχει μεταφερθεί στην τεχνική βάση που είναι στην Καλαμάτα. Εκεί μεταφέρονται τακτικά τα φορεία των συρμών του Οδοντωτού Σιδηροδρόμου αλλά και άλλοι συρμοί που κινούνται στο ενεργό δίκτυο της Πελοποννήσου όπως τα τρένα του Προαστιακού Σιδηροδρόμου των Πατρών.
«Με δύο αυτοκινητάμαξες σε λειτουργία σήμερα, δεν υπάρχει τρένο σε κατάσταση stand-by με αποτέλεσμα το πρόγραμμα αυξημένων δρομολογίων για τις αργίες και τα Σαββατοκύριακα να έχει ανασταλεί. Περισσότερο απ όλα, αν έχουμε κάποιο σοβαρό πρόβλημα όλο το πλάνο των δρομολογίων θα μπορούσε θεωρητικά να τιναχθεί στον αέρα!» συνεχίζει και επισημαίνει ακόμη:
«Η τεχνική βάση στην Καλαμάτα είναι κατ’ αρχήν δυσκίνητη. Δεν υφίσταται εκεί ένα αυτόνομο και σταθερό συνεργείο τεχνικών με αποτέλεσμα να μετακινούνται τακτικά στελέχη από την βάση που είναι στον Πειραιά. Επίσης είναι αρκετά μακριά από την βάση του Οδοντωτού αλλά και από τα τρένα του Προαστιακού της Πάτρας. Αυτό σημαίνει καθυστέρηση, τόσο στην μεταφορά του φορείου του τρένου για συντήρηση όσο και για την επιστροφή του στη βάση» εξηγεί ο κ. Καραπαναγιώτης και συνεχίζει:
«Έχουμε ήδη ζητήσει και θα επιμείνουμε στο αίτημά μας για πρόσληψη προσωπικού και τεχνικών προκειμένου να λειτουργήσει πλήρως το τμήμα συντήρησης στο Διακοπτό. Η τόρνευση των φορείων που χρησιμοποιούμε για τις αυτοκινητάμαξες, για τη σωστή επαφή με τη γραμμή, την αποφυγή φθοράς στην υποδομή αλλά και ενός πιθανού εκτροχιασμού, γίνεται με βάση συγκεκριμένο προγραμματισμό. Ο σχεδιασμός μιας λύσης που να βασίζεται στη λογική περιλαμβάνει την άμεση στελέχωση και επαναλειτουργία του τμήματος συντήρησης Διακοπτού» σύμφωνα με τον κ. Καραπαναγιώτη.
Συντήρηση της υποδομής
Όπως αναφέρεται επίσης από τον Σύλλογο Φίλων του Οδοντωτού, σε σχέση με την υποδομή της γραμμής, δεν έχει γίνει καμία σοβαρή επένδυση στο Διακοπτό εδώ και χρόνια. «Με τον Οδοντωτό μεταφέρονται περί τους 200 χιλ. επιβάτες σε ετήσια βάση. Γνωρίζουν στα κεντρικά την πρόθεση των τοπικών φορέων είναι να βρεθεί μια ‘φόρμουλα’ συνεργασίας με την Hellenic Train σε σχέση με τον σχεδιασμό ενός προγράμματος αποκατάσταση της λειτουργίας του Οδοντωτού που να περιλαμβάνει τόσο την αναβάθμιση του δικτύου όσο και την αποκατάσταση της αξιοπιστίας του τροχαίου υλικού. Το τρενάκι δεν μπορεί να λειτουργεί επί μακρόν σε κατάσταση ασφαλούς λειτουργίας» αναφέρει ακόμη ο κ. Καραπαναγιώτης.
Και καταλήγει: «Το ελλιπές ενδιαφέρον και από τον ΟΣΕ σε θέματα συντήρησης της γραμμής είναι κάτι περισσότερο από εμφανές κατά την τελευταία διετία. Μετά τη μεγάλη φωτιά στο Διακοπτό τον Ιούλιο του 2023 δεν έχει γίνει το παραμικρό σε σχέση με τη θωράκιση της γραμμής ενώ ο πλήρης… εκτροχιασμός του ενδιαφέροντος για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και τη βελτίωση της κατάσταση με τη συντήρηση των συρμών από τους Ιταλούς της Hellenic Train, διαμορφώνουν πλέον ένα πολύ επικίνδυνο ‘μείγμα’ αστοχιών και σφαλμάτων. Κρούουμε τον κώδωνα για άμεση εμπλοκή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία κρίνεται αναγκαίας προκειμένου το τρενάκι να συνεχίσει να κινείται ασφαλώς!»
