Κατεβαίνοντας επί 5' στα 105,5 μέτρα κάτω από τη γη
Στον Αρσενάλνα του Κιέβου 105,5 μέτρα κάτω από τη γη
Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 1945. Το αγγλικό πολιτικό περιοδικό "Tribune", που ίδρυσαν πριν από χρόνια τα σημαίνοντα στελέχη της αριστερής πτέρυγας των Εργατικών, σερ Στάφορντ Κριπς και Τζορτζ Στράους, δημοσιεύει μια ιστορική ανάλυση του Τζορτζ Όργουελ με τίτλο "You and the Atomic Bomb".
Ιστορική όχι απλώς επειδή δημοσιεύεται στον απόηχο της προ 2,5 μηνών ρίψης της ατομικής βόμβας σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι, αλλά επειδή πρωτοχρησιμοποιεί έναν όρο ο οποίος θα περιγράψει μια ολόκληρη εποχή. Πρόκειται για τον "Ψυχρό Πόλεμο" που ξεκίνησε προ ολίγων μηνών, όταν στις 12 Μαρτίου ο Πρόεδρος των ΗΠΑ εισηγήθηκε στο Κογκρέσο το "Δόγμα Τρούμαν" και θα διαρκέσει έως τις 3 Δεκεμβρίου 1989, την Κυριακή που Τζορτζ Μπους και Μιχαήλ Γκορμπατσόφ θα κηρύξουν δημοσίως στη Διάσκεψη της Μάλτας το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, στον απόηχο της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου προ τριών εβδομάδων, βράδυ Πέμπτης 9 Νοεμβρίου.
Ιστορική όχι απλώς επειδή δημοσιεύεται στον απόηχο της προ 2,5 μηνών ρίψης της ατομικής βόμβας σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι, αλλά επειδή πρωτοχρησιμοποιεί έναν όρο ο οποίος θα περιγράψει μια ολόκληρη εποχή. Πρόκειται για τον "Ψυχρό Πόλεμο" που ξεκίνησε προ ολίγων μηνών, όταν στις 12 Μαρτίου ο Πρόεδρος των ΗΠΑ εισηγήθηκε στο Κογκρέσο το "Δόγμα Τρούμαν" και θα διαρκέσει έως τις 3 Δεκεμβρίου 1989, την Κυριακή που Τζορτζ Μπους και Μιχαήλ Γκορμπατσόφ θα κηρύξουν δημοσίως στη Διάσκεψη της Μάλτας το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, στον απόηχο της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου προ τριών εβδομάδων, βράδυ Πέμπτης 9 Νοεμβρίου.
Κυριακή 6 Νοεμβρίου 1960. Δύο εικοσιτετράωρα προτού ανοίξουν οι κάλπες στις ΗΠΑ, η τελευταία δημοσκόπηση δείχνει "ντέρμπι" δίνοντας 51% στον Δημοκρατικό Τζον Κένεντι και 49% στον Ρεπουμπλικανό Ρίτσαρντ Νίξον. Η τελική διαφορά θα περιοριστεί περαιτέρω, σε 0,17 εκατοστιαία μονάδα ή 112.827 ψήφους επί 68,3 εκατομμυρίων ψηφισάντων. Η Κυριακή αυτή έχει μια ιδιαίτερη σημασία για την ΕΣΣΔ και τη Σοβιετική Ουκρανία. Στην πρωτεύουσά της, το Κίεβο, οι αρχές εγκαινιάζουν το μετρό της πόλης, 76 χρόνια αφότου πρωτοδιατυπώθηκε η ιδέα κατασκευής του. Από τους πέντε αρχικούς σταθμούς που εγκαινιάζονται, ένας συγκεντρώνει ενδιαφέροντες συμβολισμούς.
Ο σταθμός "Αρσενάλνα", μαζί με τους υπόλοιπους τέσσερεις εγκαινιάζεται την ημέρα εορτασμού της 43ης επετείου της Οκτωβριανής Επανάστασης, υπενθύμιση ότι η Ουκρανία είναι η πρώτη δημοκρατία που με Ρωσία, Λευκορωσία και Υπερκαυκασία συνέστησαν την ΕΣΣΔ.
Στην είσοδο του σταθμού
Ένας άλλος συμβολισμός είναι η τοποθεσία και η ονομασία του σταθμού. Ονομάστηκε έτσι από το παρακείμενο εργοστάσιο "Αρσενάλ", φίρμα που περιγράφει εύγλωττα τι παράγει. Καθ' όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου εφοδιάζει την ΕΣΣΔ με πολεμικό υλικό. Δεκάδες χιλιάδες εξειδικευμένοι εργάτες παράγουν εξεζητημένα εργαλεία, με πιο χαρακτηριστικούς τους φακούς που χρησιμοποιούν τα στρατιωτικά και διαστημικά προγράμματα της Μόσχας. Πέραν δε των γνωστών επαγγελματικών φωτογραφικών μηχανών "Κίεβ", οι πολίτες δεν πολυενδιαφέρουν τους διαχειριστές του εργοστασίου. Αυτή είναι και η γενικότερη απαίτηση του Κρεμλίνου, σοβιετικές δημοκρατίες και χώρες - δορυφόροι να οργανώνουν την παραγωγή έχοντας ως πρώτο μέλημα τη σοβιετική πολεμική μηχανή και μετά τα εκατομμύρια νοικοκυριά που καταναλώνουν απλώς τα "απαραίτητα".
