Η αγωνία της επόμενης ημέρας στην κατασκευή του μετρό Θεσσαλονίκης συνεχίζει να υφίσταται, παρά τις διαβεβαιώσεις της Αττικό Μετρό ΑΕ ότι το έργο θα γίνει γιατί «το επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον και το απαιτεί η κοινή λογική».
Του Φώτη Κουτσαμπάρη
Η ειδική δήλωση διακοπής εργασιών του αναδόχου δεν έγινε δεκτή από την εταιρεία, ωστόσο ο ανάδοχος δεν φαίνεται αποφασισμένος να σταματήσει τις διεκδικήσεις και να προβάλει τις απαιτήσεις του επιπλέον της σύμβασης, που ισοδυναμούν σε 500 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, διατηρείται η διαφορά με τον δήμο Θεσσαλονίκης στο ζήτημα της διαχείρισης των αρχαιοτήτων του σταθμού της Βενιζέλου, αν και εκδόθηκε υπουργική απόφαση σύμφωνη με τις προτάσεις του δημάρχου.
«Είναι αναμενόμενο σε ένα τόσο σύνθετο, συστημικό, μεγάλο έργο να υπάρχουν διαφορετικές απόψεις με την ανάδοχο κοινοπραξία και τους φορείς της πόλης, είναι φυσιολογικό να αναδεικνύονται διαφορετικά συμφέροντα και προτάσεις. Κανείς δεν θα επιβάλει τις θέσεις του στον άλλο, οι διαφωνίες είναι μέρος του έργου. Το σημαντικό και το υγιές είναι να βρεθούν τρόποι επίλυσης των διαφορών ώστε το έργο παράλληλα να προχωρά. Η Αττικό Μετρό αποδέχθηκε πλήρως τη μέθοδο επίλυσης διαφορών, δηλαδή την παραπομπή των διαφωνιών με τον ανάδοχο στα αρμόδια δικαστήρια, γιατί εξασφαλίζει δικαιοσύνη, νομιμότητα και παράλληλα τη συνέχιση εργασιών. Το ίδιο πνεύμα επέδειξε και με τη συνεργασία στην εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης με τον δήμο Θεσσαλονίκης στο θέμα της απόσπασης και επανατοποθέτησης του συνόλου σχεδόν των αρχαιολογικών ευρημάτων εντός του σταθμού Βενιζέλου», υποστηρίζει η Αττικό Μετρό ΑΕ.
Παρά την καλή θέληση που υποστηρίζει ότι επιδεικνύει η Αττικό Μετρό, την ερχόμενη Τετάρτη 2 Απριλίου εκδικάζεται μετά από δύο αναβολές η προσφυγή του δήμου Θεσσαλονίκης στο ΣτΕ. Ο δήμος Θεσσαλονίκης προσέφυγε στο ΣτΕ ζητώντας να ανασταλεί και να ακυρωθεί η εκτέλεση της απόφασης που έλαβε στις 24 Ιανουαρίου 2013 ο τότε αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού Κώστας Τζαβάρας και η οποία προέβλεπε την απόσπαση και τη μεταφορά των σημαντικότερων αρχαιολογικών ευρημάτων που βρέθηκαν στη Βενιζέλου. Το ΚΑΣ είχε υποδείξει πέρυσι ως τόπο μεταφοράς το πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Σταυρούπολη ή «όπου άλλου». Η κύρια προσφυγή του δήμου επρόκειτο να συζητηθεί στις 15 Ιανουαρίου 2014, αλλά αναβλήθηκε μία φορά για τις 5 Μαρτίου και δεύτερη για τις 2 Απριλίου. Στο μεταξύ εκδόθηκαν δύο διαταγές του ΣτΕ, μία απόφαση του ΚΑΣ και μία υπουργική απόφαση, που άλλαξαν τα δεδομένα. Στις 23 Ιουλίου 2013 η αντιπρόεδρος του ΣτΕ Μαίρη Σαρπ διέταξε το πάγωμα της απομάκρυνσης των αρχαιοτήτων μέχρι την έκδοση απόφασης επί της αίτησης αναστολής. Στις 10 Δεκεμβρίου 2013 εκδόθηκε απόφαση του τμήματος αναστολών του ΣτΕ με την οποία απαγορεύεται η απόσπαση των αρχαιοτήτων μέχρι την εκδίκαση της κύριας προσφυγής.
