Ένα δύσκολο τεχνικά τμήμα του Σιδηροδρομικού δικτύου Πειραιώς Πελοποννήσου, αυτό της Κακής Σκάλας, προκαλεί θαυμασμό και πλήθος απεικονίσεων που καταλαμβάνουν ακόμα και πρωτοσέλιδα της εποχής (1885)
Στις 19 Απριλίου του 1882 η Γενική Πιστωτική Τράπεζα υπογράφει σύμβαση με το Κράτος (με Πρωθυπουργό τον Χαρίλαο Τρικούπη), για την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής Πειραιώς - Πατρών. Η τράπεζα αμέσως δημιουργεί την εταιρεία Σ.Π.Α.Π. δηλαδή την εταιρεία "Σιδηροδρόμων Πειραιώς Αθηνών Πελοποννήσου". Έτσι στις 8 Νοέμβριου του 1882 ξεκινά η κατασκευή της γραμμής και παράλληλα ξεκινούν και τα έργα για την ανέγερση των Σταθμών Α΄Τάξεως σε Πειραιά και Αθήνα. Δεκαοκτώ μήνες αργότερα, στις 21 Μαΐου 1884 παραδίδεται το πρώτο τμήμα της γραμμής Πειραιάς - Κόρινθος. Σταδιακά ετοιμάζονται και δίνονται σε χρήση και τα υπόλοιπα τμήματα. Η γραμμή φτάνει στο Κιάτο τον Σεπτέμβριο του 1885 και τελικώς στην Πάτρα το 1887 με ένα χρόνο καθυστέρηση από την αρχική ημερομηνία.
Κάθε τμήμα που ετοιμάζεται αναγγέλλεται θριαμβευτικά από τον τύπο της εποχής, με πρωτόγνωρα ενθουσιώδη κείμενα και φωτογραφίες για το τεχνικό επίτευγμα, καθώς η διαδρομή περιελάμβανε δύσκολα τμήματα όπως την διάβαση της "Κακής Σκάλας".
Το πέρασμα της γραμμής από φαράγγια, βουνά και χαράδρες επιτεύχθηκε με την κατασκευή 481 γεφυρών και άλλων παρεμβάσεων!
Η ευκολία που παρέχει πλέον ο Σιδηρόδρομος Πειραιώς - Πελοποννήσου ανακοινώνεται δια του τύπου με παραδείγματα όπως "Εάν ξεκινήσει κάποιος το πρωί της Δευτέρας για Κόρινθο, θα προλάβει το μεσημεριανό πλοίο της ατμοπλοΐας Λόϋδ, θα φθάσει στην Κέρκυρα το μεσημέρι της Τρίτης και την Τετάρτη κατά την Ανατολή του Ηλίου θα έχει φθάσει στο Βρινδήσιον! (Μπρίντεζι)".
Η διαδρομή του συρμού αποτελούσε μάθημα ιστορίας:
Ξεκινώντας κάποιος από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό του Πειραιά, στο Λιμένα Αλών (που από λάθος όπως έχουμε πολλές φορές πει, καλούνταν τότε Ζέα), διέρχονταν από τον Ρέντη και από τον ελαιώνα που υπήρχε ακόμα έφτανε στην Αθήνα. Εκεί ανέμενε για κάποιο χρονικό διάστημα προκειμένου να γίνει η μετεπιβίβαση επιβατών από την Εταιρεία του Σιδηροδρόμου του Λαυρίου, με την οποία είχε γίνει συμφωνία για την από κοινού άφιξη των συρμών στον Σταθμό Πελοποννήσου Αθηνών.
Μετά μιας περίπου ώρας το τραίνο αναχωρούσε για ένα ταξίδι στον χρόνο και στην ιστορία αφού όλα τα μέρη που διέρχονταν ήταν μέρη ιστορικά τα οποία όλοι οι περιηγητές και κυρίως οι ξένοι ήθελαν να δουν.
