Ένα υπόγειο, τετραώροφο «εργοστάσιο-ανοιχτό μουσείο» χτίζεται, με ταχύτατους ρυθμούς, στα έγκατα του σταθμού Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης.
Η κατασκευή του σταθμού αυτού -που αποτελούσε το τελευταίο «αγκάθι» για την υλοποίηση του έργου του μετρό- κινείται βάσει του χρονοδιαγράμματος, που έχει τεθεί μετά την απόφαση για προσωρινή απόσπαση και επανατοποθέτηση του μεγαλύτερου μέρους των αρχαιοτήτων και εκτιμάται ότι, θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον Απρίλιο του 2023.
Ρεπορτάζ: Ντίνα Σύρπου,
Φωτογραφίες: Θεόφιλος Δαδής
Εμείς, με τον φωτογραφικό φακό του Θεόφιλου Δαδή, κατεβήκαμε στην «καρδιά» του σταθμού Βενιζέλου και σας παρουσιάζουμε, για πρώτη φορά, τις πυρετώδεις εργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Με τη βοήθεια ειδικού καλαθιού που κινεί ο χειριστής ενός γερανού,
ο φωτογραφικός φακός της Voice κατέβηκε στα βάθη του σταθμού Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης που κατασκευάζεται με ταχείς ρυθμούς
Με τη βοήθεια ενός ειδικού καλαθιού, δύο ατόμων, που κινεί ο χειριστής ενός από τους γερανούς, καταρριχηθήκαμε 35 μέτρα κάτω από την οδό Εγνατία και περίπου 15 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η κάθοδος γίνεται αργά και πολύ προσεκτικά, καθώς περνάμε από τα ανοίγματα που υπάρχουν στα τέσσερα επίπεδα του υπό κατασκευή σταθμού.
Κατεβαίνοντας, ο πρόεδρος της Αττικό Μετρό Α.Ε., Νίκος Ταχιάος, μάς εξηγεί την πολυπλοκότητα, αλλά και τη φιλοσοφία της διαδικασίας κατασκευής: «Πρόκειται για ένα έργο, που απαιτούσε πολλές και σύνθετες ενέργειες. Το πιο βασικό ήταν πώς θα φθάσουμε εδώ κάτω με ασφάλεια για τους εργάτες και πώς θα κατασκευάσουμε έναν απόλυτα ασφαλή σταθμό. Η Βενιζέλου έπρεπε να σκαφτεί από πάνω προς τα κάτω, να γίνει η εκσκαφή των χωμάτων ώστε να “φυτευτεί” αυτό το τεράστιο κέλυφος, που αποτελεί το “κουτί” του σταθμού, να συναντήσει τις ήδη κατασκευασμένες σήραγγες -τις οποίες είχε διανοίξει από πριν ο μετροπόντικας- και φυσικά να θεμελιωθεί».
Διασχίζοντας κάθετα το κουβούκλιο του σταθμού, διακρίνονται τα επίπεδα -2 και -3 που έχουν ήδη κατασκευασθεί. Στο -2 θα φιλοξενούνται, μεταξύ άλλων, τα μηχανήματα έκδοσης και επικύρωσης εισιτηρίων ενώ στο -3 θα βρίσκονται οι διάφορες ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις
Καθώς διασχίζουμε κάθετα το κουβούκλιο του σταθμού, διακρίνουμε τα διαφορετικά επίπεδα που έχουν ήδη κατασκευασθεί. Είναι έτοιμα τα επίπεδα -2, όπου θα βρίσκονται, μεταξύ άλλων, τα μηχανήματα έκδοσης και επικύρωσης εισιτηρίων και -3, που θα φιλοξενεί τις διάφορες ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα θα αναπτυχθούν στο επίπεδο -1, το οποίο, για τεχνικούς λόγους, είναι το μοναδικό που κατασκευάζεται από κάτω προς τα πάνω. Το επίπεδο αυτό θα λειτουργεί ως ένας ανοιχτός μουσειακός αρχαιολογικός χώρος, τον οποίο θα μπορούν να θαυμάσουν χωρίς εισιτήριο τόσο οι μετακινούμενοι με το μετρό, όσο και οι επισκέπτες.
H εικόνα στο επίπεδο -4, σε βάθος 35 μέτρων, όπου θα βρίσκεται η αποβάθρα, είναι εντυπωσιακή. Οι τεράστιοι τοίχοι, που δημιουργούν το περίβλημα του υπόγειου «κτιρίου», συνθέτουν ένα επιβλητικό σκηνικό
Η εικόνα, μόλις «προσγειωνόμαστε» με το καλάθι στο επίπεδο -4 όπου θα βρίσκεται η αποβάθρα, κόβει την ανάσα. Oι τεράστιοι τοίχοι, πάχους 1 μέτρου από σιδηροπαγές σκυρόδεμα, που αποτελούν το περίβλημα του «κτιρίου», συνθέτουν ένα επιβλητικό σκηνικό. Στα δύο άκρα αυτού του υπόγειου εργοταξίου -όπου δουλεύουν ακατάπαυστα, σε τρεις βάρδιες, οι εργάτες- βρίσκονται οι δύο σήραγγες με τις έτοιμες ράγες που, με την ολοκλήρωση του έργου, θα «κουμπώσουν» στη σιδηροδρομική επιδομή.
