Βασικός κανόνας για την ανάπτυξη ενός λιμανιού είναι αυτό να διαθέτει ενδοχώρα, να επηρεάζει εμπορικά περιοχές γύρω του.
Σε παλαιότερες εποχές, όταν η καλλιέργεια του καπνού κυριαρχούσε στους νομούς Ξάνθης, Καβάλας, Δράμας και Σερρών, τα προϊόντα προωθούνταν στην πόλη της Καβάλας και αφού γινόταν επεξεργασία τους στα πολλά καπνομάγαζα, συσκευαζόταν και εξαγόταν από το λιμάνι της Καβάλας.
Το κύριο εξαγώγιμο φορτίο του λιμανιού ήταν ο καπνός, αλλά κοντά σε αυτόν ήταν και άλλα φορτία που διακινούνταν.
Η κατάρρευση της καλλιέργειας του καπνού στους όμορους νομούς και η στροφή σε άλλες καλλιέργειες, όπως σιτηρών, είχε ως συνέπεια και την κατάρρευση των καπνομάγαζων και την απαξίωση του λιμανιού.
Η μεταφορά και κατασκευή νέου λιμανιού, στην περιοχή της Νέας Καρβάλης, δεν προσέφερε εμπορικά και οικονομικά στην Καβάλα λόγω του βασικού κανόνα, που είναι η έλλειψη ενδοχώρας. Στη σημερινή εποχή η έννοια της ενδοχώρας έχει διευρυνθεί. Οι κανόνες μεταφοράς έχουν αλλάξει κυρίως με την κατασκευή οδικών αξόνων που συνδέουν τα ελληνικά λιμάνια με τις βόρειες χώρες, καθώς και στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρά το γεγονός ότι το νέο λιμάνι της Καβάλας έχει άμεση επαφή με την Εγνατία οδό, αυτό δεν βοηθά στην ανάπτυξή του, λόγω του οριζόντιου προσανατολισμού και όχι του κάθετου προς Βουλγαρία που χρειάζεται, για να αποκτήσει ενδοχώρα. Μεταφορά φορτιών από το λιμάνι της Καβάλας σημαίνει μεγάλη περιπορία προς τις πύλες εισόδου – εξόδου. Οι οροσειρές του Φαλακρού και της Ροδόπης φράσσουν την διέλευση τόσο των φορτηγών αυτοκινήτων, όσο και του σιδηροδρόμου. Το εμπόδιο των οροσειρών πρέπει να παρακαμφθεί για να δημιουργηθεί η απαραίτητη ενδοχώρα.
Η σκέψη για σιδηροδρομική σύνδεση του λιμανιού της Καβάλας με το δίκτυο είναι μεν καλή, αλλά δεν λύνει το πρόβλημα της οριζοντιότητας, όπως αυτό συμβαίνει και με την Εγνατία οδό. Απαιτείται μια κάθετη όδευση – διέξοδος που θα δώσει λύση στο πρόβλημα. Ας κοιτάξουμε λοιπόν τον παρακάτω χάρτη του σιδηροδρομικού δικτύου της Βουλγαρίας.
