Μαζικές πληρωμές εφάπαξ με ποσά που φτάνουν ως και τις 97.087 ευρώ έρχονται μέχρι το τέλος της χρονιάς για περισσότερους από 23.300 εν αναμονή συνταξιούχους από 32 ταμεία πρόνοιας του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα.
Κώστας Κατίκος
Τα νέα ποσά εφάπαξ που θα λάβουν οι εν αναμονή συνταξιούχοι αποκαλύπτει σήμερα ο «Ελεύθερος Τύπος» και, σύμφωνα με τον σχετικό πίνακα πληρωμών, διαμορφώνονται για τους συνταξιούχους των μεγαλύτερων Ταμείων ως εξής:
*Στις 24.540 ευρώ για τους συνταξιούχους δημοσίους υπαλλήλους. (ΤΠΔΥ).
*Στις 39.339 ευρώ για συνταξιούχους υπαλλήλους και λειτουργούς Ειδικών Μισθολογίων.
*Στις 37.122 ευρώ για συνταξιούχους ΟΤΕ.
*Στα 56.956 ευρώ για συνταξιούχους ΟΣΕ
*Στις 21.793 ευρώ για συνταξιούχους αξιωματικούς του Εμπορικού Ναυτικού.
*Στις 25.037 ευρώ για συνταξιούχους Σωμάτων Ασφαλείας που λαμβάνουν διπλό εφάπαξ από ΤΠΔΥ και ΤΑΠΑΣΑ.
*Στις 26.359 ευρώ για συνταξιούχους εκπαιδευτικούς.
*Στις 24.923 ευρώ για συνταξιούχους ΔΕΗ.
*Στις 18.045 ευρώ για συνταξιούχους Δικηγόρους Αθηνών.
*Στις 30.634 ευρώ για συνταξιούχους συμβολαιογράφους.
*Στις 10.196 ευρώ για συνταξιούχους μηχανικούς.
Χάσμα…
Το μικρότερο εφάπαξ πληρώνει ο κλάδος πρόνοιας υγειονομικών (γιατροί, φαρμακοποιοί), με το μέσο ποσό μόλις στις 2.024 ευρώ, ενώ το υψηλότερο εφάπαξ συναντάται στον ταμείο πρόνοιας των λιμενεργατών με το μέσο ποσό στις 97.087 ευρώ.
Η μεγάλη ψαλίδια στα δύο Ταμεία οφείλεται στο γεγονός ότι το εφάπαξ των υγειονομικών έχει πολύ χαμηλές μηνιαίες εισφορές (28,51 ευρώ η πρώτη κατηγορία, 33,9 ευρώ η δεύτερη και 40,57 ευρώ η τρίτη), ενώ στο ταμείο πρόνοιας λιμενεργατών οι εισφορές είναι υψηλότερες.
Χρονοδιάγραμμα
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα πληρωμών που ακολουθεί ο ΕΦΚΑ, κάθε μήνα πληρώνονται περίπου 3.000 εφάπαξ με προτεραιότητα στα λεγόμενα «ληξιπρόθεσμα», δηλαδή τα εφάπαξ που έχουν καθυστερήσει πέραν του εξαμήνου από την ημερομηνία της αίτησης συνταξιοδότησης.
Με βάση το χρονοδιάγραμμα στο τρίμηνο Σεπτέμβριος, Οκτώβριος και Νοέμβριος θα έχουν εξοφληθεί 6.500 εκκρεμή (ληξιπρόθεσμα) εφάπαξ που αφορούν κυρίως παλαιότερες αιτήσεις συνταξιούχων του Δημοσίου. Η λίστα των εν αναμονή συνταξιούχων όμως και δη αυτών που περνούν στην κόκκινη περιοχή με καθυστέρηση άνω του εξαμήνου εκτιμάται ότι δεν θα μεγαλώνει με τον ίδιο ρυθμό όπως τους προηγούμενους μήνες και σε αυτό θα συμβάλει, όπως λένε στελέχη του ΕΦΚΑ, η επέκταση της ψηφιακής έκδοσης συντάξεων πρωτίστως σε όλες τις αιτήσεις του Δημοσίου και ακολούθως σε Ταμεία που υστερούν (π.χ. ΕΤΑΑ).
Μένουν εκτός
Από τις πληρωμές που προγραμματίζονται μένουν εκτός 4.600 συνταξιούχοι του Δημοσίου κυρίως που δεν έχουν φορολογική ενημερότητα, η οποία είναι απαραίτητη για να πάρουν το εφάπαξ. Σημειώνεται ότι σε αντίθεση με τα δάνεια των δημοσίων υπαλλήλων από το Ταμείο Παρακαταθηκών, τα οποία μπορούν να συμψηφιστούν με το εφάπαξ, δεν προβλέπεται ανάλογος αυτόματος συμψηφισμός με οφειλές στην εφορία. Ετσι μπορεί ένας συνταξιούχος που πήρε σύνταξη, αλλά προέκυψε οφειλή από ΕΝΦΙΑ ή φόρο εισοδήματος να μην τον έχει πληρώσει και εξ αυτού του λόγου να καθυστερήσει να πάρει το εφάπαξ για όσο διάστημα έχει απλήρωτη ή αρρύθμιστη την οφειλή του.
