Αν ο υπουργός συµβουλευόταν ειδικούς, θα γνώριζε πως µε απλή αριθµητική δεν είναι βιώσιµο το τρένο ή το µετρό
Το κόστος κατασκευής τραµ κυµαίνεται στα €250 εκατομμύρια και του µετρό ξεπερνά το €1 δις, σε µια χώρα που δεν έχει την απαραίτητη πυκνότητα πληθυσµού
Του Γιάννη Κακαρή
«Οι άνθρωποι ποτέ δεν λένε τόσα ψέµατα όσα µετά το κυνήγι, στη διάρκεια του πολέµου και πριν τις εκλογές», είχε πει πριν 200 χρόνια ο Όττο Φον Μπίσµαρκ, Γερµανός καγκελάριος.
Στην Κύπρο ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγµα του πιο πάνω ήταν η «δέσµευση» του υποψήφιου τότε για την προεδρία της Δηµοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη, στις 20.1.2013, σε µία επίσκεψή του στις Πλάτρες. Τότε ήταν που ακούστηκε η υπόσχεση για το περίφηµο τελεφερίκ, «που θα µεταφέρει τους επισκέπτες από τους πρόποδες του Τροόδους στην κορυφή του Ολύµπου»!
Πριν από δέκα µέρες, περίπου, ο Υπουργός Μεταφορών δεν µίλησε ξανά για τελεφερίκ, αλλά εξήγγειλε την πρόθεση να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για δηµιουργία Μέσων Μαζικής Μεταφοράς που κινούνται σε σταθερή τροχιά. Η δήλωσή του έσκασε σαν βόµβα και από τότε µέχρι σήµερα ακούστηκαν διάφορα… Από τη δηµιουργία τρένων µέχρι µετρό!
Στις 10 Οκτωβρίου ο Γιάννης Καρούσος δήλωσε ότι έθεσε ενώπιον της Ευρωπαίας Επιτρόπου Μεταφορών, Αντίνα Βάλεαν, για πρώτη φορά, το θέµα της δηµιουργίας σιδηρόδροµου στην Κύπρο και τις προοπτικές συγχρηµατοδότησής του από την ΕΕ. Μεταξύ άλλων, ανέφερε «ότι µε ελαφρύ σιδηρόδροµο µπορούν να ενωθούν οι κύριες πόλεις της Κύπρου και το αεροδρόµιο» και υποστήριξε ότι «µε βάση τις µελέτες που έχουµε, µπορεί να εγκατασταθεί µέσα στο δίκτυο αυτοκινητοδρόµων που έχουµε».
Πώς έχουν όµως τα πράγµατα στην περίπτωση της Κύπρου;
Ο συγκοινωνιολόγος επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστηµίου Κύπρου, Λουκάς ∆ηµητρίου, µιλώντας στη «Χαραυγή» τεκµηρίωσε ότι κανένα από τα δεδοµένα δεν µας οδηγεί στο ότι µπορεί να γίνει κάτι τέτοιο στην Κύπρο, ούτε φαίνεται να δηµιουργούνται οι συνθήκες τα επόµενα χρόνια, αποδοµώντας όλες τις προτάσεις του Υπουργού Μεταφορών και αναδεικνύοντας ότι στερούνται επιστηµονικής βάσης.
Λουκάς ∆ηµητρίου: Οι ιδέες αυτές µοιάζουν πρώιµες και χρειάζονται περισσότερη επεξεργασία
Αρχικά ο κ. ∆ηµητρίου εξέφρασε την άποψη ότι η συζήτηση που έχει ανοίξει υπέρ των δηµόσιων συγκοινωνιών είναι καλή, αφού δείχνει πως έχουµε καταλάβει ότι το µέλλον µας δεν εξαρτάται από το αυτοκίνητο και ότι πρέπει να βασιστεί στο σύστηµα δηµόσιων συγκοινωνιών. Ωστόσο υπέδειξε ότι οι ιδέες αυτές µοιάζουν πρώιµες και χρειάζονται περισσότερη επεξεργασία.
Τα συστήµατα στα οποία γίνεται αναφορά (τραµ, µετρό, τρένο) είναι πολύ ακριβά, ανέφερε ο κ. ∆ηµητρίου και πρόσθεσε ότι για να ληφθεί µια τέτοια απόφαση πρέπει να υπάρχουν αρκετά δεδοµένα που να την επιβεβαιώνουν.
Όπως εξήγησε, δεν υπάρχουν ακόµη τα δεδοµένα ούτε καν για τη δηµιουργία τραµ. Χαρακτηριστικά ανέφερε πως «δεν είναι πολύ πειστικό ότι χρειάζεται να γίνει και πριν εισάγουµε ένα τόσο ακριβό σύστηµα, καλό είναι να προετοιµαστούµε».
