Ριζικές αλλαγές στην απασχόληση των συνταξιούχων προωθεί το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, με πρώτη την κατάργηση της ποινής 30% από τη σύνταξη και τη μεταφορά του «πέναλτι» στο εισόδημα που αποκτούν οι συνταξιούχοι όταν απασχολούνται και το δηλώνουν στον ΕΦΚΑ.
Κώστας Κατίκος
Οι αλλαγές τις οποίες αποκαλύπτει το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις» συζητήθηκαν ήδη στις πρώτες συσκέψεις που είχε ο νέος υπουργός Εργασίας, Αδωνις Γεωργιάδης, με τα στελέχη του υπουργείου και τον ΕΦΚΑ, και τους έδωσε το «πράσινο φως» να προχωρήσουν στη σύνταξη μελέτης, για να εξεταστούν τα πιθανά σενάρια και οι επιπτώσεις τους.
Αυτό που τονίστηκε είναι ότι σε κάθε περίπτωση το νέο καθεστώς για την απασχόληση των συνταξιούχων θα οδηγεί σε αισθητά μικρότερη ποινή σε σχέση με το 30% που ισχύει σήμερα, το οποίο ήταν 60% επί ΣΥΡΙΖΑ και μειώθηκε σε 30% στην πρώτη θητεία της κυβέρνησης Μητσοτάκη (με το νόμο Βρούτση).
Δεδομένου ότι αναζητείτο τρόπος για περαιτέρω βελτίωση, το προηγούμενο διάστημα είχαν εξεταστεί διάφορες εκδοχές, με επικρατέστερη την αναλογική μείωση της σύνταξης με βάση τις μέρες της απασχόλησης, ενώ τώρα η μείωση είναι 30% είτε με μία μέρα εργασίας το μήνα είτε για όλο το μήνα.
Το σχέδιο αυτό άλλαξε λίγο πριν τις εκλογές και πλέον αυτό που προωθείται είναι να καταργηθεί εντελώς η ποινή από τη σύνταξη και να περάσει στο εισόδημα που θα αποκτούν οι συνταξιούχοι από την εργασία τους, με συντελεστές κρατήσεων μικρότερους από το 30%.
Για παράδειγμα, συνταξιούχος με σύνταξη 900 ευρώ, που απασχολείται και παίρνει μισθό 700 ευρώ το μήνα, με το ισχύον σύστημα έχει ποινή 30% στη σύνταξη, η οποία μειώνεται κατά 270 ευρώ και του μένουν 630 ευρώ από τη σύνταξη και 700 ευρώ από το μισθό της απασχόλησής του. Με το νέο σύστημα, η σύνταξη δεν θα έχει ποινή, αλλά θα επιβάλλεται κράτηση 10% ή 15% (ανάλογα με το σενάριο που θα βγάλει η μελέτη) στα 700 ευρώ που κερδίζει από την απασχόληση. Αυτό σημαίνει ότι ανάλογα με το σενάριο θα έχει μείωση 70 ευρώ ή 105 ευρώ στο εισόδημα που κερδίζει, οπότε θα του μένουν τα 900 ευρώ από σύνταξη και 630 ή 595 ευρώ (ανάλογα με την κράτηση) από το εισόδημα.
Με βάση το παράδειγμα, ο συνταξιούχος που απασχολείται έχει σήμερα μείωση 270 ευρώ στη σύνταξη και με το νέο σύστημα που θα ψηφιστεί σύντομα θα έχει μείωση έως 105 ευρώ, δηλαδή θα έχει κέρδος 165 ευρώ από την ελάφρυνση της ποινής!
Το σημαντικότερο δε, ακόμη και για ψυχολογικούς λόγους, είναι ότι καταργείται εντελώς η ποινή από τη σύνταξη.
Το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις» επεξεργάστηκε και δημοσιεύει σήμερα ενδεικτικούς πίνακες, για την ενημέρωση των αναγνωστών του, με τις αλλαγές που έρχονται στην απασχόληση των συνταξιούχων εντός του καλοκαιριού.
