Σύγκρουση ρόλων σε μια ποινική δίωξη που κατέπεσε και
άφησε... σε απόσταση Αθήνα και Θεσσαλονίκη
Του Αχιλλέα Χεκίμογλου
Τον Δεκέμβριο του 2014 προβλέπεται να ολοκληρωθεί η διάνοιξη
της Οθρυος, έργο που θα είναι η αρχή για να συντμηθεί ο χρόνος του ταξιδιού
Αθήνα - Θεσσαλονίκη σε τρεις ώρες και ένα τέταρτο. Οι εργασίες είχαν διακοπεί
λόγω δικαστικών εμπλοκών.
Στην υπόθεση της ποινικής δίωξης για απιστία έπειτα
από καταγγελίες του μελετητή της σήραγγας για έκνομες ενέργειες στην κατασκευή
της νέας γραμμής Λιανοκλάδι - Δομοκός προέκυψε σύγκρουση ρόλων. Σύμφωνα με
ντοκουμέντα που έχει στη διάθεσή του «Το Βήμα», το πόρισμα του γενικού
επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης που οδήγησε στην άσκηση ποινικών διώξεων κατά
στελεχών και διοικητών της ΕΡΓΟΣΕ, αλλά και των υπευθύνων του αναδόχου,
υπογράφεται από ελεγκτή ο οποίος τα προηγούμενα χρόνια ήταν εκ των υπευθύνων
των - άστοχων, όπως αποδείχθηκε - μελετών για την κατασκευή της
σήραγγας.
Η ιστορία ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2002, όταν η ΕΡΓΟΣΕ προκήρυξε τις μελέτες
της νέας γραμμής Λιανοκλάδι - Δομοκός σε τρία τμήματα. Τον Μάιο του 2003
ανέθεσε για το ενδιάμεσο τμήμα (Χ.Θ. 13,5 ως Χ.Θ. 25) την προμελέτη, σειρά
μελετών, τη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης και την τεχνική επίβλεψη σε
σύμπραξη μελετητικών γραφείων. Δύο μήνες αργότερα ο διαγωνισμός ακυρώθηκε καθώς
υπεβλήθησαν ενστάσεις που έγιναν εν μέρει δεκτές.
Η ΕΡΓΟΣΕ χαρακτήρισε την εκπόνηση των συγκεκριμένων μελετών επιτακτική ανάγκη
και πρότεινε είτε να προχωρήσει σε νέα δημοπράτηση με χρόνο υπογραφής τον Μάιο
του 2004 είτε να κάνει έναν συνδυασμό ενεργειών· θα προκηρυσσόταν μια σύμβαση
με αντικείμενο την απευθείας σύνταξη της οριστικής μελέτης της σήραγγας της
Οθρυος (χωρίς προμελέτη), των τευχών δημοπράτησης και της ειδικής τεχνικής
υποστήριξης της κατασκευής. Παράλληλα, με άλλη σύμβαση θα μελετούνταν οι
γέφυρες και άλλα τεχνικά έργα, ενώ τρίτη εν εξελίξει σύμβαση θα ανελάμβανε την
εκπόνηση μέρους των προμελετών. Θεωρούσε ότι με την παράλειψη της προμελέτης θα
κέρδιζε χρόνο και χρήμα. Παρά τις διαβεβαιώσεις της Διεύθυνσης Μελετών Νέων
Εργων, η προμελέτη ανατέθηκε σε συγκεκριμένο μελετητικό γραφείο με απευθείας
ανάθεση. Μάλιστα, τον Μάιο του 2005 η ΕΡΓΟΣΕ ανέθεσε την οριστική μελέτη των
σηράγγων, τη σύνταξη τευχών δημοπράτησης και την τεχνική υποστήριξη για το έργο
σε μελετητική ομάδα στην οποία συμμετείχε το εν λόγω γραφείο. Στη συνέχεια
δημοπρατήθηκε η κατασκευή του έργου και ο ανάδοχος (Ακτωρ) υπέγραψε τη σύμβαση
τον Απρίλιο του 2007. Στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ εκφράζουν επιφυλάξεις για τον τρόπο
σύνταξης των συγκεκριμένων μελετών. Οπως λένε, το έργο ήταν βαρύτατα ανώριμο, χωρίς
μελέτες, απαλλοτριώσεις και αδειοδοτήσεις, αλλά η κατασκευή του δεν μπορούσε να
ανασταλεί διότι θα χάνονταν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από την κοινοτική
συμμετοχή.