Πρόκειται για μια ιδέα Βούλγαρου συναδέρφου σιδηροδρομικού για μια επιπλέον σύνδεση Ελλάδας – Βουλγαρίας στην περιοχή της Κομοτηνής. Όπως φαίνεται στο χάρτη ο σταθμός Podκova απέχει από την Κομοτηνή 35 χιλιόμετρα σε ευθεία. Η όποια χάραξη φυσικά απαιτεί μεγαλύτερο μήκος και θα πρόκειται για δύσκολο έργο. Όμως με τις σύγχρονες τεχνικές δυνατότητες μπορεί κάλλιστα να κατασκευαστεί η γραμμή. Ο συνδυασμός λοιπόν δύο μικρών σχετικά γραμμών, Καβάλας-Τοξοτών και Κομοτηνής- Podκova μπορεί να δώσει στο λιμάνι της Καβάλας την απαιτούμενη ενδοχώρα, ώστε να έχει μεγαλύτερη ανάπτυξη. Αν ξανακοιτάξουμε το χάρτη θα διαπιστώσουμε ότι η διαδρομή Podκova Russe, (σύνορα με Ρουμανία), είναι η συντομότερη για να διασχίσει κάποιος τη Βουλγαρία. Και αυτό ίσως να γίνει ένα πλεονέκτημα για το λιμάνι της Καβάλας. Σίγουρα και από την πλευρά της Βουλγαρίας υπάρχουν άνθρωποι που βλέπουν ότι μια τέτοια σύνδεση είναι προς το συμφέρον και των δυο χωρών. Πρέπει λοιπόν να υπάρξει μια συνεννόηση και διακρατική συμφωνία, ώστε παράλληλα με τη μελέτη της γραμμής Καβάλας με τους Τοξότες, που βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, να αποτελέσει ένα ενιαίο έργο.
Η σύνδεση αυτή πρέπει να ενταχθεί στους διευρωπαϊκούς άξονες, πιθανόν ως κλάδος του άξονα 9. Σε περίπτωση συμφωνίας, είναι σίγουρο ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα χρηματοδοτήσει με κονδύλια για την σύνδεση αυτή, καθώς και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανάπτυξης. Η προώθηση της σύνδεσης είναι θέμα πολιτικής απόφασης των δυο χωρών. Και μόνο στην ανακοίνωση μιας τέτοιας συμφωνίας, η αξία του λιμανιού της Καβάλας να ανέβει κατακόρυφα. Θα υπάρξει σίγουρα Στρατηγικός Επενδυτής για να διαθέσει κεφάλαια, που θα αναβαθμίσουν και θα βελτιώσουν τη λειτουργία του λιμανιού. Το κύριο έργο του λιμανιού θα είναι εμπορευματικό, αλλά δεν αποκλείεται να υπάρξει και επιβατικό έργο, κυρίως εποχικό τους θερινούς μήνες. Αντί κάποιοι παραθεριστές να πάνε στις παραλίες τις Βάρνας και του Πύργου, να προτιμήσουν τα θερμότερα νερά του Αιγαίου, στις παραλίες της Κομοτηνής, της Ξάνθης, της Καβάλας και της Θάσου. Αρκεί να γίνει η κατάλληλη οργάνωση, από τουριστικής πλευράς ώστε να υπάρξει διάρκεια και συνέχεια.
Οι εποχικές αμαξοστοιχίες μπορούν να δρομολογηθούν και να ξεκινούν πέραν της Βουλγαρίας, από Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία. Η Στρατηγική σημασία που θα αποκτήσει το λιμάνι της Καβάλας, με τις συνδέσεις προς βορρά, όπως προτείνονται, μπορούν να αξιολογηθούν μόνο από τους αρμόδιους Επιτελείς του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Κλείνοντας πρέπει να επισημανθεί και έχοντας υπόψη το προηγούμενο του αρχικού σχεδίου του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, η διάταξη των γραμμών εντός του λιμανιού της Καβάλας, πρέπει να είναι κατάλληλα διαμορφωμένη, ώστε η διακίνηση των φορτίων να γίνεται με ταχύ ρυθμό. Σε διαφορετική περίπτωση οι σιδηροδρομικές μεταφορές θα απαξιωθούν. Δεν χρειάζεται, προς το παρόν, ο σχεδιασμός μεγάλων σιδηροδρομικών
έργων, όπως η Σιδηροδρομική Εγνατία, αρκούν λίγο μικρότερα έργα, τα οποία θα δώσουν ανάπτυξη και στο τέλος θα κάνουν απόσβεση των χρημάτων που θα επενδυθούν.
*Άγγελος Σαρήπουλος
Πρώην Αρχιμηχανικός του ΟΣΕ
sidirodromikanea