Μικρή Ιστορική Αναδρομή
«Η παράλληλη και αλληλένδετη ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ των Καλαβρύτων και των Ατμομηχανών του Οδοντωτού. Η συμβολή τους στην ανάπτυξη και τον πολιτισμό της πόλης, στο γύρισμα τριών αιώνων (19oς 20oς 21oς)»
Η ανεξαρτησία, η ίδρυση του νεοελληνικού Κράτους το 1830, βρίσκει τις απελευθερωμένες περιοχές τις πόλεις και την ύπαιθρο, της νέας μικρής Ελλάδας της Πελοποννήσου, σε πλήρη διάλυση και εξαθλίωση.
Μετά τα Ορλωφικά και την επακόλουθη αλβανοκρατία του 1780 μετά τον ξεσηκωμό του 1821 και τις ατελείωτες μάχες, αλλά κυρίως μετά τις ισοπεδωτικές επιδρομές του Ιμπραήμ που δύο φορές το 1826 και το 1827 τα κατέκαυσε, τα λεηλάτησε σκοτώνοντας και αιχμαλωτίζοντας γυναικόπαιδα, τα Καλάβρυτα και η επαρχία τους το 1830 αρχίζουν να ανασυγκροτούνται, να ανοικοδομούνται και ψάχνουν να βρουν το βηματισμό τους δημιουργώντας νέα ζωή.
Πολυάριθμη και πυκνοκατοικημένη τότε η επαρχία με μεγάλη Αγροτική παραγωγή, ήταν όμως εντελώς αποκλεισμένη απομονωμένη συγκοινωνιακά από την υπόλοιπη Ελλάδα. Οδικές αρτηρίες ανύπαρκτες. Η μεταφορά προϊόντων και ανθρώπων γίνονται μόνο με τα πόδια ή με τα ζώα. Πολύωρες πορείες σε μονοπάτια και κόστος δυσβάσταχτο.
Από την (κυριολεκτικά) απομόνωση έβγαλε τα Καλάβρυτα και την επαρχία τους η κατασκευή του Οδοντωτού σιδηρόδρομου το 1886 έως και το 1896, από τον Χαρίλαο Τρικούπη και την κυβέρνησή του. Ο Οδοντωτός και οι Ατμομηχανές του (πρώτη είναι αυτή που υπάρχει σήμερα στο αμαξοστάσιο των Καλαβρύτων ΔΚ8001) έδωσαν το φιλί της ζωής. Εκτοτε η πορεία των Καλαβρύτων και του Οδοντωτού είναι παράλληλη. Η ιστορία της Πόλης, η ύπαρξη των Καλαβρύτων, η ανάπτυξη τους στο γύρισμα τριών αιώνων (19ος, 20ος και 21ος) είναι εξαρτημένη και συνδεδεμένη με την ύπαρξη και τη λειτουργία του Οδοντωτού και ιδιαίτερα με τις ατμομηχανές του (από το 1896 μέχρι και το 1960).
Με την έναρξη λειτουργίας Οδοντωτού η Πόλη ζωντανεύει. Εμπορεύματα πάνε και έρχονται, οι φορτάμαξες των ατμομηχανών δεν τα προλαβαίνουν. Πρώτες ύλες από την πρωτεύουσα, οικοδομικά υλικά, κάθε λογής εμπορεύματα, μεταφέρονται στα Καλάβρυτα και προωθούνται στην επαρχία. Επιβάτες αλλά και επισκέπτες κάνουν την εμφάνιση τους. Σύντομα και οικονομικά. Τα Καλάβρυτα με το χάραμα του 20ου αιώνα αναπτύσσονται χάρις στις ατμομηχανές του Οδοντωτού. Κάθε είδους υποδομές δημιουργούνται στην πόλη. Εμπορικά καταστήματα, υποκαταστήματα Τραπεζών, ξενοδοχεία, βιοτεχνίες, εργοστάσιο ηλεκτρισμού κ.λ.π. Ακόμα η πόλη δεν είχε συνδεθεί οδικά με την Πάτρα και την Τρίπολη και όταν συνδέεται μετά το 1930 τα ταξίδια είναι κουραστικά, πολύωρα, επικίνδυνα, ασύμφορά για επιβάτες και εμπορεύματα. Η πόλη πλέον επεκτείνεται και ανοικοδομείται γύρω από το σιδηροδρομικό σταθμό του Οδοντωτού σε τέτοιο βαθμό που σήμερα να αποτελεί το κέντρο της.