Φεβρουάριος 1886
- Περνώντας από τους πρόποδες των λόφων της Ακαδημίας Πλάτωνος και του Κολωνού, προσέγγιζε τον Πύργο της πρώην Βασιλίσσης Αμαλίας, Άνω Λιόσια και Πάρνηθα όπου συναντούσαν ερείπια του τείχους που κάποτε είχαν κτίσει οι Αθηναίοι για να αποκρούουν τις εισβολές των Πελοποννησίων.
- Από εκεί κατέρχονταν στο Θριάσιο Πεδίο της Ελευσίνας, όπου η γραμμή παραλλήλως βαίνουσα με την Ιερά Οδό, έφθανε στην Ελευσίνα σε μικρή απόσταση από το ναό της Θεάς Δήμητρας.
- Από την Ελευσίνα η γραμμή διέρχονταν την ακτογραμμή από την δεξιά πλευρά του πορθμού της Σαλαμίνας που είχε λάβει χώρα η περιώνυμος ναυμαχία κατά των Περσών, διατρέχοντας τους πρόποδες του όρους απ΄ όπου ο Ξέρξης έβλεπε την καταστροφή του στόλου του.
- Εξερχόμενη των Μεγάρων η γραμμή συναντά τα Σκειρώνια Όρη (Κακή Σκάλα) όπου ο Θησέας προχώρησε στην εξόντωση των διαβόητων ληστών Σκείρωνα, Προκρούστη και Σίνεως του Πιτυοκάμτου, όπου εξόντωναν τους αρχαίους οδοιπόρους. Η γραμμή σε μια διαδρομή 7 περίπου χιλιομέτρων κρέμεται σε ύψος 50 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας!
Επάνω η γέφυρα της "Κακής Σκάλας" κάτω η αμαξιτή οδός (Ιούλιος 1887)
- Μετά το κατόρθωμα της διέλευσης των Σκειρώνιων Ορέων, ο επιβάτης για 20 χιλιόμετρα χαλάρωνε στην θέαση του πευκόφυτου δάσους της Κινέτας και έφτανε στο Καλαμάκι (επίνειο της Νέας Κορίνθου). Από το Καλαμάκι μια μικρή σιδηροδρομική διακλάδωση πήγαινε στα Ίσθμια, μια μικρά κωμόπολη του Σαρωνικού. Η κύρια γραμμή όμως συνέχιζε από το Καλαμάκι και διερχόμενη την σιδηρά γέφυρα του ισθμού περνούσε από την Στερεά στην Πελοπόννησο και έφθανε στον σταθμό της Νέας Κορίνθου.
Απεικόνιση από την άφιξη στη νέα πόλη των Ισθμίων (Απρίλιος 1886)
Τα 101 χιλιόμετρα με τα 481 έργα:
Από τον Πειραιά μέχρι και την αποβάθρα της Νέας Κορίνθου το μήκος της πρώτης αυτής γραμμής, ανέρχονταν τότε σε 101 χιλιόμετρα από τα οποία μόνο τα 30 ήταν οριζόντια (ευθεία) ενώ τα υπόλοιπα ήταν είτε ανωφέρεια είτε κατωφέρεια. Σε αυτά τα 101 χιλιόμετρα έγιναν 481 τεχνικά έργα όπως:
- 76 γέφυρες ανοίγματος 3 - 4 μέτρων,
- 23 γέφυρες ανοίγματος 5 - 6 μέτρων,
- 16 γέφυρες ανοίγματος 7 - 9 μέτρων,
- 7 γέφυρες ανοίγματος 10 - 20 μέτρων,
- 1 γέφυρα των 27 μέτρων πλαγίως τοποθετημένη στον Κηφισό ποταμό,
- 2 γέφυρες των 35 μέτρων και
- 1 γέφυρα των 50 μέτρων. Οι δε γέφυρες που το μήκος τους ποικίλει από μισό έως τρία μέτρα αποτελούν μεγάλο μέρος από το υπόλοιπο των 481 έργων!
Είχε προβλεφθεί η ίδρυση Φυλακίου κάθε 4 χιλιόμετρα για την ασφάλεια της γραμμής, όπως και σε κάθε ισόπεδη διάβαση.