Αλλη μια πτυχή που θα εξεταστεί με το νέο σύστημα είναι αν με τις μικρότερες ποινές που δρομολογούνται θα μείνουν στις εξαιρέσεις (δηλαδή χωρίς καμία ποινή) οι συνταξιούχοι ειδικών κατηγοριών, όπως οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες που συνεχίζουν να απασχολούνται ως αγρότες και μετά τη συνταξιοδότηση, καθώς και όσοι είναι συνταξιούχοι άλλου φορέα (ΙΚΑ, Δημόσιο, κ.λπ.) αλλά έχουν ενασχόληση με γεωργική δραστηριότητα με κέρδος έως 10.000 ευρώ ετησίως. Με δεδομένο ότι οι ποινές μεταφέρονται στο εισόδημα, πιθανολογείται ότι από τις συγκεκριμένες κατηγορίες μπορεί να μην ισχύει εξαίρεση για τους ετεροεπαγγελματίες αγρότες. Σε κάθε περίπτωση, θα συνεχιστεί η εξαίρεση για τους συνταξιούχους με αναπηρία.
Εκτιμάται ότι με κρυφή απασχόληση λίγων ημερών έως και για πλήρη μήνα (ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες) είναι πάνω από 90.000 συνταξιούχοι, ενώ με δηλωμένη εργασία είναι περίπου 25.000 συνταξιούχοι.
Συντάξεις: Ερώτηση & Απάντηση
Τι συνέβαλε στο να αλλάξει το καθεστώς για την απασχόληση των συνταξιούχων με μικρότερη ποινή;
Το σχέδιο για μείωση της ποινής σε συνταξιούχους που εργάζονται είχε αποκαλύψει πρώτος ο «Ελεύθερος Τύπος» στις 15 Ιουλίου του 2022 και επιβεβαιώνεται από τις εξελίξεις.
Το πρώτο σενάριο που εξεταζόταν ήταν να θεσπιστεί η λεγόμενη αναλογική ποινή, με μείωση της σύνταξης ανάλογα με τις μέρες απασχόλησης. Για παράδειγμα, με 10 μέρες απασχόλησης να κόβεται το 10% της σύνταξης, αντί για 30% που ισχύει τώρα.
Το σχέδιο αυτό όμως φαίνεται πως έφυγε οριστικά από το τραπέζι για δύο λόγους:
*Πρώτον, διότι οι περισσότεροι συνταξιούχοι δεν δηλώνουν την απασχόληση και δεν είναι εύκολο τελικά να εντοπιστούν για να τους κοπεί η σύνταξη.
*Δεύτερον, επειδή επικράτησε η άποψη να επιτραπεί με ακόμη πιο ευνοϊκούς όρους η απασχόληση συνταξιούχων, ως κίνητρο για να τη δηλώνουν, αλλά και για να καλύπτουν κενά σε εργατικό δυναμικό για περιστασιακή εργασία (part time, μερική απασχόληση), που δεν τη βρίσκουν εύκολα οι εργοδότες σε νεότερες ηλικίες λόγω των χαμηλών αμοιβών.
Συντάξεις: Πόσα θα κερδίσουν οι συνταξιούχοι
Ο τρόπος που θα λειτουργεί το νέο ποινολόγιο για την εργασία συνταξιούχων φαίνεται στους πίνακες που επεξεργάστηκε και δημοσιεύει το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις».
Στον πρώτο πίνακα είναι το ισχύον καθεστώς (ποινή 30%) σε όλη τη σύναξη, κύρια και επικουρική, ανεξάρτητα από εργασία μίας μέρας ή ενός μήνα.
Στους επόμενους δύο πίνακες είναι το νέο σύστημα (κράτηση από το εισόδημα) με δύο εκδοχές:
Α. Με οριζόντια κράτηση (π.χ. 10%, 15%, 20% ή 25%), ανεξάρτητα από το ύψος του εισοδήματος.