Οι εργασίες θεμελίωσης, όπως είναι εύκολα αντιληπτό, λόγω του μεγέθους του έργου, της ιδιαιτερότητας της κατασκευής και του γεγονότος ότι, ο σταθμός βρίσκεται κάτω από το επίπεδο της θάλασσας, είναι μία περίπλοκη διαδικασία, που περιλαμβάνει πολλά στάδια. Για παράδειγμα, όπως μας εξηγούν, επειδή κατεβαίνοντας οι πλευρικές τάσεις που δημιουργούνται είναι ιδιαίτερα υψηλές, έπρεπε να κατασκευασθούν πρώτα οι πλάκες των επιπέδων -2 και -3 και να δημιουργηθούν οι μεταλλικές αντηρίδες, που προσδίδουν πρόσθετες αντοχές και αντιστηρίξεις.
Ο πρόεδρος της Αττικό Μετρό Α.Ε., Νίκος Ταχιάος
Στο -4, όπου, εξ αιτίας του βάθους, υπάρχουν τα συστήματα του υδροφόρου ορίζοντα επέλεξαν να κατασκευάσουν 130 φρεατοπασσάλους, οι οποίοι θα «αγκυρώσουν» τον σταθμό ώστε να μην υπάρξει -έστω και η ελάχιστη- μετατόπιση, λόγω των πιέσεων που ασκεί η άνωση. Η ενέργεια αυτή θεωρείται σημαντική γιατί στο επίπεδο αυτό τίθεται το θεμελιώδες ζήτημα της τοποθέτησης των σιδηροδρομικών γραμμών, οπότε η παραμικρότερη μετατόπιση, ακόμη και κατά 1,5 χιλιοστό, αυτόματα θα δημιουργήσει πρόβλημα στους συρμούς.
Η αποβάθρα θα κατασκευασθεί στη μέση, ανάμεσα δηλαδή από τις δύο σήραγγες, ενώ από κάτω θα δημιουργηθούν αντλιοστάσια για την απάντληση τυχόν υδάτων που μπορεί να εισρέουν.
Ο επιβλέπων μηχανικός, Νίκος Δένης
«Το έργο, ως λογική, είναι διαφορετικό από το μετρό της Αθήνας», μάς ενημερώνει ο επιβλέπων μηχανικός Νίκος Δένης. «Εκεί οι σταθμοί βρίσκονται εκατέρωθεν της σήραγγας, ενώ εδώ έχουμε δύο ανεξάρτητες σήραγγες μονής τροχιάς με την αποβάθρα στο ενδιάμεσο, η οποία μάλιστα θα διαθέτει και σύστημα αυτόματων θυρών. Όπως βλέπετε, οι ράγες στις γραμμές είναι ήδη ολοκληρωμένες, αυτό που λείπει είναι τα 130 μέτρα του σταθμού Βενιζέλου».
Τον Απρίλιο η επιστροφή των αρχαίων της Βενιζέλου
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Ταχιάου, ο σταθμός Βενιζέλου, όπως διαφαίνεται από την πορεία των εργασιών, θα είναι έτοιμος μέχρι τον Απρίλιο. Συγκεκριμένα θα έχουν ολοκληρωθεί τα οικοδομικά έργα -θα έχουν απομείνει μόνο κάποιες οικοδομικές διαμορφώσεις-, ενώ θα έχουν μπει και τα απαραίτητα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα για να περάσει το τρένο.
Τότε λοιπόν εκτιμάται ότι, θα είναι σε θέση να κάνουν την ενσωμάτωση στο σύστημα των συρμών και να ξεκινήσουν τις δοκιμαστικές διαδρομές σε όλο το μήκος των 9,6 χιλιομέτρων της γραμμής, δηλαδή από το αμαξοστάσιο της Πυλαίας έως το Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό.
Δοκιμαστικές διαδρομές, βέβαια, διεξάγονται ήδη από το καλοκαίρι του 2021, ωστόσο οι συρμοί σήμερα φθάνουν μέχρι το Συντριβάνι. Οι δοκιμές αυτές είναι απαραίτητο να γίνουν με ιδιαίτερη σχολαστικότητα αφού, βάσει σχεδιασμού, όλο το μετρό θα είναι αυτοματοποιημένο, χωρίς οδηγό, οπότε πρέπει να γνωρίζουν εκ των προτέρων, για παράδειγμα, τα φρεναρίσματα που πρέπει να γίνονται σε συγκεκριμένες κλίσεις ή την τήρηση συγκεκριμένων αποστάσεων.