Η νεότερη απόφαση του ΚΑΣ για το ίδιο θέμα, που ελήφθη στις 28 Ιανουαρίου 2014, προβλέπει απόσπαση των αρχαιολογικών ευρημάτων, εργασίες για την κατασκευή του σταθμού του μετρό, επανατοποθέτησή τους στο ίδιο σημείο και διαμόρφωση επισκέψιμου χώρου. Με βάση την πρόταση του ΚΑΣ ο υπουργός Πολιτισμού Πάνος Παναγιωτόπουλος στις 24 Φεβρουαρίου υπέγραψε απόφαση που ορίζει ότι οι αρχαιότητες πρέπει να προστατευτούν και να αναδειχτούν με την απόσπαση και επανατοποθέτησή τους εντός του σταθμού Βενιζέλου στο επίπεδο -1. Ο υπουργός, όπως και το ΚΑΣ, για τη διαχείριση των αρχαιοτήτων ζητά τον συνδυασμό των δύο προτάσεων που κατατέθηκαν από καθηγητές του ΑΠΘ και την Αττικό Μετρό σε συνεργασία με την αρχαιολογική υπηρεσία. Στελέχη της Αττικό Μετρό ανέφεραν μάλιστα ότι άρχισε η διαδικασία για την εκπόνηση της συνδυαστικής μελέτης, η οποία θα είναι έτοιμη σε λιγότερο από έναν μήνα. Η υπουργική απόφαση είναι πολύ κοντά στις προτάσεις του δήμου Θεσσαλονίκης, ωστόσο ο Γιάννης Μπουτάρης δεν απέσυρε την προσφυγή.
Η προσφυγή του δήμου Θεσσαλονίκης στο ΣτΕ έγινε αιτία να καθυστερήσει η παράδοση του χώρου για την κατασκευή σταθμού κατά 16 μήνες, μέχρι σήμερα, καθώς το χρονοδιάγραμμα του έργου προβλέπει παράδοση στις 30/11/2012. Ακόμη και να έχει αίσια εξέλιξη η εκδίκαση του ΣτΕ, θα χρειαστεί μεγάλο χρονικό διάστημα για την έναρξη των εργασιών κατασκευής του σταθμού, που θεωρείται «κρίσιμη διαδρομή» του έργου.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ
Το έργο του μετρό, πέρα από τις διαφωνίες με τον ανάδοχο και τη δημοτική αρχή, έχει «να αντιμετωπίσει» και τη βασική αιτία καθυστέρησης της κατασκευής, που είναι οι αρχαιολογικές ανασκαφές. Στη διάρκεια των έξι χρόνων που γίνονται ανασκαφές και οκτώ χρόνων από την έναρξη των εργασιών ήρθε στο φως ένας ανεκτίμητος αρχαιολογικός θησαυρός, μια πόλη κάτω από την πόλη, 135.000 ευρήματα (εκ των οποίων τα 104.492 κινητά), σε έκταση 35 στρεμμάτων, με δαπάνη 82 εκατ. ευρώ.
Στις 21 Μαρτίου 2014 ο υπουργός Πολιτισμού Πάνος Παναγιωτόπουλος υπέγραψε απόφαση με την οποία εγκρίνεται επιπλέον χρηματοδότηση του αρχαιολογικού έργου με 42.827.524 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στο 11,80% του συνολικού προϋπολογισμού του έργου και καλύπτει το κόστος μισθοδοσίας προσωπικού σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και την εκτίμηση των αρμόδιων εφορειών, υλικά-εξοπλισμό, αποζημιώσεις προσωπικού, πάγια, μηχανήματα, φύλαξη, αποθήκες, αποσπάσεις και απρόβλεπτα. Η απόφαση εγκρίνει πρόταση του ΚΑΣ που στηρίχθηκε σε εισήγηση των δύο αρμόδιων εφορειών αρχαιοτήτων, βάσει της οποίας απαιτούνται άλλα τρία χρόνια ανασκαφών, 630 εργάτες και πλέον των 42 εκατ. ευρώ για τη συνέχιση και ολοκλήρωση των αρχαιολογικών ερευνών στο πλαίσιο της κατασκευής του μετρό Θεσσαλονίκης. Ο χρόνος των ανασκαφών, όπως ειπώθηκε στη συνεδρίαση, μπορεί να συμπτυχθεί και να είναι μικρότερος από τρία χρόνια. Ανασκαφές απαιτούνται στις εισόδους των σταθμών, στη νότια πλευρά της Αγίας Σοφίας και στο αμαξοστάσιο της Πυλαίας.
