Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρήθηκε αύξηση της πολιτικής και στρατιωτικής έντασης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Οι ΗΠΑ, η ΕΕ και το ΝΑΤΟ δεν μένουν έξω από την επίδειξη ισχύος, με τους φόβους μιας ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία που θα οδηγήσει σε ένοπλη σύγκρουση και αντίστοιχα οικονομικά και στρατιωτικά αντίποινα από τη Δύση να καταλαμβάνουν τα περισσότερα από τα πιθανά σενάρια. Ποιο είναι το διακύβευμα εδώ; Και πώς μπορούν να επηρεάσουν τις μεταφορές, μεταξύ άλλων;
Γράφει ο Νίκος Παπατόλιος
Ο πόλεμος συνέβη επειδή ο ουκρανικός λαός απέρριψε τις φιλορωσικές πολιτικές της κυβέρνησής του που τον εμπόδισαν να οικοδομήσουν καλύτερες οικονομικές σχέσεις με την ΕΕ. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι συγκοινωνιακές συνδέσεις μέσω της Ουκρανίας διακόπηκαν, ενώ μέχρι πέρυσι, η κυβέρνηση και οι σιδηρόδρομοι εξακολουθούσαν να προσπαθούν να πείσουν τον σιδηροδρομικό τομέα ότι ήταν ένας ασφαλής προορισμός. Πώς μπορούν οι τελευταίες εξελίξεις να ανατρέψουν αυτήν την εικόνα;
Το σπίρτο που άναψε τη φωτιά
Πρώτον, είναι σημαντικό να αναλυθούν και να κατανοηθούν τα πιθανά σενάρια από τη συσσώρευση έντασης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η οποία ξεκίνησε από την επιθυμία της δεύτερης να διαπραγματευτεί για μια πιθανή ένταξη στο ΝΑΤΟ. Η Ρωσία αντέδρασε σε αυτό το ενδεχόμενο καθώς δεν ήθελε στρατεύματα του ΝΑΤΟ να σταθμεύουν στα σύνορά της ούτε πρόσθετος στρατιωτικός εξοπλισμός να παρασχεθεί στην Ουκρανία. Ταυτόχρονα, θέλει να αποσυρθούν τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ από την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης.
Ως αποτέλεσμα, όταν η Ουκρανία ξεκίνησε συνομιλίες για την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, η Ρωσία το θεώρησε άμεση απειλή. Άρχισε να αναπτύσσει τα στρατεύματά της κατά μήκος των συνόρων με την Ουκρανία και στο έδαφος της Λευκορωσίας, καθώς η Λευκορωσία συνεργάζεται ανοιχτά με τη Ρωσία εναντίον της Ουκρανίας, παρέχοντας τον απαραίτητο χώρο και πόρους για μια πιθανή εισβολή από τον Βορρά.
Το ΝΑΤΟ απάντησε αναπτύσσοντας περισσότερα από τα στρατεύματά του στην Ουκρανία. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και άλλοι αξιωματούχοι εξέφρασαν ανοιχτά τους φόβους τους για μια γενική ένοπλη σύγκρουση στην Ουκρανία ότι το ΝΑΤΟ δεν μπορούσε να αποφύγει την παρέμβαση. Η ΕΕ παίζει το ρόλο του «πυροσβέστη» σε αυτή την περίπτωση, προσπαθώντας να ηρεμήσει τα πράγματα και να φέρει τις αντίπαλες πλευρές στην επικοινωνία. Σε περίπτωση πολέμου, θα χρειαστεί να συμμετάσχουν και ευρωπαϊκά στρατεύματα, κάτι που θα οδηγούσε σε πιθανές απώλειες ζωών και στα ύψη τα έξοδα.
Επί του παρόντος, πληροφορίες αναφέρουν ότι οι εκπρόσωποι της Ρωσίας και της Ουκρανίας που συναντήθηκαν στη Νορμανδία αποφάσισαν να διατηρήσουν την κατάπαυση του πυρός που κηρύχθηκε μεταξύ τους από το τέλος του πολέμου του Ντονμπάς. Ωστόσο, όλες οι πλευρές δεν δείχνουν πρόθυμες να κάνουν βήματα πίσω και να επιμείνουν στη θέση τους. Ο Μπάιντεν προειδοποιεί ότι πρέπει να διατηρήσουμε ανοιχτή την πιθανότητα μιας ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε ότι οι πύλες του ΝΑΤΟ είναι ακόμα ανοιχτές για την Ουκρανία, ενώ η Ρωσία εξακολουθεί να δηλώνει ότι αυτές οι κινήσεις απειλούν την εθνική της ασφάλεια.
Σενάρια στο τραπέζι
Οι επόμενες εβδομάδες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε τρία πιθανά σενάρια. Σενάριο που θα έβλεπε κανείς τη Ρωσία να εισβάλει στην Ουκρανία. Αυτό θα σήμαινε πόλεμο, και σύμφωνα με τις δηλώσεις όλων των εμπλεκόμενων μερών, δεν θα είναι ένας περιφερειακός πόλεμος αλλά μια εκτεταμένη σύγκρουση με δύο μέτωπα με επικεφαλής τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Δεν χρειάζεται να εξηγήσουμε γιατί ο πόλεμος είναι ανεπιθύμητος και γιατί είναι το χειρότερο σενάριο. Μια πιθανή κλιμάκωση θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε αυτό που πολλοί αναφέρουν ως «3 Παγκόσμιος Πόλεμος».
