Δεν εφαρμόστηκε ο νόμος Ρέππα για μεταφορά των χρεών στο Δημόσιο
Αποτέλεσμα αυτής της καθυστέρησης, στην οποία ήρθε να προστεθεί και η κατοπινή εμπλοκή των ομολογιακών δανείων του ΟΣΕ ύψους 7,1 δισ. ευρώ στο PSI, είναι να παρουσιάζει ο όμιλος για το 2011 λογιστικές ζημιές 1,7 δισ. ευρώ, αλλά και προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) κέρδη, ύψους 25,1 εκατ. ευρώ.
Δηλαδή, σε λειτουργικό επίπεδο ο ΟΣΕ έχει πάψει να παράγει ζημιές. Όμως, κουβαλά ακόμη δυσβάσταχτα χρέη από το παρελθόν, τα οποία δημιουργήθηκαν από την πρακτική κάθε κυβέρνησης να εξωθείται ο ΟΣΕ σε δανεισμό, αφού ποτέ το υπουργείο Οικονομικών δεν επιθυμούσε να χρηματοδοτήσει το κόστος του σιδηροδρόμου. Έτσι, η Ελλάδα απέκτησε μία πανευρωπαϊκή «ιδιαιτερότητα», αφού ό,τι λογίζεται ως έσοδο για τους Γερμανικούς Σιδηροδρόμους (π.χ. επιχορήγηση) στον ΟΣΕ περνάει στα έξοδα, λόγω του δανεισμού.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση των ορκωτών, «για πρώτη φορά ο ΟΣΕ εμφανίζει θετικό πρόσημο στα λειτουργικά του αποτελέσματα», τα οποία έφτασαν τα 25,1 εκατ. ευρώ, αντί ζημιών -121 εκατ. ευρώ το 2010 και -282 εκατ. ευρώ το 2009.
Παρά τις περικοπές των δρομολογίων του δικτύου, που προκάλεσαν μείωση των εσόδων κατά 58 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2010, ο κύκλος εργασιών ανήλθε στα 235 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 14% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά και κατά 19% σε σχέση με το 2009. Αντίστοιχα, τα έξοδα μειώθηκαν κατά 36% σε σχέση με το 2010 και κατά 56% το 2009.
Η μείωση του κύκλου εργασιών, πάντως, είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση στις μικτές ζημίες, οι οποίες σε επίπεδο ομίλου αυξήθηκαν στο ποσό των -346 εκατ. ευρώ, έναντι -296 εκατ. ευρώ το 2010 (αύξηση 17%), αφού ο ΟΣΕ χρεώθηκε τοκοχρεωλυσία ύψους 428 εκατ. ευρώ!
Η «βόμβα» που κρύβει ο ισολογισμός κι ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την λογιστικά κακή εικόνα του ΟΣΕ είναι ότι τα «λοιπά έξοδα εκμετάλλευσης» αυξήθηκαν κατά 1 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τους ορκωτούς, «οφείλεται στην κατά 1,075 δισ. ευρώ απομείωση ενεργητικού, λόγω μείωσης της αγοραίας αξίας των ακινήτων του ΟΣΕ, όπως και του συνόλου της κτηματαγοράς στην Ελλάδα».
Έτσι, τα αποτελέσματα μετά από φόρο εισοδήματος δείχνουν ζημιές χρήσης 1,748 δισ. ευρώ, που, κατά τους ορκωτούς λογιστές, «οφείλεται αποκλειστικά στην προαναφερθείσα απομείωση ενεργητικού (1 δισ. ευρώ ), χρηματοοικονομικά έξοδα γενικά (443 εκατ. ευρώ) και αποσβέσεις ύψους 283 εκατ. ευρώ»
Κύκλοι του υπουργείου Υποδομών υπογραμμίζουν ότι σημαντικό ρόλο στην μείωση των εξόδων έπαιξαν οι μισθολογικές θυσίες των εργαζομένων και επισημαίνουν ότι τα αποτελέσματα θα ήταν ακόμη καλύτερα, εάν δεν καθυστερούσαν οι μετατάξεις εκατοντάδων σιδηροδρομικών προς άλλους φορείς.
«Η εικόνα θα είναι πολύ καλύτερη το 2012» εξηγούν, επισημαίνουν ότι η λειτουργία του οργανισμού είναι πλέον μη ελλειμματική και τονίζουν ότι τυχόν ιδιωτικοποίηση του ΟΣΕ θα αποτελεί πλέον πολιτική επιλογή.
Οι επιφυλάξεις των ορκωτών
Από το έλεγχο των ορκωτών προέκυψαν, μεταξύ άλλων, ότι λόγω των προβλέψεων του «νόμου Ρέππα» για την κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις «εκχώρηση στο δημόσιο της ακίνητης περιουσίας και των υποχρεώσεων του οργανισμού, δεν διενεργήθηκε έλεγχος για την ύπαρξη ενδείξεων μείωσης της αξίας των τεχνικών έργων, των μεταφορικών μέσων και των ακινητοποιήσεων υπό εκτέλεση του Ομίλου, κατά παρέκκλιση των λογιστικών αρχών, που προβλέπονται από το Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς»
«Εξαιτίας του γεγονότος αυτού, δεν είναι δυνατόν να προσδιορισθεί… το ύψος της ενδεχόμενης απομείωσης της αξίας των ενσώματων ακινητοποιήσεων κατά την 31/12/2011» σημειώνεται.