Το ολοκληρωμένο πλέον δίκτυο του 1902 (είκοσι χρόνια μετά την έναρξη της κατασκευής του) αριθμούσε για την ακρίβεια 763 χιλιόμετρα!
Σιδηροδρομικός Σταθμός Πειραιώς:
Σπάνιο σχέδιο που απεικονίζει την τελετή εγκαινίων κατασκευής της Σιδηροδρομικής γραμμής Πειραιώς - Πελοποννήσου και την εκ παραλλήλου ανέγερση του Σταθμού του Πειραιά (Λιμάνι Αλών - 8 Νοεμβρίου 1882)
Ο θεμέλιος λίθος ανέγερσης του Σιδηροδρομικού Σταθμού Πειραιώς τέθηκε παράλληλα με τα εγκαίνια έναρξης εργασιών της σιδηροδρομικής γραμμής Πειραιώς Πελοποννήσου στις 8 Νοεμβρίου 1882. Λαμπρή τελετή έλαβε χώρα στο Λιμάνι του Πειραιά, ακριβώς στο σημείο που εδρεύει σήμερα ο Σταθμός. Η εορτή ξεκίνησε με αγιασμό στον οποίο παρέστησαν οι Βασιλείς Γεώργιος Α΄και Όλγα και όλα τα πολιτικά πρόσωπα που δέσποζαν τότε. Στήθηκε ένα ξύλινο ικρίωμα (όπως φαίνεται και στο ανωτέρω σχέδιο) διακοσμημένο από μύρτα και σημαίες, ενώ ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ που την ημέρα εκείνη έφερε την στολή Στρατηγού, έθεσε τον θεμέλιο λίθο ο οποίος ανέγραφε τα εξής:
Στα θεμέλια του Σιδηροδρομικού Σταθμού την 8η Νοεμβρίου 1882 από γεννήσεως Χριστού ο Βασιλεύς Γεώργιος και η Όλγα έθεσαν τον θεμέλιον λίθον εκ θεού γένοιτο, τύχη δ΄ αγαθή επίσποιτο
Κατασκευασμένος δίπλα στο αρχικά παλαιό κτήριο του Σταθμός Σιδηροδρόμου Αθηνών Πειραιώς (αργότερα ΗΣΑΠ) αποτελούσε σταθμό Α΄ τάξεως. Πρώτης τάξεως Σταθμοί, εκτός του Πειραιά, ήταν αυτός της Αθήνας και ο τότε Τερματικός της Νέας Κορίνθου. Υπήρχαν άλλοι τρεις Β΄ τάξεως (Ελευσίνα, Μέγαρα, Καλαμάκι) και επτά απλές στάσεις (Άγιο Ιωάννη Ρέντη, Μύλοι Κηφισού, Κάτω Λιόσια, Καλύβια, Κινέτα και Άγιοι Θεόδωροι).
Ο Σταθμός των Σιδηροδρόμων Πειραιώς Αθηνών Πελοποννήσου γνωστός ως Σταθμός Πελοποννήσου Πειραιά
Στο Σταθμό του Πειραιά υπήρχε επίσης Τηλεγραφείο, έδρευε η κεντρική αποθήκη των υλικών με μικρότερες στην Αθήνα και Κόρινθο. Επίσης στον Πειραιά έδρευε και το συνεργείο για την συντήρηση του κινητού υλικού καθώς και σταθμός υδρεύσεως ατμαμαξών. Σε όλους τους σταθμούς Α΄ και Β΄ τάξεως υπήρχαν καφενεία, αλλά ειδικά στην άλλη άκρη της γραμμής στην Κόρινθο, η Εταιρεία είχε συστήσει και εστιατόριο το οποίο ήταν παράρτημα του μεγαλοπρεπούς ξενοδοχείου Μεγάλης Βρετανίας των Αθηνών!
Ο Σταθμός Πελοποννήσου με το ρολόι του, που μαζί με τα δημόσια ρολόγια των παρακείμενων κτηρίων συνθέτουν μια παράξενη εικόνα στο λιμάνι.
Συντάκτης: Στέφανος Μίλεσης
Πηγή: pireorama.blogspot.gr
