Η παρουσίαση των ευρημάτων θα μπορούσε να επεκταθεί σε χώρους των κτιριακών εγκαταστάσεων του επιβατικού σιδηροδρομικού σταθμού.
Εχω πάψει από καιρό να σχολιάζω και να παρεμβαίνω σε θέματα της πόλης. Δεν μπορώ, όμως, διαβάζοντας τον Τύπο να μη σχολιάσω το γεγονός ότι, σύμφωνα με απόφαση του ΚΑΣ, σε τέσσερις σταθμούς του μετρό –«Πλ. Δημοκρατίας», «Αγ. Σοφίας», «Σιντριβάνι» και «Φλέμινγκ»– θα εκτεθούν σε προθήκες ή ως φωτογραφικό υλικό ευρήματα, όπως λάρνακες και τμήματα ψηφιδωτών, που ανακαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στους εν λόγω σταθμούς. Κάτι αντίστοιχο, δηλαδή, με ό,τι έγινε στο μετρό στην Αθήνα και σε πόλεις του εξωτερικού, όπου ανακαλύφθηκαν ανάλογα ευρήματα.
Είναι μια αξιόλογη και σημαντική απόφαση που θα αναδείξει τη Θεσσαλονίκη των διαφόρων εποχών και περιόδων. Ελπίζουμε, και με την επανατοποθέτηση των ευρημάτων που έχουν αποσπαστεί από τον σταθμό «Βενιζέλου», να δοθεί η δυνατότητα στο κοινό που θα χρησιμοποιεί τους προαναφερθέντες σταθμούς να αρχίσει να αντιλαμβάνεται και βιωματικά την ιστορία της πόλης στην οποία ζει.
Η αντίθεσή μου στην απόσπαση ευρημάτων είναι γνωστή και δεν πρόκειται να σχολιάσω περαιτέρω. Εγινε, τελείωσε και, όσο και να απογοήτευσε ή και να εξόργισε αυτούς που εναντιωθήκαμε εξαρχής, αυτό που μένει πλέον είναι να υποστηρίξουμε την καλύτερη δυνατή προστασία και έκθεση των ευρημάτων. Με τα τεχνολογικά μέσα που είναι διαθέσιμα σήμερα –οπτικοακουστικό υλικό, ολογράμματα, τεχνικές φωτισμού κτλ.– μπορούν να γίνουν θαύματα στην παρουσίαση και στην προβολή τέτοιων ευρημάτων.
Καταθέτω, λοιπόν, με το παρόν κείμενο δημόσια πρόταση, καθώς και μια βασική μου αντίρρηση σε μέρος της απόφασης του ΚΑΣ. Συγκεκριμένα:
Η παρουσίαση των ευρημάτων θα μπορούσε να επεκταθεί σε χώρους των κτιριακών εγκαταστάσεων του επιβατικού σιδηροδρομικού σταθμού.
• Πρόταση: Η παρουσίαση των ευρημάτων θα μπορούσε να επεκταθεί σε χώρους των κτιριακών εγκαταστάσεων του επιβατικού σιδηροδρομικού σταθμού, ειδικά στις σήραγγες πρόσβασης στις πλατφόρμες, στο εσωτερικό του κτιρίου και στις εξωτερικές πλατφόρμες. Το κτίριο, όπως οι αρχιτέκτονες γνωρίζουν πολύ καλύτερα από εμένα, είναι χαρακτηριστικό μιας εποχής εξάπλωσης του φασισμού στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Ιταλία. Η απόφαση του ΚΑΣ θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή για να συντηρηθεί και να αναδειχθεί ως ένα τοπόσημο της βαθύτερης ιστορίας της πόλης, ώστε να ξεφύγει από τη μίζερη εικόνα του ιστορικού πλαισίου της εποχής στην οποία ανεγέρθηκε αλλά και της εγκατάλειψης που παρουσιάζει σήμερα.
• Αντίρρηση: Η εν λόγω απόφαση του ΚΑΣ προβλέπει ότι το σύνολο των ευρημάτων (πόσα, άραγε, είναι αυτά;) που βρέθηκαν στις ανασκαφές θα εκτεθούν σε ειδικό χώρο που σχεδιάζεται στο πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά. Πώς είναι δυνατόν ευρήματα συνυφασμένα με τη ζωή και την ιστορία της πόλης να εκτεθούν εκτός του φυσικού χώρου τους; Πού είναι ο Δήμος Θεσσαλονίκης; Οι οργανώσεις της πόλης τι λένε, άραγε; Στο στρατόπεδο σχεδιάζεται, όπως ακούγεται, μητροπολιτικό πάρκο, καθώς και η διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων. Αυτό θα γίνει, προφανώς, μετά τη συντήρηση των υφιστάμενων κτιρίων, τα οποία, στα μέσα του 20ού αιώνα, κατά την περίοδο της Κατοχής, χρησιμοποιήθηκαν από τους ναζί ως φυλακές και έχουν ιδιαίτερη ιστορική σημασία. Θα ήταν πολύ καλύτερο να χρησιμοποιηθεί κάποιο από τα γειτνιάζοντα κτίρια της ΔΕΘ, αφού, βέβαια, ξεπεραστούν το ταχύτερο οι γραφειοκρατικές δυσκολίες που, όπως όλοι ξέρουμε, ξεπερνούν κάθε φαντασία. Ξέρουμε, επίσης, ότι τα μουσεία της πόλης πάσχουν από χαμηλή επισκεψιμότητα, ακόμη και από σχολεία, εκπαιδευτικούς φορείς και οργανώσεις, διότι, προφανώς, δεν έχει βρεθεί ακόμη αποτελεσματικός τρόπος προσέλκυσης επισκεπτών και ανάδειξης του σημαντικότατου εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος των μουσείων. Φυσικά, η απόσταση από το κέντρο θα αποτελέσει έναν ακόμη αποτρεπτικό παράγοντα σε οποιαδήποτε προσπάθεια αντιστροφής της κατάστασης.
Θα ήθελα να κλείσω με μια πρόταση συμπληρωματική στην προαναφερθείσα. Θα μπορούσε να γίνει προσπάθεια να «ενωθούν» το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού μέσω, ενδεχομένως, κατάργησης ή υπογειοποίησης τμήματος της οδού 3ης Σεπτεμβρίου, ώστε να διαμορφωθεί ενιαίο μουσειακό συγκρότημα της αρχαίας και της βυζαντινής Ιστορίας της πόλης.
* Ο κ. Γιάννης Μπουτάρης είναι τέως δήμαρχος Θεσσαλονίκης.
kathimerini.gr
sidirodromikanea.blogspot.com