«Δεν διενεργήθηκε επικαιροποίηση της αποτίμησης σε εύλογη αξία των επενδύσεων του ομίλου σε ακίνητα» με αποτέλεσμα να «είναι πιθανό η αξία με την οποία εμφανίζονται ..στις οικονομικές καταστάσεις να έχει μεταβληθεί, λόγω της μεταβολής των συνθηκών, σε σχέση με την περίοδο που έγινε η τελευταία υποτίμησή τους» και να μην μπορεί να προσδιοριστεί.
Επίσης, εντοπίστηκε ότι μεταξύ των απαιτήσεων του ΟΣΕ περιλαμβάνονται καθυστερημένες και επισφαλείς απαιτήσεις από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ ύψους 796 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με τον «νόμο Ρέππα», πάντως, προβλέπεται η διαγραφή των εν λόγω απαιτήσεων, έπειτα από έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στο πλαίσιο «γενικότερου διακανονισμού εκχώρησης στο δημόσιο της ακίνητης περιουσίας και των υποχρεώσεων του οργανισμού» κι έτσι η διοίκηση του ΟΣΕ «δεν προέβη σε διενέργεια ισόποσης πρόβλεψης… με συνέπεια τα αποτελέσματα και τα ίδια κεφάλαια της ΟΣΕ ΑΕ να είναι κατά την 31/12/2011 αυξημένα κατά 796 εκατ. ευρώ» σημειώνεται.
Τι γίνεται με τα χρέη
Όπως δείχνει η έκθεση των ορκωτών, οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις του ομίλου έφταναν το 2011 τα 7,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 6,7 δισ. ευρώ ήταν ομολογιακά δάνεια σε ευρώ και ξένο νόμισμα.
Το συνολικό ποσό των ομολόγων που έχει εκδόσει ο ΟΣΕ με την εγγύηση του δημοσίου εντάχθηκαν στο PSI και ανέρχονται σε 7,1 δισ. ευρώ. «Ο ΟΣΕ βρίσκεται σε επικοινωνία με το Ελληνικό Δημόσιο για τον προσδιορισμό τυχόν επιπτώσεων που θα έχει η παραπάνω διαδικασία στη δανειακή του επιβάρυνση, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες προβλέψεις του Ν.3891/2010 όσον αφορά διαγραφή χρεών και ακίνητη περιουσία» σημειώνουν οι ορκωτοί λογιστές (30.4.2012), ενώ εξηγήσεις έχει ζητήσει και η Κομισιόν.
Το άλλο ενδιαφέρον που προκύπτει από την έκθεση είναι ότι ο ΟΣΕ έχει λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις ύψους 1,9 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1,2 δισ. ευρώ οφείλονται προς «Ελληνικό Δημόσιο - Εξοφλήσεις δανείων» (όπως αναφέρεται στην έκθεση), 486 εκατ. ευρώ αποτελούν μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις πληρωτέες το 2012 και 142 εκατ. δεδουλευμένους τόκους τραπεζικών δανείων.
Επίσης, οφείλονται και 24 εκατ. ευρώ σε ασφαλιστικά ταμεία, αφού ο ΟΣΕ δεν πλήρωσε από τον Μάιο έως τον Δεκέμβριο και βρίσκεται σε φάση ρύθμισης του ζητήματος.
Παράλληλα, οι αγωγές τρίτων που εκκρεμούν κατά του ΟΣΕ ανέρχονται σε 237 εκατ. ευρώ, για τις οποίες έχει προβλεφθεί κονδύλι 158 εκατ. ευρώ, ενώ οι αγωγές του ομίλου κατά τρίτων ανέρχονται στα 353 εκατ. ευρώ. Πρακτικά, εκκρεμούν περίπου 3 δισ. ευρώ, που θα έπρεπε να είχαν περάσει στο δημόσιο χρέος, αλλά, λογιστικά τουλάχιστον, παραμένουν στον ΟΣΕ.
Προβλέψεις για το 2012
Ο ΟΣΕ προβλέπει για το 2012:
- Θα εφαρμοστεί ο «νόμος Ρέππα» για την υπό όρους διαγραφή των χρεών και την ανάληψή τους από το δημόσιο, καθώς και για την αποδοτικότερη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων του οργανισμού.
-Σύμφωνα με το business plan, το δημόσιο έχει αναλάβει την υποχρέωση να επιδοτεί τον ΟΣΕ για την συντήρηση της υποδομής σε ποσοστό κατ' ελάχιστον του 70% των δαπανών
-Η πραγματοποίηση των επενδύσεων θα αντιστοιχίζεται με πραγματικούς στόχους και το κόστος τους θα αναλαμβάνεται από το δημόσιο
-Αναμένεται περαιτέρω εξορθολογισμός των υπολοίπων λειτουργικών δαπανών
- Θα γίνει επανεξέταση των υπηρεσιών συντήρησης, επισκευής και βελτίωσης του τροχαίου υλικού για τον περιορισμό των ζημιών, αλλά και βελτίωση της ποιότητας στη διαχείριση της υποδομής.
Ήδη, το Α' τρίμηνο του 2012 ο ΟΣΕ καταγράφει EBITDA ύψους 13,7 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, λογιστικά εξακολουθεί να επιβαρύνεται - μεταξύ άλλων - με δυσβάσταχτους τόκους και αποσβέσεις, με αποτέλεσμα οι μεικτές ζημίες να φτάνουν τα -139 εκατ ευρώ.
Αχιλλέας Χεκίμογλου
"ΤΟ ΒΗΜΑ"