Περίοδοι ειρήνης αλλά και πολέμων, επιστρατεύσεις, μικρασιάτες πρόσφυγες, αλλά και ιστορικά γεγονότα συνδέονται και τα ζουν τα Καλάβρυτα, μέσω του Οδοντωτού και των ατμομηχανών του. Μα κυρίως συνδέεται ο Οδοντωτός με τα δραματικά γεγονότα Της ΙταλοΓερμανικής Κατοχής 19401 – 1944, της Αντίστασης και το Ολοκαυτώματος των Καλαβρύτων στις 13-12-1943. Οι Ιταλοί πρώτα εκμεταλλεύονται τις ατμομηχανές για δυόμισι χρόνια. Χρησιμοποιούν το Οδοντωτό για τη μεταφορά εφοδίων, μα κυρίως για τη μεταφορά του λιγνίτη των δύο Καλαβρυτινών Ορυχείων. Αφού είχαν πρώτα μεταφέρει με τον Οδοντωτό στα Καλάβρυτα και έχουν εγκαταστήσει δεκάδες Κυμαίους εργάτες για την εξόρυξή του.
Η Εθνική Αντίσταση με την εμφάνιση της αρχές του 1943 στην επαρχία μας, παρά την προειδοποίηση της στους Ιταλούς κατακτητές, να μην τον χρησιμοποιούν, σέβονται τον Οδοντωτό και δεν τον σαμποτάρουν. Παρά τις όποιες αντίθετες φωνές, δεν ανατινάζουν τις ατμομηχανές, ούτε τις γέφυρες. Καταστρέφουν μόνο μερικά χιλιόμετρα οδοντωτής σιδηροτροχιάς. Απόδειξη ότι υπάρχουν μέχρι σήμερα και οι έξι ατμομηχανές του Οδοντωτού όπως και οι αρχικές γέφυρες.
Την πιο μαύρη μέρα της κατοχής για τα Καλάβρυτα, την 13-12-1943, οι Γερμανοί πριν πυρπολήσουν την πόλη και την επαρχία, από άκρη σε άκρη, και εκτελέσουν ομαδικά όλους τους άντρες από 14 ετών και πάνω, λεηλάτησαν σπίτια, καταστήματα, εμπορεύματα, ζώα και ότι πολύτιμο υπήρχε και τα κατέβασαν με τις ατμομηχανές του Οδοντωτού στο Διακοπτό. Ηλικιωμένοι επιζώντες, οι μανάδες μας, σήμερα ακούγοντας το σφύριγμα της ατμομηχανής του Οδοντωτού, επαναφέρουν στη μνήμη τους θυμούνται τα αλλεπάλληλα σφυρίγματα των ατμομηχανών του Οδοντωτού στις 13-12-1943 και τη μεταφορά των περιουσιών τους που πλιατσικολόγησαν οι Γερμανοί.
Κυρίως όμως θυμούνται ότι μετά την καταστροφή, το 1944, η όποια βοήθεια σε φάρμακα, ρουχισμό και τρόφιμα, στις εναπομείνασες χήρες και τα ορφανά, στα ερείπια των Καλαβρύτων, έφτασαν στην ισοπεδωμένη Πόλη, αποκλειστικά μέσω των ατμομηχανών του Οδοντωτού, αφού η υποτυπώδης οδική αρτηρία και οι γέφυρες Πατρών – Καλαβρύτων, ήταν κατεστραμμένες από το σαμποτάζ και οι Γερμανοί απαγόρευαν οποιαδήποτε κυκλοφορία.
