Οι συνέπειες μιας ρωσικής πυραυλικής επιδρομής στον σταθμό τρένων υψηλής ταχύτητας Intercity+ στο Κίεβο. 28 Αυγούστου 2025.
Τους τελευταίους μήνες, ο ρωσικός στρατός έχει αρχίσει να χρησιμοποιεί μια νέα στρατηγική για να εμποδίσει τις δυτικές αποστολές όπλων στην Ουκρανία: επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε σιδηροδρομικές υποδομές.
meduza.io
Σύμφωνα με εκπρόσωπο των Ουκρανικών Σιδηροδρόμων, οι στόχοι της Μόσχας περιλαμβάνουν μεγάλους σιδηροδρομικούς κόμβους, ηλεκτρικούς υποσταθμούς, αμαξοστοιχίες και σταθμούς επιβατών. «Ο εχθρός χτυπά με τρόπο που ουσιαστικά απενεργοποιεί ολόκληρο τον κόμβο», δήλωσε ο επικεφαλής της εταιρείας. Εν τω μεταξύ, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δεν έχει καμία πρόθεση να μειώσει τις επιθέσεις του σε πολιτικές υποδομές, ανέφερε το Bloomberg, επικαλούμενο πηγές κοντά στο Κρεμλίνο. Το Meduza μοιράζεται μια μετάφραση ενός ρεπορτάζ του μέσου iStories που εξετάζει τον αντίκτυπο των επιθέσεων και τις επιπτώσεις τους στις αμυντικές προσπάθειες της Ουκρανίας.
Οι επιπτώσεις στις σιδηροδρομικές μεταφορές της Ουκρανίας
Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν αναφέρει σημαντικές καθυστερήσεις στις υπηρεσίες επιβατικών τρένων μετά τις επιθέσεις της Ρωσίας. Μετά από μια σφοδρή επίθεση κατά τη διάρκεια της νύχτας στις 17 Σεπτεμβρίου, δεκάδες τρένα καθυστέρησαν . Μερικά άλλαξαν δρομολόγια και οι ατμομηχανές ντίζελ αναπτύχθηκαν για να λειτουργήσουν σε τμήματα των γραμμών που έμειναν χωρίς ρεύμα. Άλλες επιθέσεις έχουν στοχεύσει έναν σταθμό στην περιοχή του Ντνιεπροπετρόφσκ, μια αποθήκη τρένων υψηλής ταχύτητας και μια γέφυρα πάνω από τον ποταμό Ντνιεπρόπ στο Κρεμεντσούκ, όπου μέχρι στιγμής έχει αποκατασταθεί μόνο η κυκλοφορία αυτοκινήτων.
Στις 14 Σεπτεμβρίου, ένα τρένο που μετέφερε πυρομαχικά εξερράγη στην περιοχή του Κιέβου. Σύμφωνα με τις τοπικές αρχές, η έκρηξη δεν ήταν αποτέλεσμα ρωσικής αεροπορικής επιδρομής. Η αστυνομία έχει ξεκινήσει έρευνα για πιθανή παραβίαση των πρωτοκόλλων ασφάλειας των σιδηροδρόμων.
Σύμφωνα με τον Ουκρανό στρατιωτικό αναλυτή Όλεγκ Ζντάνοφ, ο κύριος στόχος των ρωσικών επιθέσεων είναι να διαταράξουν την εφοδιαστική των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας. Η χώρα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις παραδόσεις όπλων από τη Δύση, τα οποία μεταφέρονται από τα δυτικά σύνορά της στις πρώτες γραμμές — κυρίως σιδηροδρομικώς.
«Η Ουκρανία διαθέτει ένα πολύ εκτεταμένο σιδηροδρομικό δίκτυο και ο πλήρης αποκλεισμός του θα ήταν εξαιρετικά δύσκολος», δήλωσε ο Ρώσος στρατιωτικός εμπειρογνώμονας Κίριλ Μιχαήλοφ. Ταυτόχρονα, πρόσθεσε, τα drones και τα πυρομαχικά τους μπορούν να μετακινηθούν οδικώς, ενώ ο βαρύς εξοπλισμός είναι πολύ πιο εύκολος να παραδοθεί σιδηροδρομικώς, καθώς ο στόλος των ρυμουλκούμενων που μπορούν να μεταφέρουν δυτικό υλικό είναι πολύ περιορισμένος.