Πρόσθεσε ότι ένα τραµ κοστίζει περίπου €250 εκατοµµύρια και χρειάζεται πολλά χρόνια για να µελετηθεί και να κατασκευαστεί (περίπου 10). Σηµείωσε ότι ένα ανάλογο σύστηµα είναι αυτό της Αθήνας, το οποίο εξυπηρετεί 30-35 χιλιάδες επιβάτες ηµερησίως, και διερωτήθηκε αν έχουµε στην Κύπρο τέτοιο διάδροµο που να εξυπηρετεί τόσο κόσµο…
Για την πιθανότητα δηµιουργίας μετρό, ο κ. ∆ηµητρίου έφερε το παράδειγµα της Ελλάδας, όπου αυτή τη στιγµή κατασκευάζεται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, µε 17 σταθµούς και κόστος €1,5 δισεκατοµµύριο.
Για να είναι βιώσιµο, είπε, πρέπει ο κάθε σταθµός να εξυπηρετεί 80 χιλιάδες µετακινήσεις. Αν πούµε ότι στην Κύπρο θα γίνουν 10 στάσεις, τότε το µετρό θα πρέπει να εξυπηρετεί 800 χιλιάδες µετακινήσεις την ηµέρα. Κάτι που δεν µπορεί να γίνει σε καµία περίπτωση, καθώς σήµερα στη Λευκωσία έχουµε 700 χιλιάδες µετακινήσεις την ηµέρα. «Άρα θα φτιάξουµε ένα µετρό που θα εξυπηρετεί όλους;» διερωτήθηκε.
Σε ό,τι αφορά τη δηµιουργία τρένου, υπέδειξε ότι κοστίζει πολλά δισεκατοµµύρια και πως «µε απλή αριθµητική φαίνεται ότι δεν είναι βιώσιµο». Για τη σύνδεση των πόλεων µε ελαφριού τύπου σιδηρόδροµο, επεσήµανε ότι και αυτός κοστίζει αρκετά δισεκατοµµύρια και ότι χρειάζεται πολλή σκέψη.
Τι πρέπει να γίνει πριν και πάνω από όλα
Απαντώντας στο τι είναι αυτό που µπορεί να γίνει για να αντιµετωπιστεί το κυκλοφοριακό πρόβληµα, υπέδειξε πως πρώτα πρέπει να ωριµάσουµε το σύστηµα των λεωφορείων βάζοντας περισσότερες γραµµές και γραµµές εξπρές µεταξύ των πόλεων, ώστε να δούµε πού υπάρχει πολλή ζήτηση. «Πρέπει να βελτιώσουµε κατά πολύ το σύστηµα που υπάρχει τώρα», επεσήµανε.
Επίσης, ο κ. ∆ηµητρίου είπε ότι πρέπει να γίνει σωστός σχεδιασµός γης, αφού οι πόλεις έχουν µεγάλη έκταση και µικρή πυκνότητα και υπογράµµισε πως η αδειοδότηση ψηλών κτιρίων θα έπρεπε να είναι αποτέλεσµα συνολικότερου σχεδιασµού.
Τέλος, υπογράµµισε, το σηµαντικότερο συστατικό είναι η κουλτούρα και η προπαίδεια.
Ο φαύλος κύκλος της συµφόρησης
Το οδικό δίκτυο στην Κύπρο είναι υπέραρκετο, είπε, σηµειώνοντας ότι το πρόβληµα παρουσιάζεται σε συγκεκριµένες ώρες της ηµέρας, αφού κινούµαστε όλοι µαζί. Όσο δίκτυο και να προστεθεί, δεν θα φτάνει, υπογράµµισε και υπέδειξε ότι πρόκειται για το φαινόµενο του φαύλου κύκλου της συµφόρησης. Εξηγώντας, είπε ότι «όπου υπάρχει κίνηση βάζουµε επιπλέον υποδοµή και προσκαλούµε νέο κόσµο. Και πάλι φτιάχνουµε νέο δρόµο. Και αυτό επαναλαµβάνεται χωρίς να υπάρχει τέλος. Αυτό που είναι επιτακτική ανάγκη να γίνει είναι να µπει ο κόσµος στις δηµόσιες συγκοινωνίες και για να γίνει αυτό, πρέπει να δώσουµε εξυπηρέτηση καλής ποιότητας. Φαίνεται πως αυτό άρχισε σιγά-σιγά να γίνεται, αλλά έχουµε µπροστά µας πολύ δρόµο να διανύσουµε».
