Το σχέδιο για τον ευρωπαϊκό σιδηρόδρομο υψηλών ταχυτήτων και το επενδυτικό σχέδιο για τις βιώσιμες μεταφορές παρουσίασαν σήμερα στις Βρυξέλλες ο Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού Απόστολος Τζιτζικώστας και ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις Ραφαέλε Φίτο.
Στην εισαγωγική τοποθέτησή του ο κ. Τζιτζικώστας υπογράμμισε ότι «σήμερα εγκρίναμε μια δέσμη μέτρων για τις μεταφορές και για να πετύχουμε το όραμά μας για ένα δίκτυο σιδηροδρόμων υψηλών ταχυτήτων. Τόσο αυτό το Σχέδιο, όσο και το Επενδυτικό Σχέδιο για τις Βιώσιμες Μεταφορές (STIP) διέπονται από δύο αρχές, την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα».
Για το δίκτυο σιδηροδρόμων υψηλών ταχυτήτων ο Επίτροπος τόνισε ότι στόχος είναι «περισσότερες συνδέσεις υψηλής ταχύτητας, ώστε να ενισχυθούν οι τοπικές κοινωνίες και η οικονομία», ενώ για το STIP υπογράμμισε ότι «θα βοηθήσει την Ευρώπη ώστε να μεταβεί πιο γρήγορα στη βιώσιμη ενέργεια για τις αερομεταφορές και τη ναυτιλία, δημιουργώντας έτσι μια νέα αγορά».
Ο Επίτροπος έδωσε το παράδειγμα της σιδηροδρομικής σύνδεσης Βερολίνου – Κοπεγχάγης, που μέχρι το 2030 θα γίνεται σε τέσσερις αντί επτά ωρών και της σύνδεσης Αθήνας – Σόφιας που μέχρι το 2035 θα γίνεται σε έξι ώρες αντί 14 σήμερα.
Το Σχέδιο για το Ευρωπαϊκό Σιδηροδρομικό Δίκτυο Υψηλής Ταχύτητας έχει χρονικό ορίζοντα το 2040 και βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες τους οποίους περιέγραψε ο κ. Τζιτζικώστας:
1.Υποδομές: Τα 12.000 χιλιόμετρα σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας της Ευρώπης εξακολουθούν σήμερα να είναι συγκεντρωμένα σε λίγα μόνο κράτη μέλη, στην Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και τη Γερμανία, ενώ η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη παραμένουν ελάχιστα συνδεδεμένες. «Η ολοκλήρωση του δικτύου απαιτεί τεράστιους οικονομικούς πόρους, ύψους 550 δισ. ευρώ. Ωστόσο, θα αποφέρει 200 δισ. ευρώ σε πρόσθετα κοινωνικά οφέλη. Θα ακολουθήσουμε μια ειδική στρατηγική χρηματοδότησης. Τα τρένα υψηλής ταχύτητας πρέπει επίσης να λειτουργούν με κοινή ψηφιακή υποδομή, το Ευρωπαϊκό Σύστημα Διαχείρισης της Σιδηροδρομικής Κυκλοφορίας (ERTMS). Η πλήρης ανάπτυξή του δεν θα ενισχύσει μόνο την ανταγωνιστικότητα και τη διαλειτουργικότητα αλλά πάνω απ' όλα την ασφάλεια».
2.Λογισμικό: Προτείνουμε νομοθεσία για τη βελτίωση των διασυνοριακών συστημάτων έκδοσης εισιτηρίων και κρατήσεων σιδηροδρομικών μεταφορών, διευκολύνοντας τους επιβάτες να προγραμματίζουν και να κάνουν κράτηση απρόσκοπτων διασυνοριακών ταξιδιών με ένα κλικ στο κινητό ή τον υπολογιστή τους.
3.Προμήθειες υλικού: Πρέπει να στηρίξουμε τη βιομηχανία σιδηροδρομικού υλικού. Είμαστε παγκόσμιοι ηγέτες στην τεχνολογία των σιδηροδρόμων αλλά η παραγωγή δεν συμβαδίζει σήμερα με τη ζήτηση. Σήμερα η παραγγελία ενός νέου τρένου σημαίνει αναμονή για 4 έως 6 χρόνια. Εν τω μεταξύ, οι παγκόσμιοι ανταγωνιστές βελτιώνονται γρήγορα και δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάσουμε άλλη μια στρατηγική βιομηχανία από την Ασία. Ως εκ τούτου, θα επανεξετάσουμε τους κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις το επόμενο έτος και θα ενθαρρύνουμε την ευρωπαϊκή βιομηχανία να παράγει πιο τυποποιημένα τρένα υψηλής ταχύτητας, επιτρέποντας ταχύτερη, φθηνότερη παραγωγή με χαμηλότερο κόστος συντήρησης.
4.Διακυβέρνηση: Πρέπει να ενισχύσουμε τον συντονιστικό ρόλο της ΕΕ, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα και να αναβαθμιστεί ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Αρχής Σιδηροδρόμων (ERA).