Πώς φτάνουν τα δυτικά όπλα στην Ουκρανία
Όταν ξεκίνησε η ολοκληρωτική εισβολή της Ρωσίας και οι εταίροι της Ουκρανίας άρχισαν να προμηθεύουν όπλα, υπήρχε επείγουσα ανάγκη για ένα σύστημα συντονισμού της εφοδιαστικής. Μέχρι τον Μάρτιο του 2022, δύο ομάδες στρατιωτικών ειδικών - μία Αμερικανίδα και μία Βρετανίδα - είχαν αναλάβει το έργο. Σύντομα συγχωνεύθηκαν για να σχηματίσουν το Διεθνές Κέντρο Συντονισμού Δωρητών (IDCC), έναν κοινό κόμβο εφοδιαστικής. Αρχικά με έδρα την Πολωνία, το κέντρο αργότερα μεταφέρθηκε στη Στουτγάρδη της Γερμανίας και τον Αύγουστο του 2022 μεταφέρθηκε μόνιμα στην αμερικανική στρατιωτική βάση στο Βισμπάντεν.
«Είμαστε σαν μια υπηρεσία προξενιών», είπε ένας αξιωματικός που υπηρετούσε στο IDCC. Από τη μία πλευρά, το κέντρο λάμβανε λεπτομερή αιτήματα από την Ουκρανία για όπλα και εξοπλισμό. Από την άλλη, συνέλεγε προσφορές από συμμαχικές χώρες που περιέγραφαν τι ήταν διατεθειμένες να παράσχουν. Σε απλές περιπτώσεις, το IDCC κανόνιζε την αεροπορική μεταφορά όπλων στα σύνορα της Ουκρανίας, όπου οι ουκρανικές δυνάμεις θα τα συνέλεγαν. Μεγαλύτερος ή βαρύτερος εξοπλισμός - όπως άρματα μάχης, συστήματα αεράμυνας ή ορισμένες μονάδες πυροβολικού - έπρεπε να παραδοθεί σιδηροδρομικώς ή δια θαλάσσης.
Για ορισμένα οπλικά συστήματα, τα ουκρανικά στρατεύματα έπρεπε να υποβληθούν σε εκπαίδευση στην Ευρώπη και η IDCC συντόνισε επίσης αυτά τα προγράμματα. Σε μια τέτοια περίπτωση, το Ηνωμένο Βασίλειο παρείχε οβιδοβόλα, η Νέα Ζηλανδία παρείχε ανταλλακτικά και εκπαιδευτικά όπλα και οι ΗΠΑ συνεισέφεραν πυρομαχικά και διαχειρίστηκαν τη μεταφορά τους στα σύνορα της Ουκρανίας, σύμφωνα με αξιωματικούς που γνωρίζουν τη διαδικασία.
Το κέντρο επιβλέπει επίσης τις επισκευές για κατεστραμμένο εξοπλισμό. Μικρές επισκευές πραγματοποιούνται συχνά από ουκρανικά συνεργεία με απομακρυσμένη υποστήριξη μέσω βιντεοσύνδεσης. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, ο εξοπλισμός πρέπει να αποσταλεί πίσω στην Ευρώπη για επισκευές σε εξειδικευμένες εγκαταστάσεις στην Πολωνία, τη Λιθουανία και τη Σλοβακία.
Για το μεγαλύτερο μέρος του πολέμου, ο κόμβος logistics με έδρα το Βισμπάντεν διοικούνταν από τον αμερικανικό στρατό. Αλλά τον Δεκέμβριο του 2024, μετά την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, το ΝΑΤΟ ανέλαβε τη διοίκηση της επιχείρησης. Η μετατόπιση είχε ως στόχο τη μείωση της εξάρτησης από τις ΗΠΑ σε περίπτωση που η Ουάσινγκτον αποφάσιζε να μειώσει σημαντικά ή να τερματίσει τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία. Δημιουργήθηκε μια νέα δομή εντός της IDCC για να συνεχίσει να διαχειρίζεται όλες τις logistics επιχειρήσεις.
Το μεγαλύτερο μέρος του δυτικού στρατιωτικού εξοπλισμού εισέρχεται στην Ουκρανία μέσω της στρατιωτικής βάσης Jasionka κοντά στην πολωνική πόλη Rzeszów, μόλις 80 χιλιόμετρα (50 μίλια) από τα ουκρανικά σύνορα. Δίπλα στη βάση βρίσκεται το αεροδρόμιο Rzeszów, το οποίο πριν από τον πόλεμο εξυπηρετούσε κυρίως αερομεταφορείς χαμηλού κόστους. Ένας από τους διαδρόμους προσγείωσης-απογείωσης είναι αρκετά μακρύς για να φιλοξενήσει βαρέα αεροπλάνα μεταφοράς φορτίου - ένας βασικός παράγοντας στην επιλογή του ως κύριου κόμβου διαμετακόμισης για τις παραδόσεις συμμαχικών όπλων.