Β. Με κλίμακα κρατήσεων ανάλογα με το εισόδημα.
Για παράδειγμα:Με το ισχύον σύστημα, συνταξιούχος που λαμβάνει 550 ευρώ κύρια σύνταξη και 145 ευρώ επικουρική απασχολείται για 10 μέρες το μήνα και έχει ποινή 30% στην κύρια και την επικουρική σύνταξη, που σημαίνει ότι χάνει 165 ευρώ από την κύρια και 44 ευρώ από την επικουρική, δηλαδή έχει συνολική μείωση 209 ευρώ.
Με το νέο σύστημα, στην Α εκδοχή (οριζόντια μείωση στο εισόδημα με ενιαίους συντελεστές), συνταξιούχος που παίρνει 805 ευρώ από σύνταξη και απασχολείται με μισθό 800 ευρώ, αν η κράτηση στο εισόδημα πάει στο 10%, θα έχει μείωση 80 ευρώ, αν η κράτηση πάει στο 15%, θα έχει μείωση 120 ευρώ, και, αν η κράτηση πάει στο 20%, θα έχει μείωση από το εισόδημα 160 ευρώ. Αν έμενε το σημερινό σύστημα (ποινή 30% στη σύνταξη), θα είχε μείωση 245 ευρώ. Αρα, ανάλογα με το σενάριο, κερδίζει από 165 ευρώ έως 80 ευρώ.
Με το νέο σύστημα, στη Β εκδοχή (κλιμακωτή μείωση ανάλογα με το εισόδημα με διαφορετικούς συντελεστές), συνταξιούχος που παίρνει 805 ευρώ από σύνταξη και απασχολείται με μισθό 725 ευρώ, μπορεί να έχει κράτηση 10%, ήτοι 73 ευρώ ποινή λόγω εργασίας. Αν ο μισθός του είναι 1.025 ευρώ, μπορεί να έχει κράτηση στο 20% με μείωση 205 ευρώ, ενώ με μισθό 1.700 ευρώ η κλίμακα των κρατήσεων μπορεί να ανέβει στο 25% και να έχει ποινή 425 ευρώ. Προσοχή όμως: Αν τα 1.700 ευρώ ήταν σύνταξη, τότε με το σημερινό σύστημα η μείωση θα ήταν 510 ευρώ.
Αρα, κερδίζει με το νέο καθεστώς ακόμη και με υψηλό συντελεστή κρατήσεων!
Συντάξεις: ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΙ
Από την ποινή λόγω απασχόλησης εξαιρούνται συνταξιούχοι ειδικών κατηγοριών, όπως οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ, εφόσον συνεχίζουν την αγροτική δραστηριότητα, οι συνταξιούχοι που έχουν απασχόληση στην Ε.Ε. και διεθνείς οργανισμούς, οι ψυχικά ασθενείς, για τους οποίους η απασχόληση ενδείκνυται για λόγους ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, οι συνταξιούχοι με ποσοστό αναπηρίας άνω του 67%, οι πολύτεκνοι με τέκνο ανήλικο ή σπουδάζον έως το 24ο έτος της ηλικίας του ή ανίκανο για εργασία και οι συνταξιούχοι με αγροτικό εισόδημα μέχρι 10.000 ευρώ.
Συντάξεις: ΧΑΜΕΝΟΙ
Οι συνταξιούχοι που λόγω φύσεως της απασχόλησής τους συνεχίζουν να εργάζονται στο Δημόσιο και γενικά σε φορείς του κράτους είναι στους χαμένους της υπόθεσης, καθώς, αν είναι κάτω των 62 ετών, έχουν αναστολή καταβολής της σύνταξής τους, και όταν κλείσουν τα 62 τους θα έχουν μείωση 30% στο ποσό σύνταξης. Με το νέο καθεστώς αναμένεται να παίρνουν κανονικά τη σύνταξή τους και να έχουν ποινή στο μισθό από την απασχόλησή τους.
