Παράθυρο για να διεκδικήσουν αναδρομικά από την ακύρωση μειώσεων 30% που είχαν σε τμήμα της επικουρικής τους σύνταξης ανοίγει για περίπου 200.000 συνταξιούχους διάταξη του ασφαλιστικού νομοσχεδίου.
Κώστας Κατίκος
Η διάταξη νομοθετεί εκ των υστέρων, δηλαδή από εδώ και στο εξής το κενό που είχε ο νόμος 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου), ότι δηλαδή για το τμήμα επικουρικής σύνταξης που αντιστοιχεί στα έτη ως το 2014 επιβάλλεται το ίδιο ποσοστό μείωσης (30%) που επιβάλλεται στην κύρια σύνταξη, όταν ο συνταξιούχος αποχωρεί με μειωμένο όριο ηλικίας.
Σημειωτέον ότι και πριν το νόμο 4387, η μείωση για πρόωρη έξοδο, δηλαδή με χαμηλότερα όρια ηλικίας επιβαλλόταν και στην κύρια και στην επικουρική σύνταξη.
Με το που ήρθε ο νόμος Κατρούγκαλου, η μείωση αυτή δεν καταργήθηκε, ούτε όμως προβλέφθηκε αν θα εξακολουθήσει να ισχύει με τον νέο τρόπο υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων που «έσπασε» το ποσό της επικουρικής στο τμήμα ως το 2014 και στο τμήμα από το 2015 και μετά.
Το αποτέλεσμα ήταν «εθιμικά οι μεν υπηρεσίες να εφαρμόζουν τη μείωση 30% στο τμήμα της επικουρικής που αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισης των συνταξιούχων ως το 2014, χωρίς όμως να έχει γίνει η ανάλογη νομοθετική πρόβλεψη!
Το νομοθετικό κενό έκλεισε τώρα, εν έτει 2023, με το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, αλλά η μείωση δεν πιάνει τις συντάξεις που ήδη εκδόθηκαν και είχαν ήδη περικοπεί, αλλά θα ισχύσει για τις επικουρικές που θα εκδοθούν από εδώ και πέρα.
Αυτομάτως ανοίγει θέμα διεκδικήσεων αναδρομικών από χιλιάδες συνταξιούχους που αποχώρησαν με μειωμένο όριο ηλικίας μετά τις 13/5/2016 και πήραν το βασικότερο τμήμα της επικουρικής τους σύνταξης με μείωση 30% χωρίς να προβλέπεται στο νόμο.
Τα αναδρομικά μπορούν να διεκδικηθούν μέχρι μια 5ετία πριν τη θέσπιση-νομοθέτηση της μείωσης. Δηλαδή ένας συνταξιούχος που βγήκε με μειωμένο όριο ηλικίας, π.χ. στα 60, το 2017, και πήρε την επικουρική με μείωση 30% για το ποσό που αναλογεί στα έτη ασφάλισης που είχε ως το 2014, μπορεί να ζητήσει αναδρομικά για τα έτη 2018-2023. Ενας άλλος συνταξιούχος που πήρε την επικουρική με μείωση 30% το 2019 μπορεί να διεκδικήσει αναδρομικά την επιστροφή του 30% της μείωσης από το 2019 ως σήμερα.