Το δεύτερο σενάριο θα έβλεπε τη Ρωσία να εισβάλει στην Ουκρανία χωρίς να παρέμβει το ΝΑΤΟ. Η Ρωσία θα προχωρούσε γρήγορα στο ουκρανικό έδαφος και η Δύση θα απαντούσε με κυρώσεις. Αυτό είναι ένα ελαφρώς καλύτερο σενάριο από το πρώτο αφού δεν αποφεύγεται η σύγκρουση. Ωστόσο, δεν κλιμακώνεται και η Ρωσία θα μπορούσε να υποχωρήσει λόγω των κυρώσεων.
Το τρίτο και τελευταίο σενάριο είναι ότι τίποτα από τα παραπάνω δεν θα συμβεί. Η Ρωσία δεν θα εισβάλει στην Ουκρανία, το ΝΑΤΟ δεν θα παρέμβει και η Δύση δεν θα επιβάλει κυρώσεις. Ωστόσο, η Ρωσία μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσει τα στρατεύματά της στα σύνορα με την Ουκρανία και στη Λευκορωσία. Το ίδιο θα μπορούσε να ισχύει και για το ΝΑΤΟ, το οποίο θα μπορούσε να ενισχύσει την παρουσία του στη Βαλτική και σε γειτονικές χώρες της Ουκρανίας όπως η Ρουμανία. Αυτό θα οδηγούσε σε συνεχή ένταση που θα προκαλούσε αβεβαιότητα και θα κλιμακωθεί και θα αποκλιμακωθεί από καιρό σε καιρό. Όλες οι εξελίξεις, όπως η είσοδος της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, θα παγώσουν και η Ανατολική Ευρώπη θα έμπαινε τεχνικά σε μια φάση σύγχρονου Ψυχρού Πολέμου.
Υπάρχει χώρος για μεταφορά;
Τώρα που υπάρχουν όλες οι πιθανότητες, τίθεται ένα ερώτημα. Τι θα γίνει με τις μεταφορές; Φυσικά, οι ανθρώπινες ζωές και η ασφάλεια είναι το πρωταρχικό μέλημα. Ωστόσο, όλα τα σενάρια που αναφέρθηκαν προηγουμένως θα επηρεάσουν σοβαρά την οικονομία, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών και της εφοδιαστικής αλυσίδας. Εάν ξεσπάσει πόλεμος, όλα τα δρομολόγια που διέρχονται από τη Ρωσία προς την Ουκρανία και την Ευρώπη θα σταματήσουν να λειτουργούν. Αυτό θα συμβεί επειδή τα εμπορευματικά τρένα δεν μπορούν να περάσουν από εμπόλεμες ζώνες ή για καθαρά πρακτικούς λόγους, καθώς η υποδομή θα καταστραφεί ή θα καταληφθεί για στρατιωτικούς σκοπούς. Η διαταραχή στις σιδηροδρομικές εμπορευματικές διαδρομές, στον Δρόμο του Μεταξιού και στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού θα ήταν σημαντική.
Από την άλλη πλευρά, εάν η Δύση επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, αυτό θα επηρεάσει επίσης τις επιχειρήσεις. Ακριβώς όπως συμβαίνει με το Ιράν ή τη Λευκορωσία, τα τρένα μπορεί να μην μπορούν να διέρχονται από το ρωσικό έδαφος, και το ίδιο θα ισχύει για τα ρωσικά προϊόντα, φυσικά. Μπορούμε να φανταστούμε έναν δρόμο του μεταξιού χωρίς τη Ρωσία; Ειδικά μετά τον ρόλο που έχει αποκτήσει τα τελευταία δύο χρόνια; Αυτό είναι απίθανο. Τέλος, εάν δεν συμβεί τίποτα από όλα αυτά αλλά διατηρηθεί η ένταση στην Ανατολική Ευρώπη, οι σιδηροδρομικές εμπορευματικές συνδέσεις θα εξακολουθήσουν να έχουν κάποιο αντίκτυπο. Όχι τόσο σημαντικές όσο οι άλλες δύο περιπτώσεις, αλλά αρκεί για να προκαλέσει αναστάτωση και να οδηγήσει τις εταιρείες στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων. Εξάλλου, είναι επικίνδυνο να κάνεις επιχειρήσεις χωρίς καμία σταθερότητα.
Ωστόσο, η κατάσταση θα μπορούσε να περιπλέξει ακόμη περισσότερο γιατί μερικές φορές βλέπουμε ένα διαφορετικό powerplay όσον αφορά τη μεταφορά. Με τη Ρωσία, για παράδειγμα, πρόθυμη να επενδύσει στην Ουγγαρία και να αναπτύξει γραμμές προς την κεντρική Ευρώπη, η Ουκρανία δεν μπορεί να μείνει έξω. Ο χρόνος θα δείξει πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα αφού αυτή τη στιγμή αναπτύσσονται δύο διαφορετικά μέτωπα και οι μεταφορές φαίνεται να καταλαμβάνουν πολύ χώρο στις συζητήσεις μεταξύ των δύο χωρών.
railfreight.com
sidirodromikanea.blogspot.com