Και από τον εμφύλιο οι ατμομηχανές και Οδοντωτός, παρέμειναν αλώβητες και από τις δύο πλευρές. Με ειδικά δρομολόγια του Οδοντωτού το 1949 μεταφέρονται κατά εκατοντάδες, όσοι αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού συλλαμβάνονται η παραδίδονται, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης Πατρών και Κορίνθου.
Μία από τις τελευταίες μεγάλες συμβολές των ατμομηχανών του Οδοντωτού είναι καθοριστική συμβολή τους στη μεταπολεμική ανοικοδόμηση των Καλαβρύτων. Οικοδομικά υλικά, ξυλεία, σίδερα, τσιμέντα κ.λ.π. μεταφέρεται με τις ατμομηχανές. Χαρακτηριστικές είναι οι συμφωνίες που έκλειναν για τη μεταφορά των υλικών, τα διάφορα Ιδρύματα και Υπηρεσίες που ανοικοδομήθηκαν μετά την καταστροφή. Το Οικοτροφείο, το Ορφανοτροφείο, το Διοικητήριο, το Νοσοκομείο, το Γυμνάσιο, η Οικοκυρική Σχολή, το Δασαρχείο κ.λ.π.
Μέχρι και την δεκαετία του 1970 οι ατμομηχανές, αλλά και οι Ντηζελάμαξες μετά, αποτελούσαν το κύριο μεταφορικό μέσο από και προς τα Καλάβρυτα, επιβατών και εμπορευμάτων. Μετά το 1980 με την διάνοιξη της οδικής αρτηρίας Καλαβρύτων -Μεγάλου Σπηλαίου-Πούντας και την αλματώδη εξάπλωση των ΙΧ αυτοκινήτων, το επιβατικό, αλλά κυρίως το μεταφορικό έργο του οδοντωτού μειώθηκε. Αυξήθηκε όμως το τουριστικό ενδιαφέρον. Χιλιάδες επισκέπτες, ταξιδιώτες, group αλλοδαπών, σχολικές εκδρομές, περιηγητές, κάθε χρόνο μετακινούνται προς και από τα Καλάβρυτα με τον ανακαινισμένο πλέον Οδοντωτό, απολαμβάνοντας τη μοναδική διαδρομή του μέσα από το προστατευόμενο από την UNESCO γεωπάρκο Χελμού και το φαράγγι του Βουραϊκού.
⏩Οι Δήμοι Καλαβρύτων και Αιγιάλειας ενδιαφέρονται
Πρόταση για τη δημιουργία συνεργατικού φορέα μεταξύ των Δήμων Καλαβρύτων, Αιγιαλείας και του ΟΣΕ, που θα έχει υπό την ευθύνη του τη λειτουργία και την τουριστική ανάπτυξη του Οδοντωτού σιδηρόδρομου, έχει καταθέσει στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών ο δήμαρχος Καλαβρύτων Θανάσης Παπαδόπουλος.
Ο δήμαρχος είπε ότι το τρένο μεταφέρει κάθε χρόνο περίπου 100.000 επιβάτες με 19 ευρώ εισιτήριο μετ΄επιστροφής, δηλ. 1,9 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Το ποσό δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο, αλλά για τη Hellenic Train μπορεί να μην αποτελεί προτεραιότητα. Για τον λόγο αυτό σε συνεργασία με τον ΟΣΕ και την κατάλληλη ενίσχυση και των δύο Δήμων, θα μπορούσε να γίνει η κατάλληλη ανάπτυξη του τρένου, συμπλήρωσε ο κ. Παπαδόπουλος.
Επίσης, σε περιπτώσεις που σημειώνονται κατολισθήσεις, οι δύο Δήμοι θα μπορούσαν να συνδράμουν άμεσα και να επιλύουν τα προβλήματα σε διάστημα 1–2 ημερών, αντί 1–2 εβδομάδων που χρειάζεται σήμερα ο ΟΣΕ.
Παράλληλα, οι δύο Δήμοι θα μπορούσαν να ενδιαφερθούν περισσότερο για τη συντήρηση και ενίσχυση της γραμμής, να αναπτύξουν το μάρκετινγκ του τρένου, να αναλάβουν ακόμα και την υποδοχή και ξενάγηση των επιβατών, με τα ανάλογα οφέλη για όλες τις συνεργαζόμενες πλευρές.
