Αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί για την αποκατάσταση των χώρων όπου θα εγκατασταθούν οι νέοι σταθμοί της γραμμής 4 του μετρό
Στο μνημόνιο συνεργασίας αναφέρονται οι υποχρεώσεις που έχουν οι τέσσερις φορείς κατά την εκτέλεση των έργων. Από τις μεταφυτεύσεις δέντρων, στον χωρικό και χρονικό περιορισμό των εργοταξίων και την αισθητική τους αναβάθμιση. Στη φωτογραφία απεικονίζεται η πλατεία Κολωνακίου.
Γιώργος Λιάλιος
Τη διενέργεια αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για τις πλατείες Κολωνακίου, Εξαρχείων και Κυψέλης και την επιφάνεια των σταθμών «Δικαστήρια», «Αλεξάνδρας», «Ακαδημία» και «Ευαγγελισμός» αποφάσισαν το υπουργείο Υποδομών και η «Αττικό Μετρό». Πρόκειται για την κατάληξη μιας πολύμηνης συζήτησης για το αρχιτεκτονικό και περιβαλλοντικό «αποτύπωμα» των σταθμών της γραμμής 4 στην πόλη, που ξεκίνησε με αφορμή την κοπή των δέντρων στην πλατεία Κολωνακίου, στην οδό Μασσαλίας και στο πάρκο Ριζάρη.
Οι τέσσερις πλευρές (υπουργείο, «Αττικό Μετρό», δήμος και «Ανάπλαση Αθήνας») αποφάσισαν να υπογράψουν μνημόνιο συνεργασίας, το οποίο έχει αντικείμενο την αντιμετώπιση των προβλημάτων που θα προκύψουν κατά την κατασκευή της γραμμής 4 του μετρό. Η πιο σημαντική από τις προβλέψεις του μνημονίου αφορά τη διενέργεια αρχιτεκτονικών διαγωνισμών από την «Ανάπλαση Αθήνας» για την επιφάνεια επτά σταθμών που βρίσκονται στα όρια του Δήμου Αθηναίων. Οι διαγωνισμοί θα αφορούν τόσο τη διαμόρφωση των κοινόχρηστων χώρων επί του σταθμού όσο και τη διαπλάτυνση πεζοδρομίων, την πεζοδρόμηση οδών και επεμβάσεις ήπιας κυκλοφορίας στη «ζώνη επιρροής» του σταθμού.
Παράλληλα, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, το υπουργείο Υποδομών αναλαμβάνει να αγοράσει και να φυτέψει 2.000 μεγάλα δέντρα, ως αντιστάθμισμα σε αυτά που θα κοπούν, σε σημεία που θα υποδείξει ο δήμος, ενώ θα αναλάβει το κόστος μεταφύτευσης και συντήρησης όσων δέντρων μπορούν να μεταφυτευθούν. Οπως ανέφερε προ ημερών στη Βουλή ο υφυπουργός Δημοσίων Εργων Γιώργος Καραγιάννης, «τα δέντρα θα επιλεγούν σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων, ώστε να είναι εγκλιματισμένα στο αττικό περιβάλλον, με καλή αντίδραση στην καταπόνηση που προκαλούν σε αυτά οι ρύποι του αστικού χώρου και λαμβάνοντας υπόψη το «φυτικό παρελθόν» κάθε χώρου, σε μια προσπάθεια σύνδεσης και υπενθύμισης της προτέρας συνθήκης του».
Ειδικά για την πλατεία Κολωνακίου, η εικόνα της οποίας χωρίς βλάστηση σόκαρε τους κατοίκους της περιοχής, ο κ. Καραγιάννης ανέφερε ότι δεν κόπηκαν τα πάντα, αλλά από τα 212 δέντρα και θάμνους έγιναν 162 μεταφυτεύσεις: 146 έχουν μεταφυτευθεί στο φυτώριο του Δήμου Αθηναίων, δέκα νεραντζιές, λιγούστρα και πορτοκαλιές στο πάρκο Μαιάνδρου στην οδό Μιχαλακοπούλου, δύο ελιές στην πλατεία Μαδρίτης και δύο μποχίνιες στο Πάρκο Ελευθερίας, ενώ δύο πλατάνια βρίσκονται προσωρινά στο φυτώριο του Δήμου Αθηναίων και θα μεταφυτευθούν στον Δρομέα.
Υπογραφή μνημονίου μεταξύ τεσσάρων φορέων (υπ. Υποδομών, «Αττικό Μετρό», δήμος και «Ανάπλαση Αθήνας») – Αλλάζουν πρόσωπο οι πλατείες Κολωνακίου, Εξαρχείων και Κυψέλης.