Στο μεταξύ η ΕΡΓΟΣΕ καθυστερούσε να εγκρίνει ανακεφαλαιωτικούς πίνακες εργασιών
(ΑΠΕ) επί δυόμισι χρόνια. Ο πρώτος ΑΠΕ συντάχθηκε τον Μάιο του 2009, αλλά
«πάγωσε» λόγω εκλογών. Ετσι τον Σεπτέμβριο του 2009, με την ΕΡΓΟΣΕ χωρίς ΔΣ,
προέκυψε αδυναμία πληρωμής του αναδόχου. Σύμφωνα με τον νόμο, αν ο ανάδοχος δεν
μπορεί να πληρωθεί εντός δύο μηνών δικαιούται να διακόψει τις εργασίες, ενώ αν
περάσουν άλλοι δύο μήνες αδράνειας δικαιούται να διαλύσει τη σύμβαση.
Προκειμένου να διασωθεί το έργο και ως την έγκριση ΑΠΕ (εγκρίθηκε τον Ιούλιο
του 2010), τα υπηρεσιακά στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ εφάρμοσαν την πρακτική των
ετεροπιστοποιήσεων, τηρώντας όμως τις προβλέψεις που είχαν συνταχθεί από τον
μελετητή της σήραγγας. Ωστόσο το 2010 ο εν λόγω μελετητής, ο οποίος είχε
οικονομικές διαφορές με την ΕΡΓΟΣΕ ύψους τουλάχιστον 16 εκατ. ευρώ, άρχισε να
καταγγέλλει κακοδιοίκηση του έργου.
Τον Μάρτιο του 2011 ο μελετητής υπέβαλε εκ νέου καταγγελία, την οποία το
υπουργείο Υποδομών προώθησε στον γενικό επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. Στο
πόρισμά τους οι ελεγκτές αποδίδουν ευθύνες στην ΕΡΓΟΣΕ. Ηταν 11 Σεπτεμβρίου
2012 όταν το πόρισμα απεστάλη στην Εισαγγελία, η οποία άσκησε ποινικές διώξεις
κατά στελεχών της ΕΡΓΟΣΕ, των δύο πρώην διευθυνόντων συμβούλων (ένας εξ αυτών,
ο Γιάννης Πετρόπουλος,απεβίωσε προ μηνών) και κατά των υπευθύνων του
αναδόχου για απιστία στην υπηρεσία, άμεση συνέργεια και ηθική αυτουργία.
Ωστόσο, όπως αποκαλύπτει «Το Βήμα», ένας εκ των επιθεωρητών που υπογράφει το
πόρισμα είναι αποσπασμένος υπάλληλος της ΕΡΓΟΣΕ στον γενικό επιθεωρητή. Στις 11
Απριλίου 2005 ο Σ.Κ. με απόφαση του τότε διευθύνοντος συμβούλου ορίστηκε
συντονιστής διαχείρισης μελέτης «των εκπονούμενων και μελλοντικών μελετών της
γραμμής Λιανοκλαδίου - Δομοκού», ενώ ήδη διατελούσε αναπληρωτής διευθυντής της
Διεύθυνσης Μελετών Νέων Εργων της ΕΡΓΟΣΕ.
Και αυτό δεν είναι το μόνο παράδοξο. Στα συμβατικά τεύχη που συνέταξε ο
καταγγέλλων μελετητής υπήρχαν αναφορές για τις παραλείψεις της οριστικής
μελέτης του. Στελέχη της εταιρείας τονίζουν ότι συστηματικά αγνοήθηκαν από τους
επιθεωρητές όλα τα στοιχεία ανωριμότητας του έργου. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα
ήταν η μη πρόβλεψη ειδικής μελέτης για το σημείο όπου η νέα σήραγγα Οθρυος θα
περνούσε σε απόσταση δύο-τριών μέτρων κάτω από την εν λειτουργία σήραγγα του
ΟΣΕ.