Το τρένο πρέπει να περιέλθει στην τοπική κοινωνία για να ενισχύει τη λειτουργία του και να επωφεληθεί περισσότερο από αυτό, τόνισε ο κ. Παπαδόπουλος, που είχε προχωρήσει τον Νοέμβριο του 2023, σε προκαταρκτική σύσκεψη στο γραφείο της τότε υφυπουργού Μεταφορών Χριστίνας Αλεξοπούλου με τον πρόεδρο του ΟΣΕ Παναγιώτη Τερζάκη. Οι αλλαγές στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου «πάγωσε» το θέμα
⏩Πρόταση από την Παγκαλαβρυτινή Ένωση για την Ατμομηχανή
Μία από ατμομηχανές του Οδοντωτού, η ΔΚ8001, αυτή που βρίσκεται σήμερα επισκευασμένη στο μηχανοστάσιο του σιδηροδρομικού σταθμού Καλαβρύτων, με το βαγόνι της, δεν πρέπει να παραμεληθεί. Για τους συναισθηματικούς, πολιτισμικούς και απόλυτα ιστορικούς κυρίως λόγους, είναι συνδεδεμένη η Ατμομηχανή ΔΚ8001, με την πορεί και την ιστορία των Καλαβρύτων στη διάρκεια τριών αιώνων (19ος, 20ος, 21ος) και θα πρέπει να αποδοθεί στην Καλαβρυτινή Κοινωνία και τους φορείς της, είτε με ενοικίαση, είτε με πώληση από τον ΟΣΕ, να συντηρηθεί και να πραγματοποιεί μεταξύ των Καλαβρύτων επετειακά δρομολόγια στη διαδρομή Καλάβρυτα – Ζαχλωρού, κατά τη διάρκεια των Ιστορικών Επετείων και των Επετείων Μνήμης της 13-12-1943 και όχι περιοριστικά. Η όποια άλλη κατάληξη της όχι μόνο την απαξιώνει αλλά βρίσκει αντίθετη και την Καλαβρυτινή Κοινωνία.
Αυτήν την πρόταση είχε καταθέσει το 2017 η Παγκαλαβρυτινή Ένωση, δια του Προέδρου της κ. Δημητρίου Βαρβιτσιώτη και της Γενικής Γραμματέως κας Αρετής Πράγια. Όπως είχαν επισημάνει σε επιστολή τους, «δεν θα θέλαμε να επαναληφθούν και για το μη χρησιμοποιούμενο Ιστορικό Τροχαίο Υλικό του μοναδικού Οδοντωτού «εγκλήματα» του παρελθόντος, όπου «έργα τέχνης» τροχαίου υλικού του ΟΣΕ, μοναδικά κομμάτια της Σιδηροδρομικής Ιστορίας, κατέληξαν να σκουριάζουν και στο τέλος να κόβονται για τα χυτήρια, ως αποτέλεσμα κάποιας δημοπρασίας σκραπ, στερώντας από τους σημερινούς και μελλοντικούς κατοίκους και επισκέπτες αυτής της όμορφης χώρας τη δυνατότητα να θαυμάσουν την Πολιτιστική Ιστορική διαδρομή των Σιδηροδρόμων, όπως γίνεται σε όλα τα άλλα κράτη. Για τους λόγους αυτούς, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλία, αιτούμαστε την παραχώρηση σε Φορέα Συλλογικής αποδοχής ο οποίος θα δημιουργηθεί με πρωτοβουλία της ΠΑΓΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ και στον οποίο θα συμμετέχουν όλοι οι θεσμικοί και συλλογικοί φορείς του Τόπου μας ή και όσοι φορείς εμπλέκονται με τον Οδοντωτό Σιδηρόδρομο των Καλαβρύτων και βεβαίως το επιθυμούν.
Ο Φορέας αυτός που θα είναι μη Κερδοσκοπική Εταιρεία και θα αναλάβει τις υπευθυνότητες συντήρησης με βάση και τις δικές σας απαιτήσεις.
Παρακαλούμε να εξετάσετε το αίτημά μας με τεκμηριωμένη της πρότασή μας με ένα μοντέλο βιωσιμότητας (business plan) που έχουμε εκπονήσει για το θέμα αυτό.»
