Τη δεκαετία του '30 οι πιο ισχυροί από τους ευρωπαϊκούς σιδηροδρομικούς οργανισμούς, ξεκίνησαν να εξηλεκτρίζουν μέρος του δικτύου τους. Το σύστημα ηλεκτροδότησης, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της εποχής εκείνης, απαιτούσε εναλλασσόμενο ρεύμα στα 1.5 kilovolts και 16,7 Hertz.
Ωστόσο η διαδικασία προχωρούσε αργά για τους περισσότερους, λόγω των τεχνικών δυσκολιών ενός πλήθους ενεργειών, που ουσιαστικά βρίσκονταν ακόμη υπό καθεστώς διερεύνησης. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, ως την έναρξη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου είχε εξηλεκτριστεί μόλις το 8% του διαθέσιμου σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας. Στην ουδέτερη και πολύ μικρότερη σε έκταση Ελβετία, τα πράγματα σε αυτό τον τομέα ήταν πιο απλά και οι εξελίξεις περισσότερο ομαλές...
Η πρεμιέρα του 1939
Η έκθεση «Schweizerische Landesausstellung» (για συντομία «Landi») ήταν πάντα ένα σημαντικό γεγονός για την Ελβετία, καθώς εκεί παρουσιάζονταν οι τεχνολογικές καινοτομίες που είχε να επιδείξει η ορεινή χώρα.
Φιλοξενώντας τον Churchill
Το 1941 το «κόκκινο διπλό βέλος» ξεκίνησε τη δράση του στις ελβετικές σιδηροτροχιές, όχι όμως ως επιβατικό όχημα των τακτικών δρομολογίων, αλλά αποκλειστικά ως εκδρομικό.
Για το σκοπό αυτό, είχε μια διαρρύθμιση 28 τετραθέσιων τραπεζιών στα οποία σερβίρονταν το φαγητό και τα ποτά, ενώ υπήρχε και ένα minibar στη μέση του οχήματος. Οι 112 επιβάτες απολάμβαναν την άνεση που τους προσφερόταν, ταξιδεύοντας με ταχύτητες από 100 έως 125 χλμ./ώρα το πολύ, αφού τα 150 χλμ./ώρα μέγιστης ταχύτητας της «RΑe 4/8» δεν καλύπτονταν από τις δυνατότητες του υπάρχοντος εξηλεκτρισμένου σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας.
Tις ανέσεις της τουριστικής ηλεκτράμαξας γνώρισε και ο Winston Churchill, που φιλοξενήθηκε σε αυτήν, κατά τη διάρκεια του επίσημου ταξιδιού του στην Ελβετία τον Σεπτέμβριο του 1946. Ο «πατέρας της Νίκης», πως γενική έκπληξη όλων είχε χάσει τις εκλογές του 1945 και δεν ήταν πλέον πρωθυπουργός, αυτό όμως δεν του είχε στερήσει τίποτε από τη διάσημοτητά του.
Η διεθνής ακτινοβολία του ήταν αρκετή για να δώσει στο όχημα μια επιπλέον ονομασία, με την οποία μνημονεύεται μέχρι σήμερα: «roter pfeil Churchill» («το κόκκινο βέλος του Churchill»).
H συνέχεια της ιστορίας
Το 1953 το «κόκκινο διπλό βέλος» απέκτησε δύο «αδελφάκια», αριθμημένα ως «1022» και «1023», στα οποία όμως δεν είχε υιοθετηθεί η χαρακτηριστική διαμόρφωση των άκρων του.
Κατά καιρούς υπήρχαν διάφορες σκέψεις προσαρμογής και σχεδιαστικής εξομείωσής τους με την «1021», ωστόσο μια σύγκρουση της «1022» το 1977 και οι ζημιές από πυρκαγιά της «1023» οχτώ χρόνια αργότερα, απέτρεψαν κάθε σχετική πρωτοβουλία. Το «βέλος του Churchill» απέμεινε ο μόνος εκπρόσωπος της σειράς «RΑe 4/8», που την περίοδο 1968-1969 είχε υποβληθεί σε μια εκτεταμένη ανακαίνιση. Ύστερα από πολλά χρόνια σιωπής, στα μέσα της δεκαετίας του '90 πουλήθηκε στην ταξιδιωτική εταιρεία «Mittelthurgaubahn AG» και τον Σεπτέμβριο του 1996 τέθηκε ξανά σε λειτουργία.
Όταν η επιχείρηση πτώχευσε, η ηλεκτράμαξα επέστρεψε στην ιδιοκτησία της SBB. Από τα τέλη του 2004 είναι και πάλι διαθέσιμη ως ναυλωμένο όχημα, για όποιους ενδιαφέρονται για νοσταλγικά ταξίδια στις τουριστικές περιοχές της Ελβετίας.
Τεχνική περιγραφή
Για την ολοκλήρωση της αρθρωτής «RΑe 4/8» συνεργάστηκαν πέντε κατασκευαστές («Schweizerische Lokomotiv & Maschinenfabrik» SLM, «Schweizerische Wagons & Aufzügefabrik AG Schlieren» SWS, «Brown Boveri & Cie» BBC, «Maschinenfabrik Oerlikon» MFO και «Societe Anonyme des Ateliers de Sécheron» SAAS).
Η SLM είχε αναλάβει τη σχεδίαση, που έγινε με βάση την παρόμοια και αρκετά μικρότερη σε μήκος ηλεκτράμαξα «RΑe 2/4» του 1935, ενώ οι SWS και BBC είχαν την ευθύνη των βαγονιών. Η μήκους 46,2 μέτρων ελβετική ηλεκτράμαξα (πλάτος 2,9 μ., ύψος 3,75 μ.) έπαιρνε κίνηση από έναν ηλεκτροκινητήρα ισχύος 986 ίππων (736 kW).
Το σύστημα ηλεκτροδότησής της χρησιμοποιούσε εναλλασσόμενο ρεύμα (AC) στα 1.5 kilovolts (kV) και 16,7 Hertz (Hz), το οποίο παρεχόταν μέσω της επαφής του παντογράφου με την εναέρια γραμμή. Το όχημα ζύγιζε 93 τόνους (96 με πλήρες φορτίο).
Video
Σπύρος Χατήρας
Φωτογραφίες: igschieneschweiz.startbilder.de, hellertal.startbilder.de (Hans-Gerd Seeliger, Stefan Wohlfahrt, Armin Schwarz), flickr.com (Hans-Rudolf Stoll), wikimedia
