Ένας αριθμός σιδηροδρομικών, που με την πάροδο του χρόνου όλο και βαίνει μειωμένος, εργάστηκε σε διαφορετικές εποχές, η αν θέλετε στην ίδια εποχή αλλά με σημαντικές αλλαγές στις σιδηροδρομικές μεταφορές.
Είναι η εποχή που οι ατμήλατες μηχανές αποσύρονται σταδιακά και την θέση τους παίρνουν οι μηχανές ντίζελ. Σταδιακά και οι μηχανοδηγοί των ατμηλάτων μηχανών περνούν σε μια άλλη φάση μηχανοδήγησης. Έτσι χρόνο με το χρόνο οι ανάγκες για μηχανοδηγούς στις ντιζελοκίνητες μηχανές αυξάνονται και καλούνται να τις επανδρώσουν οι μηχανοδηγοί των ατμήλατων μηχανών.
Ένας από τους λίγους μηχανοδηγούς που έζησαν και τις δυο φάσεις των αλλαγών στον σιδηρόδρομο είναι και συνταξιούχος σιδηροδρομικός κ. Φώτης Ράνος ο οποίος στην αφήγησή του μας περιγράφει γεγονότα και καταστάσεις που πραγματικά έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον από μια περίοδο του σιδηροδρόμου άγνωστη σε πολλούς και ιδιαιτέρα στους νέους.
«Προσλήφθηκα το 1964 ως τεχνίτης στο εργοστάσιο οχημάτων Θεσσαλονίκης. Μετά από λίγους μήνες εντάχθηκα στο κλάδο έλξης ως δόκιμος και στην συνέχεια θερμαστής. Έκανα ένα χρόνο δόκιμος θερμαστής και έξι χρόνια Θερμαστής. Ενάμιση χρόνο έκανα εκπαίδευση στις ατμήλατες και το 1974, μετά από εξετάσεις έγινα μηχανοδηγός ατμήλατων μηχανών. Σε όλες τις βαθμίδες εξέλιξης δίναμε εξετάσεις, προφορικές, γραπτές και σε πορεία. Είτε να γίνεις θερμαστής, η μηχανοδηγός ατμήλατων, η μηχανοδηγός ντίζελ η και αυτοκινητάμαξες, παντού εξετάσεις. Ακόμα και όταν έγινα Μηχανοστασιάρχης πάλι εξετάσεις. Για ενάμιση χρόνο δούλεψα μηχανοδηγός ατμήλατων τρένων στην γραμμή Αλεξανδρούπολη -Ορμένιο. Υπήρχαν και τα τρένα εκείνη την εποχή που ήταν με μηχανές ντίζελ. Όταν το 1976 αποσύρθηκαν οι ατμήλατες μηχανές έδωσα εξετάσεις για μηχανοδηγός ντίζελ. Σε ορισμένες περιπτώσεις πήγαινα όταν υπήρχε ανάγκη ως θερμαστής στις μηχανές ντίζελ. Τα χρόνια που ήμουν στις ατμήλατες είχαμε αρκετά προβλήματα. Άλλες λειτουργούσαν επαρκώς άλλες είχαν προβλήματα. Οι ατμήλατες μηχανές Ούντρα (Αμερικανικές) λειτουργούσαν άψογα και έκαναν πολύ γρήγορα ατμοποίηση. Η αρίθμηση τους ήταν 960, 951, 950 κτλ. Με αυτές κάναμε ταχείες αμαξοστοιχίες. Οι ατμήλατες για όσους δεν γνωρίζουν είχαν ως καύσιμη ύλη το κάρβουνο (Καρβουνιάρης). Το χειμώνα ειχαμε να αντιμετωπίσουμε τα χιόνια και την παγωνιά. Μια μέρα είχαμε να πάμε δρομολόγιο για Αλεξανδρούπολη. Μας ξυπνά πρωί –πρωί ο Μηχανοστασιάρχης Δράμας ο αείμνηστος Μαυρίδης και μας λέει, πάρτε την ατμήλατη με τον χιονοδιώκτη και πάτε προς Θεσσαλονίκη. Ξεκινήσαμε, με τον Λάμπρου μηχανοδηγό και εγώ θερμαστής, το πρωί και φτάσαμε βράδυ στις Μουριές. Πληροφορούμαστε ότι μεταξύ Μεταλλικού και Κιλκίς έχει παγιδευτεί η αμαξοστοιχία 503 που έκανε το δρομολόγιο Κωνσταντινούπολη – Θεσσαλονίκη-Αθήνα. Στις γραμμές είχε στρατιέρες, τις λέμε εμείς, είχαν καλυφτεί από χιόνια. Χειμώνας 1970 με 1971. Ο μηχανοδηγός με μηχανή ντίζελ έβαλε όλα τα γκάζια για να περάσει μια και ήταν ανηφόρα. Η μηχανή πάτησε το χιόνι και έμεινε στον αέρα. Βγήκε