Το αδήριτο ερώτημα που βασανίζει τους πάντες γύρω από το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, πέρα από το ποιος φέρει την ευθύνη, είναι το πως θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αυτό το τραγικό συμβάν. Ποιες είναι όμως τεχνικές δυνατότητες πρόληψης ενός τέτοιου συμβάντος; Τι επιλογές και λύσεις προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, για να μην γίνουμε ξανά μάρτυρες μιας τέτοιας τραγωδίας;
Του Δημ. Κων. Σαρρή*
Όπως γνωρίζουμε η τεχνολογία αναπτύσσει και εξελίσσει ένα σύστημα αποτροπής συγκρούσεων τρένων. Το σύστημα αυτό σε έναν συνδυασμό αισθητήρων, τεχνητής νοημοσύνης, προηγμένης επεξεργασίας λογισμικού για γρήγορη ανάλυση δεδομένων που στέλνουν οι αισθητήρες που βρίσκονται στο σιδηροδρομικό δίκτυο και στα τρένα σε ένα κεντρικό υπολογιστή.
Το σύστημα αυτό βοηθάει στον εντοπισμό εμποδίων και άλλων προβλημάτων στη διαδρομή του τρένου, ενώ συγχρόνως ενημερώνει τους μηχανοδηγούς και τους υπεύθυνους συντήρησης για να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες αποφυγής του κινδύνου. Το σύστημα αυτό δίνει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την αποφυγή πιθανών δυστυτυχημάτων. Μάλιστα η κατασκευάστρια εταιρεία έχει αναπτύξει και ειδικό σύστημα, το οποίο ενημερώνει ακόμη και τους σιδηροδρομικούς εργάτες που εκτελούν εργασίες στις ράγες αν πλησιάζει κάποιο τρένο. Επίσης, έχει αναπτύξει εφαρμογές που ενημερώνουν τον οδηγό και τους πεζούς για το εάν πλησιάζει κάποιο τρένο.
Την ίδια ώρα, η εταιρεία Rail Vision Ltd έχει δημιουργήσει ένα σύστημα ανίχνευσης εμποδίων με βάση την τεχνητή νοημοσύνη. Επίσης χάρη στους αισθητήρες απεικόνισης που διαθέτει μπορεί να ανιχνεύει, αλλά και να ταξινομεί γρήγορα και με ακρίβεια τυχόν εμπόδια που μπορεί να υπάρχουν πάνω ή και κοντά στις γραμμές. Το σύστημα διαθέτει επίσης προηγμένες δυνατότητες επεξεργασίας εικόνας, οι οποίες επιτρέπουν πλοήγηση βάσει εικόνας, την προληπτική συντήρηση και τη χαρτογράφηση με το εξελιγμένο σύστημα GIS.
Ακόμη χρησιμοποιείται ένα από τα πιο εξελιγμένα συστήματα αποφυγής ατυχημάτων στον κόσμο, που αξιοποιεί τεχνολογίες εντοπισμού στίγματος (GPS), ασύρματης δικτύωσης και υπολογιστικά συστήματα για να εντοπίζει πιθανούς κινδύνους και να μεταδίδει με διαφόρους τρόπους (οπτικούς, ηχητικούς κ.ά.) τις σχετικές πληροφορίες στο πλήρωμα ενός τρένου. Ακόμα, σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι το πλήρωμα του τρένου δεν ανταποκρίνεται στις ειδοποιήσεις, τότε ενεργοποιείται ο αυτόματος πιλότος και το τρένο σταματάει αμέσως.
Γιατί,όμως, δεν λειτουργούν τα ηλεκτρονικά συστήματα στην Ελλάδα;
Στη χώρα μας οι σταθμάρχες κάνουν τη δουλειά των ηλεκτρονικών συστημάτων που δεν λειτουργούν. Τα τρένα φέρεται να μπαίνουν στη γραμμή με εντολή που δίνει ο διαχειριστής.
Σχετικά με το ζήτημα αυτό, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Προσωπικού Έλξης ΟΣΕ σε δηλώσεις του στα ΜΜΕ υποστήριξε ότι δεν λειτουργεί κανένα ηλεκτρονικό σύστημα και ότι όλα γίνονται χειροκίνητα στο μεγαλύτερο τμήμα της γραμμής.
«Η όποια υποδομή ανήκει βέβαια στον ΟΣΕ. Είναι αυτός που δίνει τις εντολές, οι οποίες μεταφέρονται από σταθμαρχείο σε σταθμαρχείο.
Τι σημαίνει όμως αυτό στην πράξη; Όπως μαθαίνουμε ο σταθμάρχης υπηρεσίας κάθε σταθμού δίνει εντολή μέσω ασυρμάτου, για να φύγει ένα τρένο από τον σταθμό Α και να πάει στον Β. Όταν ο σταθμάρχης υπηρεσίας του σταθμού Β βλέπει το τρένο ενημερώνει τον Α ότι έφτασε. Αυτό επαναλαμβάνεται έως τον τελικό προορισμό. Για παράδειγμα, από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη, αυτό γίνεται 15 φορές.
Το τραγικό, λοιπόν, δυστύχημα είναι αποτέλεσμα ανθρώπινου λάθους, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν λειτουργούν τα συστήματα ασφαλείας.
«Αν λειτουργούσαν, θα είχε αποφευχθεί αυτό το αδιανόητο που έγινε»
Τι είναι αυτό που δεν λειτουργεί;
Δεν λειτουργούν τα φωτοσήματα, το σύστημα τηλεδιοίκησης και ελέγχου κυκλοφορίας που προστατεύει από το ανθρώπινο λάθος, αλλά και το σύστημα επικοινωνίας.
«Τα φωτοσήματα είναι τα φανάρια, ενώ το σύστημα τηλεδιοίκησης είναι αυτό που με ηλεκτρικούς χειρισμούς καθορίζει την πορεία των τρένων. Επιτρέπει στο μηχανοδηγό να βλέπει ενδείξεις για όσα τρένα υπάρχουν σε απόσταση 300 χιλιομέτρων. Όσον αφορά το ποιος έχει την ευθύνη η μόνιμη επωδός των υπευθύνων είναι ότι το σύστημα δεν λειτουργεί, πως θα το φτιάξουν, μετά λένε πως χάλασε, ότι θα κάνουν σύμβαση με ενα εργολάβο, έπειτα ότι θα κάνουν σύμβαση με άλλο νέο εργολάβο και ούτω καθ’ εξής».
Και ιδού τα αποτελέσματα.
* Ο Δημήτρης Κων. Σαρρής είναι πρώην υφυπουργός, νομάρχης
patris.gr
sidirodromikanea.blogspot.com