Σύµφωνα µε την εταιρεία που ανέλαβε τις συγκοινωνίες σε Λευκωσία και Λάρνακα, από το 2020 που ξεκίνησε η σύµβαση, έχει παρατηρηθεί αύξηση στην επιβατική κίνηση της Λευκωσίας κατά 20%, ενώ στη Λάρνακα κατά 50%. Ωστόσο το κυριότερο πρόβληµα είναι το γεγονός πως τα λεωφορεία αντιµετωπίζουν την ίδια κίνηση στους δρόµους µε τα ιδιωτικά οχήµατα. Οι λεωφορειολωρίδες στόχο έχουν να αντιµετωπίσουν αυτό το µειονέκτηµα, αλλά είναι ακόµα περιορισµένες σε αριθµό.
Σηµαντική αύξηση της κυκλοφορίας ακόµα και σε σχέση µε το 2019
Ανέκαθεν η πολιτική που εφαρµοζόταν στην Κύπρο ήταν η προώθηση της χρήσης του ιδιωτικού οχήµατος, γι’ αυτό φτάσαµε να έχουµε ένα όχηµα σχεδόν για κάθε άτοµο.
Σύµφωνα µε στοιχεία του Υπουργείου Μεταφορών, η κυκλοφορία αυξήθηκε σηµαντικά, ακόµα και σε σχέση µε το 2019.
Συγκεκριµένα, η κυκλοφορία στην είσοδο της Λευκωσίας (Α1, Λατσιά-Λευκωσία) παρουσιάζει αύξηση σε σχέση µε τον Σεπτέµβριο 2019 (πριν την πανδηµία) της τάξης του 6-7%. Στην είσοδο της Λευκωσίας η ηµερήσια κυκλοφορία (3 λωρίδες) παρά την αερογέφυρα Λατσιών ήταν περίπου 36-37.000 οχήµατα τον Σεπτέµβριο του 2019, ενώ τον Σεπτέµβριο του 2022 -µετά και τη λειτουργία των σχολείων- έχει αυξηθεί στα 39.500 οχήµατα την ηµέρα. Σε σχέση µε τον Σεπτέµβριο 2021 η αύξηση είναι της τάξης του 4%, αφού καταγράφονταν περίπου 38.000 οχήµατα την ηµέρα στην είσοδο της Λευκωσίας.
Αύξηση που ξεπέρασε το 10% σε σχέση µε το 2019 έχει παρατηρηθεί σε µερικές κύριες οδικές αρτηρίες στη Λευκωσία, όπως οι Λεωφόρος Γρίβα ∆ιγενή, Στροβόλου, Σπύρου Κυπριανού (πρώην Τροόδους), Αθαλάσσας, Ιωσήφ Χατζηιωσήφ, Αρχαγγέλου και Λεµεσού.
Σε ό,τι αφορά τη Λεµεσό, σύµφωνα µε τα ίδια στοιχεία του Υπουργείου Μεταφορών, έχει παρατηρηθεί αύξηση της τάξης του 2-3% από το 2021 µέχρι το 2022 στον Παρακαµπτήριο Λεµεσού, παρά τον κόµβο Αγίου Αθανασίου, όπου καταγράφηκε ηµερήσια κυκλοφορία περίπου 80.000 οχηµάτων και στις δυο κατευθύνσεις (4 λωρίδες).
Υπενθυµίζεται ότι σύµφωνα µε πρόσφατα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν σήµερα στους δρόµους είναι υπερδιπλάσια από ό,τι ήταν το 1990. Tο 1990 ο αριθµός οχηµάτων ήταν 316.437, ενώ µε βάση τον πληθυσµό σε κάθε όχηµα επέβαιναν 3,24 πρόσωπα. Τριάντα χρόνια αργότερα, τα οχήµατα εκτοξεύτηκαν στις 759.268, µε τους επιβάτες ανά όχηµα να είναι µόλις 1,54.
Μάλιστα, σύµφωνα µε πρόσφατα στοιχεία, η Κύπρος έχει τα περισσότερα αυτοκίνητα ανά νοικοκυριό συγκριτικά µε οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης. Ειδικότερα, στην Κύπρο αντιστοιχούν κατά µέσο όρο 1,72 αυτοκίνητα ανά οικογένεια, ενώ αµέσως µετά ακολουθούν η Πολωνία και το Λουξεµβούργο µε 1,67 και 1,66 αντίστοιχα.
Σηµειώνεται ότι η Κύπρος καταλαµβάνει, επίσης, και την τρίτη θέση όσον αφορά τις χώρες µε τα περισσότερα αυτοκίνητα ανά 1.000 κατοίκους (645 αυτοκίνητα ανά 1.000 κατοίκους) και είναι πίσω µόνο από την Ιταλία και το Λουξεµβούργο µε 663 και 681 αυτοκίνητα ανά 1.000 κατοίκους αντίστοιχα.
dialogos.com.cy
sidirodromikanea.blogspot.com