Σε διάφορα σημεία, οι εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι το 80 , 90 ή ακόμη και το 95% της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία πέρασε από την Πολωνία, με την πλειονότητα να διοχετεύεται μέσω του αεροδρομίου του Ρζεσζόφ. Ωστόσο, ο στρατιωτικός εμπειρογνώμονας Πάβελ Λούζιν πιστεύει ότι η Ουκρανία δεν εξαρτάται πλέον τόσο πολύ από αυτόν τον ενιαίο διάδρομο. «Το Ρζεσζόφ εξακολουθεί να είναι σημαντικό, αλλά όχι στον ίδιο βαθμό», δήλωσε στο iStories.
Στις πρώτες ημέρες της πλήρους κλίμακας εισβολής της Ρωσίας, υπήρχαν σοβαρές ανησυχίες μεταξύ των συμμάχων της Ουκρανίας σχετικά με τον κίνδυνο ρωσικών αεροπορικών επιδρομών στη βάση και το αεροδρόμιο. Κατά τους πρώτους μήνες του πολέμου, οι ουρανοί της περιοχής περιπολούνταν ενεργά και αργότερα αναπτύχθηκαν εκεί συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας Patriot. «Νομίζω ότι υπάρχει ένας εκτοξευτής κάθε 100 τετραγωνικά μέτρα [περίπου 1.070 τετραγωνικά πόδια]», έγραψε ο δημοσιογράφος Arkady Babchenko μετά από μια ρωσική επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Πολωνία στις 10 Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με γερμανικά μέσα ενημέρωσης, τουλάχιστον πέντε μη επανδρωμένα αεροσκάφη φέρονται να κατευθύνονταν προς το Ρζεσζόφ.
Ορισμένες αποστολές όπλων φτάνουν στον πολωνικό κόμβο σιδηροδρομικώς ή οδικώς. Οι ακριβείς διαδρομές είναι απόρρητες και συχνά τροποποιούνται. Οι σιδηρόδρομοι είναι ιδιαίτερα κρίσιμοι για τη μεταφορά βαρέος εξοπλισμού που αποστέλλεται στην Ευρώπη δια θαλάσσης. Για παράδειγμα, το Ηνωμένο Βασίλειο στέλνει τεθωρακισμένα οχήματα και πυροβολικό μέσω της Μάγχης, μετά τα οποία φορτώνονται σε τρένα. Το περασμένο καλοκαίρι, η Αυστραλία παρέδωσε 49 άρματα μάχης στην Ουκρανία χρησιμοποιώντας μια παρόμοια θαλάσσια διαδρομή.
Τα σιδηροδρομικά δίκτυα της Ευρώπης είναι πολύ λιγότερο κατάλληλα για στρατιωτικές μεταφορές από ό,τι της Ρωσίας. Πολλές γέφυρες δεν μπορούν να αντέξουν το απαραίτητο βάρος, οι καμπύλες των σιδηροδρόμων είναι πολύ κλειστές, οι σήραγγες είναι πολύ στενές και η σήμανση στις γραμμές του τρένου συχνά τοποθετείται πολύ κοντά για να επιτρέψει τη διέλευση υπερμεγέθων στρατιωτικών φορτίων. Ομοίως, οι περισσότεροι ευρωπαϊκοί δρόμοι και γέφυρες που κατασκευάστηκαν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο δεν σχεδιάστηκαν για να φιλοξενήσουν βαριές στρατιωτικές νηοπομπές.
Μια άλλη επιπλοκή είναι η έλλειψη τυποποιημένων κανονισμών στρατιωτικών μεταφορών σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Το 2022, για παράδειγμα, μια νηοπομπή αρμάτων μάχης του ΝΑΤΟ που ταξίδευε από τη Γαλλία στη Ρουμανία καθυστέρησε στη Γερμανία επειδή τα οχήματα υπερέβαιναν τα εθνικά όρια βάρους. Σε απάντηση, οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν αρχίσει να υιοθετούν ενοποιημένα πρότυπα μεταφορών σε πολλές χώρες. Ο πρώτος τέτοιος διάδρομος εκτείνεται από την Ολλανδία μέσω Γερμανίας προς την Πολωνία.
Πέρα από την Πολωνία, δύο άλλες χώρες που συνορεύουν με την Ουκρανία έχουν επίσης χρησιμεύσει ως οδοί διέλευσης για παραδόσεις όπλων, ανέφερε το κέντρο logistics του Βισμπάντεν το 2023. Το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε αργότερα σχέδια για περαιτέρω ανάπτυξη κόμβων logistics στη Ρουμανία και τη Σλοβακία. Στη Σλοβακία, μόλις 40 χιλιόμετρα (25 μίλια) από τα ουκρανικά σύνορα, μια εγκατάσταση επισκευής έχει αρχίσει να επισκευάζει κατεστραμμένο εξοπλισμό.