Το μνημόνιο, που εγκρίθηκε τη Δευτέρα από το δημοτικό συμβούλιο Αθηναίων, προβλέπει ότι το υπουργείο Υποδομών (μέσω της «Ανάπλασης Αθήνας») θα χρηματοδοτήσει μια σειρά από επιπλέον δράσεις (πέραν όσων προβλέπονται από τη σύμβαση κατασκευής του μετρό), όπως:
• Τη μεταφορά και επανατοποθέτηση ή φύλαξη σε άλλο σημείο των έργων τέχνης που θα αφαιρεθούν από τους χώρους όπου θα γίνουν οι συγκεκριμένοι σταθμοί.
• Τη μεταφορά και επανατοποθέτηση σε άλλο σημείο, που θα υποδείξει ο δήμος, του αστικού εξοπλισμού, όπως παγκάκια και των ιστών ηλεκτροφωτισμού.
Ο Δήμος Αθηναίων από την πλευρά του θα αναλάβει να υποστηρίξει όπως μπορεί όλες αυτές τις δράσεις, αλλά και «να συνδράμει ενεργώς στη διαβούλευση με τους πολίτες και τοπικούς φορείς των επηρεαζόμενων περιοχών της πόλης, για την αντιμετώπιση διαφόρων θεμάτων που τυχόν προκύψουν κατά την εκτέλεση του έργου». Η «Αττικό Μετρό» δεσμεύεται να προσπαθήσει (προφανώς σε συνεργασία με τον ανάδοχο) για τον χωρικό και χρονικό περιορισμό των εργοταξίων και την αισθητική τους αναβάθμιση, καθώς και για τη μεταφορά σε νέα θέση των 15 περιπτέρων που βρίσκονται εντός των εργοταξιακών χώρων. Τέλος, η «Ανάπλαση Αθήνας» θα αναλάβει να προκηρύξει τους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, την προμήθεια των δέντρων κ.ά.
Μέχρι σήμερα οι μελέτες για την αποκατάσταση της επιφανείας των σταθμών γίνονται εσωτερικά στην «Αττικό Μετρό», έπειτα από συζήτηση με τις κατά τόπους δημοτικές αρχές και ακολουθούνται από τον ανάδοχο. Στο θέμα είχε πάντως παρέμβει προ ημερών και ο πανελλήνιος σύλλογος των αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ), καλώντας την πολιτεία να πραγματοποιεί αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. «Σε όλα τα κράτη του κόσμου, τα έργα που περνούν από μια τέτοια διαδικασία καταξιώνονται. Η αρχιτεκτονική είναι απαραίτητη στη ζωή μας, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για έναν κοινόχρηστο χώρο», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του συλλόγου, Δημήτρης Ξυνομηλάκης.
Οι δύο μετροπόντικες αναμένεται να φτάσουν στην Ελλάδα από τη Γερμανία τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο (φωτ. αρχείου).
Το χρονοδιάγραμμα, οι καθυστερήσεις εργασιών και οι δύο μετροπόντικες
Η αργή ανταπόκριση των οργανισμών κοινής ωφελείας, όπως η ΕΥΔΑΠ, η ΔΕΗ και η ΔΕΠΑ ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τις πρώτες καθυστερήσεις στα έργα της γραμμής 4. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του φρέατος εισόδου του μετροπόντικα στη λεωφόρο Βεΐκου στο Γαλάτσι, που πιθανότατα θα παραδοθεί με εξάμηνη καθυστέρηση. Στο άλλο μέτωπο πάντως, αυτό της Κατεχάκη, τα έργα προχωρούν και στα τέλη Φεβρουαρίου αναμένεται να ξεκινήσει η εκσκαφή της «εισόδου» του μετροπόντικα. Οι δύο μετροπόντικες αναμένονται να έρθουν στην Ελλάδα το φθινόπωρο, ώστε να ξεκινήσουν τη διάνοιξη των σηράγγων από το επόμενο έτος.