Αναφορικά με το Επενδυτικό Σχέδιο για τις Βιώσιμες Μεταφορές (STIP) ο κ. Τζιτζικώστας επισήμανε ότι αφορά «στην τόνωση των επενδύσεων σε ανανεώσιμα καύσιμα και καύσιμα χαμηλών εκπομπών άνθρακα στις αερομεταφορές και τη ναυτιλία, που εξακολουθούν να εξαρτώνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τα ορυκτά καύσιμα. Το STIP όμως αφορά επίσης στην ενεργειακή ασφάλεια, τη στρατηγική αυτονομία και τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης. Η Ευρώπη πρέπει να παράγει περίπου 20 εκατομμύρια τόνους βιώσιμων καυσίμων – βιοκαύσιμα και συνθετικά καύσιμα – έως το 2035. Παρά το γεγονός ότι διαθέτει το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο έργων έτοιμο για παραγωγή συνθετικών καυσίμων, οι επενδυτές διστάζουν να λάβουν τελικές επενδυτικές αποφάσεις. Τα βιώσιμα καύσιμα κοστίζουν σήμερα 2 έως 10 φορές περισσότερο από τα συμβατικά καύσιμα και απαιτούν τεράστιες επενδύσεις κεφαλαίου. Πρέπει να το δούμε ως μια ευκαιρία για την Ευρώπη, για να προχωρήσει πιο μπροστά από τους ανταγωνιστές της, κάτι που θα αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη. Χρειαζόμαστε 100 δισ. ευρώ για επενδύσεις έως το 2035 και το STIP στέλνει ένα σαφές μήνυμα ασφάλειας στους επενδυτές. Τα επόμενα δύο χρόνια είναι σημαντικά. Οι επενδυτικές αποφάσεις και η κατασκευή πρέπει να ξεκινήσουν έως το 2027, αλλιώς κινδυνεύουμε να χάσουμε τους στόχους για το 2030. Εστιάζουμε στα βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα μέτρα. Δηλαδή βραχυπρόθεσμα κινητοποιούμε όλους τους πόρους από τα τρέχοντα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ, ύψους τουλάχιστον 2,9 δισ. ευρώ στήριξης της ΕΕ για βιώσιμα καύσιμα. Επιπλέον, από κοινού με τα κράτη μέλη, δρομολογούμε το πιλοτικό έργο eSAF Early Movers Coalition τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ για έργα συνθετικών καυσίμων. Στο Σχέδιό μας προτείνουμε επίσης ένα ευρύ σύνολο δράσεων σχετικά με την απλούστευση και τον εξορθολογισμό του κανονιστικού πλαισίου. Κι όλα αυτά θα προωθήσουν την καινοτομία και τις επενδύσεις, τη συνδεσιμότητα και την αυτονομία, δημιουργώντας ένα πρωτοποριακό και ανθεκτικό σύστημα μεταφορών, που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των Ευρωπαίων πολιτών».
Απαντώντας σε ερώτηση για το κατά πόσο το πρόγραμμα αυτό μπορεί να βοηθήσει τον ελληνικό σιδηρόδρομο, ο κ. Τζιτζικώστας τόνισε: «Μέσα από το πρόγραμμα αυτό, θα μπορέσει και η Ελλάδα να αποκομίσει σημαντικά οφέλη, κυρίως σε ό,τι έχει να κάνει με τη χρηματοδότηση σημείων του σιδηρόδρομου τα οποία είναι σήμερα προβληματικά ή έχουν υποστεί τεράστιες ζημιές από φυσικές καταστροφές, όπως ο Ντάνιελ, και για τα οποία το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει ήδη ξεκινήσει διαδικασίες αποκατάστασή τους. Η Ελλάδα θα ωφεληθεί από τις σημαντικές αυτές νέες επενδύσεις. Με τον αυξημένο προϋπολογισμό του μηχανισμού CEF, το ‘ΕΣΠΑ Υποδομών και Μεταφορών’ όπως λέμε στην Ελλάδα, και τη νέα συμφωνία για τον σιδηρόδρομο υψηλών ταχυτήτων, η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει ευρωπαϊκή και ιδιωτική χρηματοδότηση για τις προκλήσεις που υπάρχουν στις υποδομές. Από την αποκατάσταση κατεστραμμένων γραμμών έως και τον εκσυγχρονισμό του βασικού σιδηροδρομικού άξονα Βορρά-Νότου. Τα έργα αυτά θα μειώσουν τις χρονοαποστάσεις, θα δημιουργήσουν νέες αναπτυξιακές ευκαιρίες για τη χώρα και κυρίως θα καταστήσουν τον σιδηρόδρομο ασφαλή και με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η συμφωνία αυτή είναι η απόδειξη της στήριξης της Ευρώπης προς της Ελλάδα, με χρηματοδότηση, τεχνογνωσία και ουσιαστική βοήθεια για την οικοδόμηση ενός σιδηροδρομικού συστήματος ασφαλούς, γρήγορου και πλήρως συνδεδεμένου με το υπόλοιπο ευρωπαϊκό δίκτυο και βέβαια με βάση τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς που ισχύουν».