Το τμήμα επικουρικής ως το 2014 είναι το μεγαλύτερο ποσό στο σύνολο της σύνταξης. Υπολογίζεται με συντελεστή 0,45% Χ συντάξιμο μισθό από 2002 ως το 2014 Χ έτη ασφάλισης ως το 2014. Για παράδειγμα, ασφαλισμένος με 35 έτη, εκ των οποίων τα 30 ως το 2014, με μέσο μισθό 1.500 ευρώ. δικαιούται επικουρική ως το 2014 με ποσό 202,5 ευρώ. Αν βγήκε με μειωμένη και είχε ποινή 30% (χωρίς να προβλέπεται στο νόμο), το τμήμα επικουρικής ως το 2014 βγαίνει στα 141,75 ευρώ. Επομένως ο συνταξιούχος μπορεί να διεκδικήσει 60,75 ευρώ το μήνα από τη μείωση που του επιβλήθηκε χωρίς να την προβλέπει ο νόμος. Αν είναι συνταξιούχος από το 2018, τότε για την 5ετία 2018-2023 μπορεί να διεκδικήσει αναδρομικά 3.645 ευρώ.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι πιθανοί διεκδικητές των αναδρομικών μπορεί να φτάνουν στους 200.000 συνταξιούχους που βγήκαν με μειωμένα όρια ηλικίας από τον Μάιο του 2016 και μετά. Το βέβαιο είναι πάντως ότι η παράλειψη της νομοθέτησης της εν λόγω μείωσης δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να διαγραφούν και οι μειώσεις που επιβλήθηκαν αδικαιολόγητα στις πρόωρες επικουρικές συντάξεις.
Επίσης είναι βέβαιο ότι η διάταξη που ψηφίζεται τώρα για τη μείωση 30% δεν μπορεί να έχει αναδρομική ισχύ.
Τι αλλάζει στην έκδοση των επικουρικών συντάξεων
Επικουρική σύνταξη με 15 έτη ασφάλισης καθιερώνει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο για όλους τους ασφαλισμένους, με άμεσα ωφελημένους τους δημοσίους υπαλλήλους, τους εργαζομένους σε ΔΕΚΟ και άλλες μικρότερες κατηγορίες ασφαλισμένων που θα έπρεπε να έχουν 35 έτη.
Με τη διάταξη του νομοσχεδίου, η 15ετία θα αρκεί για να θεμελιώνεται το δικαίωμα χορήγησης της επικουρικής σύνταξης, είτε ο ασφαλισμένος έχει ένα Ταμείο είτε συμπληρώνει τη 15ετία σε περισσότερα με διαδοχική ασφάλιση.
Η έκδοση της επικουρικής θα γίνεται με διαδικασία fast trak μέσα σε 3 μήνες από την ημερομηνία που ο ασφαλισμένος θα παίρνει την κύρια σύνταξη. Μέσα σε ένα χρόνο μετά την απονομή και πάντως εντός 3ετίας θα γίνεται έλεγχος από τον ΕΦΚΑ για τυχόν διορθώσεις στα ποσά (προς τα πάνω ή προς τα κάτω). Πέραν της 3ετίας, δεν θα γίνεται έλεγχος.
Τρία είναι τα οφέλη από τη διάταξη για επικουρικές με 15ετία:Απελευθερώνονται χιλιάδες αιτήσεις ασφαλισμένων οι οποίοι θα πάρουν πλήρη επικουρική σύνταξη με τα χρόνια που έχουν (π.χ. 20, 25 ή 30 έτη), ενώ με το προηγούμενο καθεστώς θα έπρεπε να συμπληρώσουν 35ετία με πλασματικά έτη (π.χ. ΔΕΚΟ), αλλιώς θα έπαιρναν την επικουρική στα 67 ή μειωμένη.
Θα επανεξεταστούν αιτήσεις που πήραν απορριπτική απόφαση λόγω έλλειψης χρονικών προϋποθέσεων. Για παράδειγμα, η έκδοση επικουρικής με 15ετία ανεξαρτήτως Ταμείων (διαδοχική) διευκολύνει τους αυτοαπασχολούμενους του ΤΣΜΕΔΕ που μπορούν να θεμελιώσουν δικαίωμα με 15ετία σε ΤΣΜΕΔΕ και Δημόσιο, ή ΤΣΜΕΔΕ και ΙΚΑ.
