Η αρχική μηχανοκίνητη περιστροφική πλάκα, διαμέτρου 13,60 μέτρων, κατασκευάστηκε μαζί με τη Ροτόντα. Στα τέλη της δεκαετίας του ’30, με την παραλαβή μεγαλύτερων ατμαμαξών, διευρύνθηκε στα 20 μέτρα, παίρνοντας τη μορφή στην οποία διατηρείται σήμερα.
Κολόνες δωρικού ρυθμού, μυρωδιές εργοστασίου, λάδια στις πλάκες στο έδαφος και ένα κυκλικό εσωτερικό αίθριο το οποίο στεγάζει συρμούς και μηχανές από την εποχή του Χαρίλαου Τρικούπη βρίσκει κανείς στο ιστορικό κτίριο του παλαιού μηχανοστασίου του Πειραιά, γνωστό και ως Ροτόντα (λόγω του σχήματός του). Το παλιό μηχανοστάσιο σχεδιάστηκε το 1912 με σκοπό να αποτελέσει τον χώρο στέγασης και επισκευής των σιδηροδρομικών μονάδων της εποχής. «Εζησε» μέχρι το 2005 οπότε και έκλεισε οριστικά για να παραδοθεί στη φθορά του χρόνου. Υπήρξε 15 ολόκληρα χρόνια εγκαταλελειμμένο, μέχρι που ομάδα του ΕΜΠ μαζί με τον Σύλλογο Φίλων του Σιδηροδρόμου δρομολόγησαν την ιδέα μετεγκατάστασης του Μουσείου του Σιδηροδρόμου, το οποίο μέχρι πρότινος στεγαζόταν στα Σεπόλια. Η έναρξη των εργασιών υπογειοποίησης των γραμμών στα Σεπόλια επέβαλε τη μετεγκατάστασή του. Η Ροτόντα αποτελούσε την καλύτερη επιλογή για ένα χώρο που θα αναδείξει την ιστορία του σιδηροδρόμου. Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν προχθές το βράδυ, ύστερα από έξι μήνες προετοιμασίας.
Στο Σιδηροδρομικό Μουσείο Αθηνών συναντά κανείς συρμούς βγαλμένους από την ιστορία, οχήματα τραμ, παλαιά εισιτήρια δρομολογίων, τη βασιλική άμαξα, ακόμη και την άμαξα του σουλτάνου.
Η μετεγκατάσταση του Σιδηροδρομικού Μουσείου Αθηνών σε αυτό το συνυφασμένο με την ιστορία του σιδηροδρόμου χώρο, αποτελεί το πρώτο βήμα ενός μακρόπνοου σχεδιασμού ανάδειξης και εκμετάλλευσης του σιδηροδρομικού πλούτου της χώρας, σύμφωνα με τον ΟΣΕ. Επιλεγμένο τροχαίο υλικό από διάφορα δίκτυα της χώρας, βιομηχανικός και τεχνικός εξοπλισμός καθώς και τμήματα του πλούσιου ιστορικού αρχείου των ελληνικών σιδηροδρόμων, καθίστανται εκ νέου επισκέψιμα στο Μηχανοστάσιο Πειραιά, το οποίο ξυπνά από την πολυετή λήθη του για να στεγάσει μία ολόκληρη σιδηροδρομική ιστορία.
Το Μηχανοστάσιο Πειραιά ξεκινάει το 1886, λίγα μόλις χρόνια μετά την εκκίνηση των έργων της πρώτης εθνικής γραμμής των Σιδηροδρόμων Πειραιώς - Αθηνών - Πελοποννήσου (ΣΠΑΠ) και πριν ακόμη την ολοκλήρωση της κατασκευής της Ροτόντας. Στο σημείο όπου οι δύο γραμμές των Συνόρων και της Πελοποννήσου διαχωρίζονται, κατασκευάστηκε ένα από τα μεγαλύτερα συμπλέγματα υποστήριξης του δικτύου, σε μία έκταση 106 στρεμμάτων. Το σύμπλεγμα χωρίζονταν σε δύο ανεξάρτητα συγκροτήματα, τα οποία ανήκαν στις δύο διαφορετικές εταιρείες σιδηροδρόμων ΣΠΑΠ και ΣΕΚ (Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους).
Η πρώτη φάση της κατασκευής του συμπλέγματος περιελάμβανε το μηχανοστάσιο ημικυκλικής κάτοψης (Ροτόντα) με την περιστροφική πλάκα, το κύριο συγκρότημα επισκευών, το καμινευτήριο, το χυτήριο, το σύμπλεγμα των κτιρίων που στέγαζε εργασίες επισκευής οχημάτων, το λεβητοποιείο και την κατοικία του επιστάτη.
Η Ροτόντα χρησιμοποιείτο για την εναπόθεση, επιθεώρηση και προετοιμασία των κινητήριων μονάδων καθώς και για τον υποδαπέδιο έλεγχο εξαρτημάτων πλαισίου και φορείων, μέσω των λάκκων επιθεώρησης.
Η αρχική μηχανοκίνητη περιστροφική πλάκα, διαμέτρου 13,60 μέτρων κατασκευάστηκε μαζί με τη Ροτόντα. Στα τέλη της δεκαετίας του ’30, με την παραλαβή μεγαλύτερων ατμαμαξών, διευρύνθηκε στα 20 μέτρα παίρνοντας τη μορφή στην οποία διατηρείται σήμερα. Σήμερα συναντά κανείς συρμούς βγαλμένους από την ιστορία, οχήματα τραμ, τη βασιλική άμαξα, ακόμη και την άμαξα του σουλτάνου.
Αλεξάνδρα Κασσίμη
kathimerini.gr