εκτός γραμμών. Μας λέει ο σταθμάρχης Μουριών θα πάτε να τραβήξετε το τρένο από πίσω για να βγουν τα βαγόνια. Δένουμε τα βαγόνια για να τα ξεκολλήσουμε. Τραβάμε αλλά που να ξεκολλήσουν τα βαγόνια από το πολύ χιόνι και την παγωνιά είχαν κολλήσει. Εμείς με την ατμήλατη μαζί με τους εργάτες γραμμής προσπαθήσαμε για πολλές ώρες. Απογοητευτήκαμε. Επιστρέφουμε στις Μουριές. Για καλή μας τύχη ο μηχανοδηγός Λάμπρου είχε ένα φίλο που ήταν μαζί στο στρατό τον Ηλία και είχε φούρνο στις Μουριές στο σταθμό απέναντι. Τρεις η ώρα την νύχτα και μας περίμενε εκεί. Μας πήρε στο σπίτι του και μας περιποιήθηκε. Εμείς ήμασταν παγωμένοι κρυσταλλωμένοι στην κυριολεξία. Αφού ξημέρωσε πάμε και πάλι στο σημείο για τον απεγκλωβισμό του τρένο. Ξεκινάμε πάλι. Τραβάμε ξανά τραβάμε τίποτα. Οι εργάτες εν τω μεταξύ καθάριζαν τις γραμμές από τα χιόνια δεξιά και αριστερά και αυτό βοήθησε πολύ. Κάποια στιγμή ο συρμό ξεκολλά και τον τραβάμε και τον βάζουμε σε μια παρακαμπτήριο γραμμή στο σταθμό του Μεταλλικού. Εμείς με τον χιονοδιώκτη της ατμήλατης ξεκινάμε προς σταθμο Κιλκίς. Από την Θεσσαλονίκη μηχανή ντίζελ με χιονοδιώκτη καθαρίζει τις γραμμές και πάμε για την Θεσσαλονίκης. 36 ώρες συνεχόμενες κάναμε για τον απεγκλωβισμό της αμαξοστοιχίας 503. Οι επιβάτες είχαν μεταφερθεί νωρίς με άλλα μέσα μεταφοράς στον προορισμό τους. Αυτή την ταλαιπωρία και τα γεγονότα που συνέβησαν εκεί δεν θα τα ξεχάσω ποτέ.»
Η αφήγηση του κ. Ράνου δεν σταματά εδώ τα συμβάντα είναι πολλά αλλά ορισμένα είναι πιο έντονα χαραγμένα στην μνήμη του όπως το κτύπημα ενός γαϊδουριού που ενώ νόμιζαν ότι σκοτώθηκε από το κτύπημα του τρένο εκείνο βγήκε ζωντανό.
« Με μηχανοδηγό τον Γιαλαμαϊδη τον πατέρα του μηχανοδηγού του Αντώνη Γιαλαμαϊδη και δυο θερμαστές, εγώ και ο Κώστας Αντρίδης. Τότε πηγαίναμε δυο θερμαστές. Δρομολόγιο Δράμα –Αλεξανδρούπολη εμπορικό τρενο. Λίγο έξω από τον Ίασμο βλέπουμε ένα γαϊδουράκι. Εγώ κάθομαι από την μεριά που ήταν το κάθισμα. Λέω τον μηχανοδηγό, βλέπω ένα γαϊδουράκι στις γραμμές. Πάμε μου είπε. Προφανώς θώρησε ότι απείχε από τις γραμμές ενώ απασχολούνταν με τον μοχλό που έστελνε τον ατμό στους κυλίνδρους της μηχανής. Περάσαμε και το γαϊδουράκι καρφώνεται στο αντίβακτρο της μηχανής είναι αυτό για να ευθυγραμμίζεται το έμβολο κατά την παλινδρόμηση. Σύρθηκε για αρκετά μετρά ώσπου να σταματήσουμε. Κατεβήκαμε και με πολύ προσπάθεια το βγάλαμε. Όταν το αφήσαμε σηκώθηκε στα πόδια. Ενημερώσαμε τον σταθμό για να το περιθάλψουν και έγινε σχετική παρατήρηση στο φύλο πορείας. Εμείς συνεχίσαμε το δρομολόγιο μας μετά κανονικά»
Ο κ. Φώτης Ράνος μετά την αποχώρησή του από τις ατμήλατες μηχανές εκτέλεσε δρομολόγια με μηχανές ντίζελ στο δίκτυο της Μακεδονίας και της Θράκης και νότια μέχρι το Λειανοκλάδι. Λιγότερα δρομολόγια και σε ειδικές περιπτώσεις προς Αθήνα και αυτό όταν μετέφερε φιλάθλους του ΠΑΟΚ στην Αθήνα για τους αγώνες ποδόσφαιρου.
Ολοκλήρωσε τον εργασιακό του βίο το 1998 με το βαθμό του Μηχανοστασιάρχη Α΄
Χρήστος Γιαννακίδης
sidirodromikanea.blogspot.com