Παράλληλα, τον Απρίλιο θα αρχίσει η επιστροφή των αρχαίων, που έχουν αποσπαθεί από τη Βενιζέλου και τώρα φυλάσσονται στην αποθήκη της Αττικό Μετρό στο Καλοχώρι. Οι σχετικές μελέτες ανάδειξης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων εκπονούνται και αναμένεται να κατατεθούν σύντομα προς έγκριση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, τηρώντας το σφιχτό χρονοδιάγραμμα που έχει επιβληθεί.
Η υπόγεια διαδρομή από τη Βενιζέλου στην Αγίας Σοφίας
Περπατώντας με προσοχή δίπλα από τις υπόγειες ράγες, διανύσαμε την απόσταση των 550 μέτρων που χωρίζουν το εργοτάξιο της Βενιζέλου από τον σταθμό της Αγίας Σοφίας, ο οποίος είναι σχεδόν ολοκληρωμένος.
Οι δύο ανεξάρτητες σήραγγες με τις ράγες είναι ήδη κατασκευασμένες, αυτό που λείπει είναι το τμήμα των 130 μέτρων του σταθμού Βενιζέλου
Η ύπαρξη των δύο σταθμών -έστω και σε τόσο κοντινή απόσταση- κρίθηκε απαραίτητη καθώς, όπως μας πληροφορούν, με βάση τις μελέτες, η Θεσσαλονίκη είναι μία μονοκεντρική πόλη, δηλαδή όλη η κίνηση του επιβατικού κοινού αφορά κυρίως το κέντρο, οπότε εκτιμήθηκε ότι δεν ήταν δυνατόν να εξυπηρετείται από έναν και μόνο σταθμό
«Αν έχουμε συνολική χωρητικότητα μετακίνησης 18.000 επιβατών ανά ώρα και ανά κατεύθυνση, με βάση τα στοιχεία ζήτησης από τη μελέτη της Καλαμαριάς που διεξήχθη το 2014, το μετρό φθάνει με το ξεκίνημα στα όρια του, οπότε σαφώς δεν θα μπορούσε να παραλειφθεί ο σταθμός Βενιζέλου», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Ταχιάος.
Επιστρέφουν τα αρχαία στον σταθμό Αγίας Σοφίας
Στο μεταξύ, από την Κυριακή 27 Νοεμβρίου και για τις επόμενες δύο Κυριακές (4 και 11 Δεκεμβρίου) θα γίνει, εκτός απροόπτου, η σταδιακή επιστροφή εκείνων των αρχαιοτήτων -ανάμεσά τους και του περίφημου κρηναίου- που θα εκτίθενται στην είσοδο του σταθμού της Αγίας Σοφίας, αναδεικνύοντας ένα ολόκληρο τμήμα του πολεοδομικού ιστού της παλαιοχριστιανικής Θεσσαλονίκης.
Ξεκινά από την ερχόμενη Κυριακή 27 Νοεμβρίου η σταδιακή επιστροφή των αρχαίων, ανάμεσά τους και του περίφημου κρηναίου,
που θα εκτίθενται στην είσοδο του σταθμού της Αγίας Σοφίας
Πρόκειται για ένα ανοικτό αρχαιολογικό σκάμμα, το οποίο στην πράξη θα είναι ενοποιημένο με τον σταθμό γιατί το ίδιο στέγαστρο θα στεγάζει τις αρχαιότητες και την είσοδο του σταθμού, ενώ συγχρόνως θα αποτελεί και τμήμα της Πλατείας Μακεδονομάχων.
Μεγάλο μέρος, όμως, από τα 300.000 ευρήματα -μεταξύ αυτών και ο Decumanus Maximus- θα εκτεθούν στο υπόγειο, τριώροφο μουσείο, που αναμένεται να κατασκευασθεί στον χώρο που παραχώρησε η Αττικό Μετρό στο υπουργείο Πολιτισμού, στο Crossover, νότια της κεντρικής βιβλιοθήκης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, καθώς και στο μουσείο που θα στεγασθεί στο κτίριο Α3 εντός του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά.
Όλα λοιπόν δείχνουν πως το μετρό, που επί χρόνια αποτελούσε το κλασικό… ανέκδοτο της Θεσσαλονίκης, βρίσκεται πλέον στην τελική του ευθεία και εκτίμηση των υπευθύνων παραμένει ότι, θα παραδοθεί στο επιβατικό κοινό σε πλήρη λειτουργία στα τέλη του 2023.
1voice.gr
sidirodromikanea.blogspot.com
