Δωρεάν θα είναι οι μετακινήσεις με τις αστικές συγκοινωνίες της Εσθονίας σε όλη την επικράτεια της χώρας από την 1η Ιουλίου. Με το νέο μέτρο όλες οι κρατικές εταιρείες λεωφορείων που εξυπηρετούν τις αγροτικές περιοχές της Εσθονίας θα προσφέρουν δωρεάν μετακινήσεις για τους μόνιμους κατοίκους των περιοχών αυτών.
Έτσι, επεκτείνεται το μέτρο που ισχύει στην πρωτεύουσα Ταλίν από το 2013 με δωρεάν μετακινήσεις για τους κατοίκους (όχι όμως και για όσους μένουν έκτος της πόλης ή για τουρίστες), κάνοντας τη χώρα της Εσθονίας πρωτοπόρα στις δωρεάν μετακινήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
Από αυτό το καλοκαίρι ο κάθε Εσθονός θα μπορεί να μετακινείται δωρεάν με τα δημόσια λεωφορεία της περιοχής στην οποία κατοικεί, το δικαίωμα αυτό όμως δεν θα επεκταθεί (τουλάχιστον προς το παρόν) για μετακινήσεις με τις συγκοινωνίες άλλων περιοχών ή με τα υπεραστικά λεωφορεία.
Αν και το εγχείρημα φαντάζει ακριβό, στην πραγματικότητα δεν θα είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί αφού ήδη οι δημόσιες συγκοινωνίες στην Εσθονία χρηματοδοτούνται γενναιόδωρα από τον κρατικό προϋπολογισμό. Για παράδειγμα, η κρατική χρηματοδότηση της σιδηροδρομικής εταιρείας Elron θα αυξηθεί κατά 31 εκατ. ευρώ φέτος, ενώ το 80% του προϋπολογισμού των εταιρειών που θα προσφέρουν δωρεάν μετακινήσεις από φέτος το καλοκαίρι καλύπτεται ήδη από το κράτος. Έτσι, το κόστος της παροχής δωρεάν μετακινήσεων θα είναι μόνο 12,9 εκατ. ευρώ, ποσό μικρό ακόμα και για μία χώρα όπως η Εσθονία. Αντίθετα, το μέτρο αναμένεται να έχει πλεονεκτήματα, μεταξύ των οποίων την μείωση των καθυστερήσεων.
Η κυβέρνηση της Εσθονίας χρησιμοποιεί την επέκταση των δωρεάν μετακινήσεων ως μέτρο αναδιανομής του πλούτου. Αυτή τη στιγμή το 32,5% του πληθυσμού μένει σε αγροτικές περιοχές με την πλειοψηφία των οποίων να είναι μεγαλύτερης ηλικίας και χαμηλών εισοδημάτων. Η παροχή δωρεάν μετακινήσεων θα είναι εξαιρετικά σημαντική για αυτούς τους πολίτες που βασίζονται στα δημόσια λεωφορεία για τις μετακινήσεις τους. Επιπλέον, η πρόσφατη αλλαγή στη διοικητική διαίρεση της χώρας έφερε την μείωση των δήμων από 220 σε μόλις 79 με αποτέλεσμα κάτοικοι πολλών περιοχών να χρειάζεται πλέον να μετακινούνται μακριά για γραφειοκρατικούς λόγους.
Φυσική εξέλιξη του μέτρου αυτού αναμένεται να είναι η μελλοντική επέκταση των δωρεάν μετακινήσεων για όλους, ιδιαίτερα στην πρωτεύουσα Ταλίν, ανεξάρτητα από που κατοικούν, συμπεριλαμβανομένων και των τουριστών. Ήδη κρατικές εταιρείες λεωφορείων έχουν ανακοινώσει πως δεν θα προχωρούν σε ελέγχους εισιτηρίων από την 1η Ιουλίου, με αποτέλεσμα οι μετακινήσεις να είναι πρακτικά δωρεάν για όλους.
Αν αυτό γίνει, η Εσθονία θα είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο με δωρεάν δημόσιες συγκοινωνίες χωρίς κανένα περιορισμό.
Τα τελευταία χρόνια η συζήτηση για δωρεάν μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς έχει ανάψει για τα καλά σε πολλές πόλεις. Στην Ουαλία, χώρα με μεγαλύτερη έκταση και τριπλάσιο πληθυσμό από την Εσθονία, οι μετακινήσεις με τις συγκοινωνίες είναι δωρεάν τα Σαββατοκύριακα. Στο Παρίσι, η δήμαρχος Anne Hidalgo διερευνά το ενδεχόμενο το Μετρό, τα Λεωφορεία και ο Προαστιακός Σιδηρόδρομος να είναι εντελώς δωρεάν σε όλη την έκταση της πόλης στην οποία κατοικούν 11 εκατομμύρια άτομα.
Το κόστος των δωρεάν μετακινήσεων στο Παρίσι μπορεί να ανέλθει ακόμα σε 6 δις ευρώ το χρόνο (με χρηματοδότηση κυρίως μέσω αύξησης των φόρων και των διοδίων), τα πλεονεκτήματα ωστόσο δεν είναι ευκαταφρόνητα: καθαρός αέρας, μείωση ιατροφαρμακευτικού κόστους, μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, βελτίωση της ποιότητας ζωής και μετατροπή του Παρισιού σε πόλη φιλικότερη σε επενδύσεις. Τα αποτελέσματα της έρευνας αναμένονται ως το τέλος της χρονιάς.
Και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και συγκεκριμένα στο Σικάγο έχει ανοίξει η συζήτηση για τις δωρεάν συγκοινωνίες. Εκεί θα χρειαστούν περίπου 380 εκατ. δολάρια το χρόνο για χρηματοδότηση ενός πιθανού μέτρου ενώ θα απαιτηθεί και αλλαγή της νομοθεσίας καθώς σήμερα η πληρωμή εισιτηρίων προβλέπεται από το νόμο. Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο μία μεγάλη πόλη μπορεί να προσφέρει δημόσιες συγκοινωνίες στους κατοίκους της τη στιγμή που μία παρόμοια ιδέα για τη Νέα Υόρκη πριν από χρόνια δεν κατέληξε πουθενά. Ίσως το ζητούμενο είναι να γίνει από κάπου η αρχή.
Το ενθαρρυντικό είναι πως όλο και περισσότερες κοινωνίες επαληθεύουν το γεγονός πως οι δημόσιες συγκοινωνίες είναι κοινωνικό αγαθό για τους πολίτες και όχι απαραίτητα εμπόρευμα που πρέπει υποχρεωτικά να πέσει στα χέρια ιδιωτών. Αξίζει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις που ξεκινώντας από συζητήσεις και πειραματισμούς θα μπορούσαν να οδηγήσουν ακόμα και στη δημιουργία ενός διεθνούς κινήματος για δωρεάν μέσα μαζικής μεταφοράς.
Πηγή: citylab.com, athenstransport.com
