Εικόνα: ShutterstockΟ Ταρίκ ιμπν Ζιγιάντ, αφού αποβιβάστηκε στην Ισπανία και έστειλε το ναυτικό των Ομαγιάδων πίσω στην Ταγγέρη, είπε στα στρατεύματά του: «Πού θα φύγετε; Πίσω σου είναι η θάλασσα και μπροστά σου ο εχθρός». Δεν είχαν άλλη επιλογή από το να πάνε μπροστά και να κατακτήσουν την Ιβηρική Χερσόνησο. Είναι τέτοια η εγγύτητα των δύο ακτών που, ακόμη και τον 8ο αιώνα, το στενό στενό μήκους 13 χιλιομέτρων που χωρίζει την Ευρώπη από την Αφρική αποδείχθηκε μικρό εμπόδιο.
ΤΟΥ ZAID M. BELBAGI
Στη συνέχεια, το Στενό του Γιβραλτάρ αποδείχθηκε μικρό εμπόδιο σε αιώνες κατακτήσεων, ανταλλαγών, εμπορίου και ταξιδιών. Ωστόσο, το πέρασμα έχει βελτιωθεί ελάχιστα από την αρχαιότητα. Παρά τις οκτώ ναυτιλιακές διαδρομές και τις 20 καθημερινές πτήσεις μεταξύ Μαρόκου και Ισπανίας, οι δύο δεν συνδέονται οδικώς ή με τρένο. Ωστόσο, από αυτήν την εβδομάδα, τα σχέδια για μια σήραγγα που συνδέει τις δύο χώρες έχουν δοθεί ώθηση.
Οι κυβερνήσεις της Ισπανίας και του Μαρόκου διερεύνησαν για πρώτη φορά τη σκοπιμότητα μιας σήραγγας που συνδέει Ευρώπη και Αφρική το 1979. Οι συζητήσεις αυτές ξεκίνησαν ξανά το 2003 και, τα πιο πρόσφατα χρόνια, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου μελέτησε σχέδια για μια σήραγγα που συνδέει το Γιβραλτάρ με την Ταγγέρη. Η περιοχή, εντός της οποίας βρίσκονται τα χωρικά ύδατα τριών χωρών και από την οποία διέρχεται το μισό παγκόσμιο εμπόριο, είναι φυσικά εξαιρετικά αμφιλεγόμενη, καθιστώντας τις συζητήσεις για οποιοδήποτε εγχείρημα μεγάλης υποδομής απίστευτα λεπτές.
Εν μέσω μιας ευρύτερης ευρωπαϊκής οικονομικής επιβράδυνσης, η Ισπανία έχει γίνει ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Μαρόκου, δίνοντας στη χώρα της Νότιας Ευρώπης ένα μοναδικό πλεονέκτημα όταν πρόκειται για την εξερεύνηση ευκαιριών στις αγορές υψηλής ανάπτυξης του Παγκόσμιου Νότου. Για το σκοπό αυτό, νωρίτερα φέτος, οι κυβερνήσεις του Μαρόκου και της Ισπανίας αποφάσισαν να ξεκινήσουν εκ νέου το έργο της υποθαλάσσιας σιδηροδρομικής σήραγγας για να ξεκινήσει το 2030. Αυτό αντιμετωπίστηκε με ένα πακέτο χρηματοδότησης για ένα κοινό ισπανο-μαροκινό σχεδιασμό και μια επιτροπή σχεδιασμού.
Αυτή την εβδομάδα, η ισπανική κυβέρνηση πραγματοποίησε αυτή τη δέσμευση καθώς διέθεσε 2,3 εκατομμύρια ευρώ (2,5 εκατομμύρια δολάρια) για τη μελέτη αυτού που ονομάστηκε σταθερή ζεύξη του Στενού Ευρώπης-Αφρικής του Γιβραλτάρ. Η σιδηροδρομική γραμμή υψηλής ταχύτητας του Μαρόκου από την Καζαμπλάνκα στην Ταγγέρη (η πρώτη της Αφρικής) προσφέρει την ελκυστική προοπτική μιας σύνδεσης με το νότιο άκρο του εθνικού δικτύου τρένων υψηλής ταχύτητας της Ισπανίας. Με τη μαροκινή γραμμή που σχεδιάζεται να επεκταθεί νοτιότερα μέχρι το Μαρακές, οι προοπτικές για μια σήραγγα που συνδέει τα δύο έχουν γίνει πιο πρακτικές. Υπολογίζεται ότι, εντός πέντε ετών από το άνοιγμα της, μια τέτοια σήραγγα θα επέτρεπε την ετήσια διέλευση περισσότερων από 13 εκατομμυρίων τόνων εμπορευμάτων, μαζί με 12,8 εκατομμύρια επιβάτες.