Ο συμβολισμός καθίσταται ακόμη ισχυρότερος, καθώς ο "Αρσενάλνα" διαθέτει και πλατφόρμα μετεπιβίβασης, παρότι το κοινό που εξυπηρετεί αφορά σχεδόν αποκλειστικά τους εργαζόμενους του "πολεμικού" εργοστασίου. Την πρώτη εβδομάδα τον σταθμό χρησιμοποιούν ελάχιστοι Κιεβανοί που έχουν προμηθευτεί ειδικό "πάσο" για να μπαίνουν και να βγαίνουν από αυτόν. Ουσιαστικά, ο απλός πολίτης του Κιέβου θα μπορεί να επιβιβάζεται και να αποβιβάζεται στον Αρσεναλίνα μετά τις 13 Νοεμβρίου.
Το χαρακτηριστικότερο στοιχείο που συνδέεται με τον Ψυχρό Πόλεμο είναι το βάθος του σταθμού. Ο Αρσενάλνα, με 105,5 μέτρα, είναι ο βαθύτερος σταθμός μετρό στον κόσμο και θα εξακολουθεί έκτοτε να διατηρεί αυτό το ρεκόρ. Σκάφτηκε τόσο βαθιά και ως επίδειξη των σοβιετικών επιτευγμάτων και για να περνούν οι συρμοί από την μία όχθη του Δνείπερου στην άλλη διασχίζοντάς τον κάτω από τον πυθμένα του. Το αναγκαστικό σκάψιμο σε τόσο μεγάλο βάθος συνδυάζεται με ακόμη μία χρήση του. Οι σοβιετικές αρχές μερίμνησαν, εκμεταλλευόμενοι το βάθος των 105,5 μέτρων, να σχεδιάσουν τον σταθμό και ως καταφύγιο σε περίπτωση βομβαρδισμού. Διανύουμε άλλωστε την τελευταία χρονιά της δεκαετίας που γέννησε τη βόμβα υδρογόνου. Ήταν 1η Νοεμβρίου -τοπική ώρα- του 1952 όταν πραγματοποιήθηκε η πρώτη δοκιμή της στην ατόλη Ενεγουίτακ των Νησιών Μάρσαλ εγκαινιάζοντας έτσι τη θερμοπυρηνική εποχή.
Σοβιετική αρχιτεκτονική VS ουκρανικά εθνικά χρώματα
Τετάρτη 22 Ιουλίου 2015. Από την Πλατεία Ανεξαρτησίας, τη Μέινταν Νεζαλιέζναστσι όπου τα προηγούμενα δύο χρόνια οργανώνονταν οι φιλοευρωπαϊκές διαδηλώσεις Γιουρομεϊντάν και μια δεκαετία πίσω, το 2004, η Πορτοκαλί Επανάσταση, κατευθύνομαι προς το ποτάμι. Παίρνω την Κόκκινη Γραμμή που οδηγεί προς τα βορειοανατολικά. Αποβιβάζομαι στον Αρσενάλνα για όλους αυτούς τους λόγους που τον κάνουν τόσο ιδιαίτερο, αλλά και για να συνεχίσω περπατώντας ώς τη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου.
Η ανάβαση και η κατάβαση είναι ολόκληρη διαδρομή. Στέκομαι στη μία από τις τρεις διαδοχικές κυλιόμενες σκάλες που χρησιμοποιώ, πέντε ολόκληρα λεπτά. Οι φωτιζόμενες διαφημιστικές πινακίδες εκπέμπουν ένα δυνατό φως, ικανό ώστε να αντιληφθεί κάποιος το βάθος της ανάβασης και κατάβασης.
Τα μικρά άσπρα πλακίδια στις σήραγγες, η ζαχαρί πέτρα στους διαδρόμους, η χαρακτηριστική οικογένεια γραμμάτων των τεράστιων χρυσαφί επιγραφών με την ονομασία του σταθμού, οι πολυέλαιοι, οι ενωμένες με τόξα παράλληλες κιονοστοιχίες σε συνδυασμό με τα στάχυα και τα πεντάκτινα αστέρια της σκαλιστής διακόσμησης, παραπέμπουν εμφανώς στη σοβιετική περίοδο. Καθώς κάποια στιγμή πλησιάζει το βαγόνι που έρχεται, το μπλε χρώμα και η κίτρινη ρίγα, τα εθνικά χρώματα της Ουκρανίας, με επαναφέρουν στο σήμερα.
Παναγόπουλος Θάνος
avgi.gr