Ακτινογραφία
Σύμφωνα με τα στοιχεία όλων των αιτήσεων, μέχρι και τον Αύγουστο του 2023 από το Δημόσιο περιμένουν το εφάπαξ 11.364 συνταξιούχοι και στα υπόλοιπα Ταμεία (ΔΕΚΟ, τραπεζών κ.ά.) περιμένουν εφάπαξ 12.022 συνταξιούχοι.
Τα ποσά που καταβάλλουν τα Ταμεία για το εφάπαξ ακολουθούν την πορεία… του ασανσέρ. Με υψηλούς μισθούς και πολλά έτη ασφάλισης το εφάπαξ βελτιώνεται, ενώ με λίγα έτη και χαμηλότερους μισθούς μειώνεται.
Με τις αλλαγές που επήλθαν στον τρόπο υπολογισμού του εφάπαξ στο Νόμο 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) οι νέοι συνταξιούχοι για να πάρουν το εφάπαξ που είχαν οι παλαιότεροι θα πρέπει να μένουν περισσότερα χρόνια και να βγαίνουν για παράδειγμα με 40ετία για να πάρουν το ίδιο εφάπαξ που έπαιρναν οι παλαιότεροι με 33 ή με 35 έτη ασφάλισης.
Η πραγματικότητα είναι ότι για τα ίδια έτη ασφάλισης και τις ίδιες αποδοχές το εφάπαξ βαίνει μειούμενο κάθε έτος από το 2015 που εφαρμόστηκαν οι αλλαγές (με αναδρομικότητα στις τότε εν αναμονή αιτήσεις).
Το 2022 πληρώθηκαν συνολικά 31.178 εφάπαξ, ενώ φέτος αναμένεται να πάρουν το εφάπαξ περισσότεροι συνταξιούχοι γιατί αναμένονται περισσότερες αιτήσεις ως το τέλος της χρονιάς, ενώ οι πληρωμές θα γίνουν και γρηγορότερα. Στο Δημόσιο για παράδειγμα ο μέσος χρόνος που μεσολαβεί από την έκδοση της κύριας σύνταξης μέχρι την πληρωμή του εφάπαξ δεν ξεπερνά τον ενάμιση με δύο μήνες για τις απλές περιπτώσεις που δεν μεσολαβεί παράλληλη ασφάλιση ή διαδοχική ασφάλιση με εισφορές και σε άλλα ταμεία πρόνοιας. Για άλλα Ταμεία οι χρόνοι μπορεί να υπερβαίνουν το δίμηνο μετά την έκδοση της συνταξιοδοτικής απόφασης, ωστόσο επιδιώκεται οι καθυστερήσεις να μην ξεπερνούν κατά πολύ το εξάμηνο από την ημερομηνία της αίτησης συνταξιοδότησης.
Στοπ στις μειώσεις μέσω αύξησης του χρόνου ασφάλισης
Με τα δεδομένα που εισήγαγε ο Νόμος 4387/2016 οι εισφορές που πληρώνουν οι ασφαλισμένοι για εφάπαξ από το 2014 και μετά δεν έχουν ανταποδοτικότητα και στην πράξη όταν βγαίνουν στη σύνταξή τους επιστρέφονται άτοκα. Ενώ το καλό κομμάτι του εφάπαξ είναι αυτό που αντιστοιχεί στα έτη εισφορών που κατέβαλαν μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2013. Οσο περισσότερα χρόνια άτοκων εισφορών μπαίνουν στον «κουμπαρά» του εφάπαξ τόσο λιγότερα θα λαμβάνουν οι μελλοντικοί συνταξιούχοι από το βοήθημα αυτό σε σχέση με τους παλαιότερους.
Λύση
Μόνη διέξοδος είναι να αυξήσουν τα έτη παραμονής για να φρενάρουν τις μειώσεις και να βελτιώσουν κάπως το εφάπαξ.
Στο Δημόσιο και ειδικότερα στους πολιτικούς υπαλλήλους το μέσο εφάπαξ για το 2022 είχε πέσει στις 19.218 ευρώ από 22.979 ευρώ που ήταν το 2021.
Στους εκπαιδευτικούς, τα μέσο εφάπαξ για το 2022 ήταν 21.962 ευρώμ ενώ το 2021 ήταν 24.337 ευρώ. Στους υπαλλήλους και λειτουργούς των ειδικών μισθολογίων (πανεπιστημιακοί, γιατροί ΕΣΥ κ.α.) το μέσο εφάπαξ με βάση τις συνταξιοδοτήσεις από αυτόν τον κλάδο διαμορφώθηκε το 2022 στις 38.919 ευρώ από 46.079 ευρώ το 2021.
Οι αυξομειώσεις δείχνουν ότι όταν βγαίνουν πολλοί συνταξιούχοι με λίγα έτη ασφάλισης το μέσο εφάπαξ είναι μικρότερο, ενώ όταν οι συνταξιοδοτήσεις είναι με περισσότερα έτη το μέσο εφάπαξ βελτιώνεται.
Ο κανόνας όμως με τις αλλαγές που έγιναν το 2016 δεν αλλάζει και λέει ότι για να πάρουν οι ασφαλισμένοι ένα εφάπαξ των 35.000 ευρώ από το Δημόσιο θα πρέπει να συμπληρώσουν 40ετία, όταν τα προηγούμενα χρόνια έπαιρναν το ίδιο ποσό με 35ετία.
