Το πρώτο ηλεκτρικό τραίνο της Τσεχίας είναι σήμερα το πιο ενδιαφέρον μουσειακό σιδηροδρομικό όχημα στη χώρα...
Όπως είναι γνωστό, το πρώτο ηλεκτρικό τραίνο στην Ιστορία παρουσιάστηκε στην Ευρώπη, στην Εμπορική Έκθεση του Βερολίνου το 1879. Δημιουργός του ήταν ο πρωτοπόρος εφευρέτης Ernst Werner Siemens, ιδρυτής της ομώνυμης παγκοσμίου φήμης εταιρείας. Τέσσερα χρόνια μετά, στην Πολιτεία του Ohio των ΗΠΑ, ένα τραίνο με το όνομα «Ampere» ήταν το πρώτο επί αμερικανικού εδάφους που χρησιμοποίησε την ηλεκτρική ενέργεια για την κίνησή του.
Λίγο αργότερα ακολούθησε η Ελβετία, με ένα ηλεκτρικό τραίνο να καλύπτει τη διαδρομή από το Burgdorf στο Thun. Ύστερα τα πράγματα πήραν το δρόμο τους και σταδιακά ο ηλεκτρισμός άρχισε να ανταγωνίζεται τους θερμικούς κινητήρες ή να συνδυάζεται αρμονικά με αυτούς.
Σε περπατημένα μονοπάτια...
Συμβαδίζοντας με την αρχιτεκτονική των πρώτων αυτοκινήτων, που έμοιαζαν πολύ με άμαξες χωρίς άλογα, τα πρώτα ηλεκτρικά τραίνα παρέπεμπαν έντονα σε ατμομηχανές.
Ήταν φυσικό ασφαλώς να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία τους εκείνους τους πρώτους καιρούς στην εξωτερική τους εμφάνιση, στη διάταξη των τροχών και στα συστήματα επιβράδυνσης. Όσο για το σχήμα όλων των ηλεκτρομηχανών πρώτης γενιάς, μπορείς να το περιγράψεις ως μικρογραφία τραπεζοειδούς πυραμίδας. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό τους είναι το γεγονός ότι δεν χρησιμοποιούσαν ηλεκτρική ενέργεια για τον φωτισμό τους, αλλά καρβίδιο του πυριτίου. Από όλα αυτά τα στοιχεία δεν ξέφευγε ούτε η πρώτη ηλεκτρομηχανή της Skoda Works, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στον κόσμο του σιδηροδρόμου στις αρχές του 1928.
Περιγραφή
Με συνολικό μήκος 10,6 μέτρα συμπεριλαμβανομένου του προσκρουστήρα και ύψος 4,57 μέτρα, η τεσσάρων αξόνων (κατηγορία ΒΒ) «2ΕLo» ή «Class E 424.0» όπως κωδικοποιήθηκε για τους Κρατικούς Σιδηροδρόμους της Τσεχοσλοβακίας (CZD) ζύγιζε 56 τόνους.
Το σύστημα ηλεκτροδότησής της χρησιμοποιούσε συνεχές ρεύμα (DC) στα 1500 V, που διοχετευόταν στο όχημα μέσω της επαφής του παντογράφου με την εναέρια γραμμή. Η ισχύς των 735 ίππων (540 kW) από τους δύο ηλεκτροκινητήρες, ήταν αρκετή για να κινήσει την βαριά σε σχέση με τα μεταγενέστερα χρόνια ηλεκτρομηχανή, με μέγιστη ταχύτητα 60 χιλιομέτρων την ώρα. Η δύναμη έλξης αορίστου χρόνου (continuous tractive effort) της Skoda «2ELo» ανερχόταν στα 52,5 kiloNewton (5,35 τόνοι) και η μέγιστη στα 157 kN (16 τόνοι).
Από τις ράγες στο μουσείο
Οι Κρατικοί Σιδηρόδρομοι της Τσεχοσλοβακίας παρήγγειλαν τις δύο ηλεκτρομηχανές στη Skoda τον Δεκέμβριο του 1925, με συμφωνημένη τιμή αγοράς 1.590.000 κορόνες εκάστη.
Το εργοστάσιο τις παρέδωσε στους αγοραστές ακριβώς δύο χρόνια αργότερα, ενώ οι δοκιμές ξεκίνησαν αμέσως και πήγαν πολύ καλά, με μερικές μόνο τεχνικές δυσλειτουργίες. Τον Ιούλιο του 1928 οι «2ELo» ανέλαβαν για πρώτη φορά υπηρεσία στο δίκτυο της «CZD» και για τις επόμενες δεκαετίες, αριθμημένες ως «E 424.001» και «E 424.002», λειτουργούσαν ως μηχανές ελιγμών στην κύρια σιδηροδρομική γραμμή. Τον Ιανουάριο του 1962, ταλαιπωρημένες από την πολύχρονη χρήση και με σοβαρά μηχανικά προβλήματα, βρέθηκαν προσωρινά εκτός δράσης. Τέσσερις μήνες αργότερα το ηλεκτρικό δίκτυο διασύνδεσης της Πράγας αναβαθμίστηκε στα 3000 V, με αποτέλεσμα οι δύο επισκευασμένες ηλεκτρομηχανές να σταλούν στον σιδηροδρομικό σταθμό του Rybnik και να χρησιμοποιηθούν στη μεταφορά υλικών για την κατασκευή του φράγματος στο Lipno.
Το 1967 η «E 424.002» οδηγήθηκε στο διαλυτήριο και δέκα χρόνια αργότερα η μοναδική διασωθείσα («E 424.001») εκτέθηκε στον εξωτερικό χώρο των εγκαταστάσεων της Skoda, όπου αφέθηκε να φθείρεται, βαμμένη σε λάθος χρώμα (γαλάζιο). Το 2008 αποκτήθηκε από το «Techmania Science Center», που εδρεύει στον ίδιο χώρο όπου στεγαζόταν άλλοτε το παλιό εργοστάσιο της Skoda. Στις 10 Αυγούστου 2010, μετά τις απαραίτητες εργασίες αποκατάστασης και την επαναφορά των αρχικών της χρωμάτων, τοποθετήθηκε στο δικό της εκθεσιακό χώρο. Στις ημέρες μας, είναι αυτή που συγκεντρώνει τα περισσότερα βλέμματα των επισκεπτών...
Video
Techmania Science Center
Σπύρος Χατήρας
Φωτογραφίες: Skoda Works, trainpix.org, edu.techmania.cz, vehicles-machines.eu