Μετά από ένα διάλειμμα, οι δεσμοί Ραμπάτ-Μαδρίτης γνώρισαν μια αναγέννηση από τότε που η Ισπανία υποστήριξε την κυριαρχία του Μαρόκου στο ζήτημα της Δυτικής Σαχάρας. Οι βελτιωμένες σχέσεις έχουν αυξήσει τη συνεργασία για τη μετανάστευση και την ασφάλεια, με το πολιτικό περιβάλλον να ευνοεί περισσότερο τη συνεργασία στη σήραγγα. Αν και έχουν μια περίπλοκη διμερή ιστορία, μετά τον νέο οδικό χάρτη του περασμένου έτους φαίνεται ότι και οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν τη σημασία της άλλης, με περισσότερες από 20 εμπορικές συμφωνίες να έχουν υπογραφεί έκτοτε και πάνω από 800 εκατομμύρια ευρώ σε πιστωτικά όρια να έχουν εγγυηθεί.
Οι σχέσεις σε ένα νέο πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού επικεντρώνονται στην οικονομική αλληλεξάρτηση, με την Ισπανία να επιδιώκει την αύξηση του εμπορίου με το Μαρόκο (την τρίτη μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της) και τις εταιρείες της να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των αναπτυξιακών σχεδίων του Ραμπάτ. Μια κοινή προσφορά για το Παγκόσμιο Κύπελλο της FIFA για το 2030 είναι το αποκορύφωμα της συνεργασίας των τελευταίων ετών.
Ωστόσο, τα φυσικά ρήγματα μπορεί να αποδειχθούν πιο απαγορευτικά για το έργο από τα πολιτικά. Η προγραμματισμένη διαδρομή μεταξύ της Πούντα Παλόμα και της Ταγγέρης διασχίζει τη ζώνη ρηγμάτων μεταξύ της ευρασιατικής και της αφρικανικής τεκτονικής πλάκας. Ενώ ο ασβεστολιθικός βυθός επέτρεψε τη διάνοιξη της σήραγγας της Μάγχης που συνδέει τη Γαλλία με το Ηνωμένο Βασίλειο 115 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, το στενό του Γιβραλτάρ διαθέτει εξαιρετικά σκληρό βράχο και ασταθές τμήμα αργίλου. Αν και δεν είναι ανυπέρβλητο πρόβλημα, θα απαιτούσε μια σήραγγα μήκους 40 km σε βάθος 300 μέτρων. Αυτό θα ήταν προτιμότερο από μια σήραγγα στο στενότερο σημείο, η οποία θα έπρεπε να σκαφτεί στα 900 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, δεδομένου ότι τα έντονα υποθαλάσσια ρεύματα θα μπορούσαν να θέσουν το έργο σε κίνδυνο.
Ακόμη και σε σύγκριση με παρόμοια έργα που αναλήφθηκαν στη Σκανδιναβία, η διάνοιξη σήραγγας κάτω από το στενό του Γιβραλτάρ θα παρουσίαζε προκλήσεις «πολύ πέρα από αυτές οποιασδήποτε άλλης σήραγγας στον κόσμο», σύμφωνα με τους ειδικούς στο Πολυτεχνείο της Μαδρίτης. Εκτός από τη γεωλογική πολυπλοκότητα, ένα άλλο ζήτημα που επηρεάζει το έργο είναι τι θα συμβεί με τις εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες που θέλουν να περάσουν από τη Βόρεια Αφρική στην Ευρώπη. Μια σήραγγα που συνδέει τις δύο ηπείρους θα απαιτούσε σημαντική αστυνόμευση, ειδικά δεδομένου ότι το Μαρόκο χρησιμοποιείται ήδη ως βάση για μετανάστες από τη Δυτική Αφρική που ελπίζουν να φτάσουν στην Ευρώπη. Τα τελευταία χρόνια, το Ραμπάτ επεδίωξε να αυξήσει τη συνεργασία της ΕΕ σε αυτό το θέμα, το οποίο θεωρεί ότι είναι ένας σε μεγάλο βαθμό άχαρος ρόλος στην «αστυνόμευση της Ευρώπης». Σύμφωνα με μαροκινή κοινοβουλευτική έκθεση, περισσότεροι από 56,
Τα μεγάλα έργα έχουν την ικανότητα να αιχμαλωτίζουν μέσω της ικανότητάς τους να επιβάλλουν την ανθρώπινη μηχανική και την εφευρετικότητα στις φυσικές πραγματικότητες. Η σταθερή σύνδεση Ευρώπης-Αφρικής Στενού Γιβραλτάρ δεν είναι διαφορετική. Ωστόσο, σε έναν όλο και πιο διασυνδεδεμένο κόσμο, η προτεινόμενη διηπειρωτική σύνδεση θα γίνει γρήγορα αναγκαιότητα. Καθώς η Ευρώπη αναζητά αγορές υψηλής ανάπτυξης αλλού, η Αφρική, η οποία θα φιλοξενεί το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού μέχρι το 2050, βρίσκεται στο κατώφλι της. Οι αυξανόμενες αναπτυξιακές προοπτικές του Μαρόκου αντικατοπτρίζουν την ευνοϊκή γεωγραφική του θέση ως κόμβο σύνδεσης μεταξύ των δύο ηπείρων.
• Ο Zaid M. Belbagi είναι πολιτικός σχολιαστής και σύμβουλος ιδιωτών πελατών μεταξύ Λονδίνου και GCC.
Twitter: @Moulay_Zaid
arabnews.com
sidirodromikanea.blogspot.com