Χιλιάδες ασφαλισμένοι θα γλιτώσουν από το κόστος εξαγοράς πλασματικού χρόνου που θα χρειάζονταν για να συμπληρώσουν περισσότερα από 15 έτη ασφάλισης για να πάρουν την επικουρική. Το όφελος από τα πλασματικά για έναν μέσο μισθό των 1.200 ευρώ είναι 72 ευρώ για κάθε μήνα αναγνώρισης (εισφορά 6% επί των 1.200 ευρώ). Αν κάποιος ασφαλισμένος ήθελε, για παράδειγμα, να αναγνωρίσει 36 μήνες για να συμπληρώσει τα ένσημα της επικουρικής, θα πλήρωνε 2.592 ευρώ, που τώρα δεν θα χρειαστεί να τα καταβάλει.
ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΙ
Ασφαλισμένος σε Ταμείο ΔΕΚΟ με ηλικία 60 ετών έχει 38 χρόνια στην κύρια ασφάλιση και 30 στην επικουρική. Με το ισχύον καθεστώς θα πάρει πλήρη κύρια σύνταξη άμεσα, ενώ την επικουρική θα την πάρει στα 67, εκτός αν συμπληρώσει 35ετία, με παραμονή στην εργασία για άλλα 5 χρόνια ή με αναγνωρίσεις πλασματικού χρόνου. Με τη νέα διάταξη δεν θα χρειαστεί τίποτα από τα δύο, καθώς θα πάρει την επικουρική με πλήρες ποσό για τα 30 χρόνια που έχει.
ΧΑΜΕΝΟΙ
Οι επικουρικές με 15ετία δεν είναι όπως παλιά, αλλά πολύ μικρότερες για όλους. Με 15ετία τα ποσά επικουρικής σύνταξης για χαμηλούς μισθούς μπορεί να ξεκινούν από τα 50 ευρώ, ενώ με περισσότερα έτη και υψηλότερους μισθούς φτάνουν ως και τα 378 ευρώ μετά την κράτηση ασθένειας και προ φόρου.
Μικρότερα ποσά μετά το νόμο 4387/2016
Με την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού που ισχύει μετά το νόμο 4387/2016 οι επικουρικές βγαίνουν μικρότερες. Το νέο σύστημα χωρίζει τη σύνταξη σε δύο ποσά: το πρώτο είναι για τα χρόνια ασφάλισης ως το 2014 και το δεύτερο από το 2015 και μετά. Το τμήμα σύνταξης ως το 2014 (με μείωση 30% αν ο ασφαλισμένος βγαίνει με όρια ηλικίας μειωμένης σύνταξης που μπορεί να διεκδικήσει επιστροφές) και το τμήμα σύνταξης από το 2015 και μετά, που εξαρτάται από τις εισφορές. Για το τμήμα σύνταξης από το 2015 και μετά εφαρμόζονται οι συντελεστές που κατεβάζουν το ποσό όσο μικρότερη είναι η ηλικία συνταξιοδότησης.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον πίνακα που επεξεργάστηκε το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις», τα ποσά επικουρικών διαμορφώνονται ως εξής:
* Ασφαλισμένος με 30 έτη (εκ των οποίων τα 21 ως το 2014) και μισθό 1.465 ευρώ θα πάρει επικουρική σύνταξη 122,94 ευρώ πριν το φόρο, αν βγει στα 62, και 165,19 ευρώ, αν βγει στα 67.
*Ασφαλισμένος με 15 έτη ασφάλισης το 2023, εκ των οποίων τα 6 ως το 2014 με μισθό 950 ευρώ, αν βγει στα 62, θα πάρει επικουρική σύνταξη 41,36 ευρώ πριν το φόρο και 52,32 ευρώ, αν βγει στα 67.
*Ασφαλισμένος με 40 έτη ασφάλισης, εκ των οποίων τα 31 ως το 2014 που έχει μισθό 2.420 ευρώ, αν βγει στα 62, θα πάρει επικουρική σύνταξη 365,11 ευρώ πριν το φόρο, ενώ με ηλικία 67 η επικουρική βγαίνει στα 377,90 ευρώ.
Οι νέες επικουρικές συντάξεις