H σύμβαση ανάμεσα στην Αττικό Μετρό και την κοινοπραξία ΑΒΑΞ – Ghella – Alstom, που ανέλαβε το κύριο έργο της κατασκευής του μετρό (οι πρόδρομες εργασίες ανατέθηκαν με χωριστό διαγωνισμό στην εταιρεία ΕΡΕΤΒΟ) υπεγράφη στις 22 Ιουνίου 2021. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της σύμβασης, πρώτοι πρέπει να παραδοθούν στην κοινοπραξία οι χώροι (φρέατα) από όπου θα μπει στο υπέδαφος ο μετροπόντικας: στη λεωφόρο Βεΐκου και την Κατεχάκη. Στη μεν Βεΐκου ο χώρος έπρεπε να είχε παραδοθεί στους 6 μήνες, δηλαδή τον Δεκέμβριο, ωστόσο παρουσιάζεται καθυστέρηση στη μετακίνηση δύο σημαντικών αγωγών ύδρευσης και φυσικού αερίου. Η καθυστέρηση δεν μπορεί ακόμα να εκτιμηθεί με ακρίβεια, αλλά υπολογίζεται περίπου στους 6 μήνες. Αντίθετα, το φρέαρ της Κατεχάκη, που έπρεπε να παραδοθεί στους 8 μήνες, παραδόθηκε νωρίτερα. Την περίοδο αυτή η κοινοπραξία κατασκευάζει ένα νέο τοίχο αντιστήριξης στον χώρο στάθμευσης του νοσοκομείου 401, ενώ θα ξεκινήσει την τοποθέτηση πασσάλων στο περίγραμμα του φρέατος, ώστε έως τα τέλη Φεβρουαρίου να ξεκινήσει την εκσκαφή.
Οι δύο μετροπόντικες, που θα σκάβουν ταυτόχρονα από αντίθετες κατευθύνσεις, αναμένεται να φτάσουν στην Ελλάδα από τη Γερμανία τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο. Τα μηχανήματα θα συναρμολογηθούν επιτόπου και θα «καταβιβαστούν» στα δύο φρέατα όπου θα γίνει το τελικό «μοντάρισμά» τους. Στόχος είναι η διάνοιξη των σηράγγων να ξεκινήσει στις αρχές του 2023. Απλουστευμένα, η αλληλουχία των εργασιών είναι η ακόλουθη: στο περίγραμμα των σταθμών κατασκευάζεται αντιστήριξη, οι σταθμοί σκάβονται με μηχανήματα από την επιφάνεια προς τα κάτω και όταν φτάσουν στο τελικό επίπεδο, από όπου θα περάσει το τρένο, κατασκευάζεται η «πλάκα» του δαπέδου. Κατόπιν ο μετροπόντικας τρυπάει τις πλευρές του περιγράμματος του σταθμού (το σημείο εισόδου και εξόδου κατασκευάζεται με πιο ελαφριά όπλιση, ώστε να το καταστρέψει εύκολα ο μετροπόντικας), διέρχεται μέσα από τον σταθμό και συνεχίζει για τον επόμενο. Βέβαια στην πράξη πολλές φορές η αλληλουχία αυτή ανατρέπεται: αν η διάνοιξη ενός σταθμού καθυστερήσει, τότε ο μετροπόντικας διέρχεται από τη θέση του σταθμού κατασκευάζοντας τη σήραγγα και όταν η εκσκαφή του σταθμού φτάσει σε αυτό το επίπεδο τότε «καταστρέφεται» η σήραγγα για να ολοκληρωθεί ο σταθμός.
Οσον αφορά την πρόοδο των σταθμών, σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη πρόδρομες εργασίες στις περισσότερες θέσεις. Τις ημέρες αυτές θα έπρεπε να παραδοθεί στην κοινοπραξία η πρώτη θέση, στα Δικαστήρια, όμως και εκεί σημειώνεται (μικρότερη αυτή τη φορά) καθυστέρηση στη μετακίνηση των δικτύων κοινής ωφελείας. Επόμενοι στη σειρά είναι οι σταθμοί Αλεξάνδρας και Ευαγγελισμού (τέλος Φεβρουαρίου). Οι περισσότεροι χώροι των σταθμών θα πρέπει σταδιακά να παραδοθούν στην κοινοπραξία έως το καλοκαίρι (ένα έτος από την υπογραφή της σύμβασης) ενώ οι δύο τελευταίοι (Γαλάτσι και Ελικώνος) τον φετινό Νοέμβριο.
Οι περισσότεροι σταθμοί δεν θα κατασκευαστούν με ανοιχτό όρυγμα (δηλαδή σκάβοντας κάθετα στη θέση του σταθμού και μετά χτίζοντας τον σταθμό από κάτω προς τα επάνω), αλλά ως μεικτές κατασκευές, δηλαδή με τη διάνοιξη ενός τμήματός τους και στη συνέχεια την εκσκαφή του υπολοίπου (των αποβαθρών, που φθάνουν σε μήκος τα 80 μέτρα) με υπόγεια διάνοιξη. Υπενθυμίζεται ότι η γραμμή 4 θα έχει μήκος 12,8 χιλιομέτρων και θα διαθέτει 15 σταθμούς και 9 ενδιάμεσα ή τερματικά φρέατα.
kathimerini.gr
sidirodromikanea.blogspot.com
