Έχετε ποτέ προσπαθήσει να σχεδιάσετε ένα ταξίδι στην Ευρώπη και αναρωτηθήκατε: γιατί οι πτήσεις είναι τόσο φθηνές ενώ τα τρένα κοστίζουν μια περιουσία; Δεν είναι ασυνήθιστο να βρείτε μια πτήση 15€ και ένα εισιτήριο τρένου 300€ για την ίδια ημέρα, στον ίδιο προορισμό. Πώς βγάζει νόημα αυτό; Αν τα τρένα είναι η πιο οικολογική επιλογή, γιατί ουσιαστικά τιμωρούμαστε επειδή τα επιλέγουμε;
Η διαφορά στις τιμές δεν είναι σύμπτωση, είναι το αποτέλεσμα ενός συστήματος μεταφορών που ανταμείβει τη ρύπανση. Αναλύσαμε 142 διαδρομές σε 31 χώρες και το αποτέλεσμα δείχνει ότι για την πλειονότητα των διασυνοριακών ταξιδιών, το τρένο παραμένει πολύ πιο ακριβό από το αεροπλάνο. Ακολουθούν 3 βασικοί λόγοι για τους οποίους:
1. Η αεροπορία απολαμβάνει άδικα φορολογικά προνόμια
Μπορεί να έχετε ακούσει πολύχρωμα συνθήματα από αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους, όπως «Τίποτα δεν συγκρίνεται με τις φθηνές διακοπές με πτήσεις!» , αλλά η πραγματικότητα είναι ότι ο πλανήτης πληρώνει το επιπλέον κόστος των φθηνών αεροπορικών εισιτηρίων. Τα ρυπογόνα αεροπορικά ταξίδια επιδοτούνται και αποτελούν τη μεγαλύτερη πηγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις μεταφορές. Τα αεροπορικά καύσιμα παραμένουν αφορολόγητα στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Αυτός ο τρόπος μεταφοράς απολαμβάνει πολλά οικονομικά οφέλη, όπως:Δεν υπάρχει φόρος στα καύσιμα αεροσκαφών (κηροζίνη)
Δεν υπάρχει ΦΠΑ στα διεθνή αεροπορικά εισιτήρια, ενώ τα τρένα σε πολλές χώρες πρέπει να χρεώνουν τον πλήρη ΦΠΑ.
Χαμηλά τέλη αεροδρομίων και κρατικές επιδοτήσεις, ειδικά για αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους που πετούν από περιφερειακά αεροδρόμια.
Δισεκατομμύρια σε δημόσιες διασώσεις παρατηρήθηκαν ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της COVID, όταν οι αεροπορικές εταιρείες σε όλη την Ευρώπη εκτελούσαν πτήσεις με άδειες ή σχεδόν άδειες θέσεις προκειμένου να διατηρήσουν πολύτιμες χρονοθυρίδες απογείωσης και προσγείωσης στα αεροδρόμια.
Τα αεροσκάφη της Air France σταθμεύουν στο αεροδρόμιο Paris-Charles de Gaulle. © Lorraine Turci / Greenpeace
2. Τα οικολογικά ταξίδια τιμωρούνται
Τα ταξίδια με τρένο μπορούν να κοστίσουν έως και 26 φορές περισσότερο από τις πτήσεις, όπως δείχνει το πιο ακραίο παράδειγμα που βρέθηκε: Τα ταξίδια από τη Βαρκελώνη στο Λονδίνο κοστίζουν μόλις 14,99 ευρώ με αεροπλάνο, σε σύγκριση με 389 ευρώ με τρένο. Το τρέχον σύστημα δυσχεραίνει τα φιλικά προς το περιβάλλον ταξίδια. Σε αντίθεση με την αεροπορία, οι σιδηροδρομικοί φορείς χρεώνονται με:Φόροι ενέργειας
ΦΠΑ σε πολλές χώρες
Υψηλά τέλη υποδομών
Τέλη πρόσβασης σε τροχιά
Τα προβλήματα δεν σταματούν στην τιμολόγηση. Για τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα, τα ταξίδια με τρένο μπορεί να είναι ακόμη πιο απρόσιτα, καθώς τα σιδηροδρομικά δίκτυα έχουν μείνει με ετοιμόρροπες υποδομές και λιγότερες συνδέσεις λόγω υποχρηματοδότησης και παραμέλησης.
Τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2022, όλοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις τοπικές δημόσιες συγκοινωνίες σε όλη τη Γερμανία με 9 ευρώ το μήνα. Το εισιτήριο των 9 ευρώ ισχύει για όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς (όπως RB, RE, U-Bahn, S-Bahn, λεωφορείο, τραμ). Επιβάτες στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό του Αμβούργου.© Gesche Jäger / Greenpeace3. Φορολογική και κλιματική αδικία
Όταν πρέπει να αποφασίσεις ανάμεσα σε μια πτήση των 15 ευρώ και ένα εισιτήριο τρένου των 300 ευρώ για το ταξίδι της ίδιας ημέρας, δεν είναι μια δίκαιη επιλογή. Αυτό που μπορεί να μοιάζει με ελευθερία του καταναλωτή ή προτιμήσεις κόστους είναι ένα σύστημα στρεβλωμένων τιμών, φορολογικής αδικίας και πολιτικής αδράνειας. Οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να επιλέγουν πτήσεις όχι επειδή το θέλουν, αλλά επειδή τους οδηγεί σε αυτήν την επιλογή ένα σύστημα που έχει σιωπηλά κάνει τα οικολογικά ταξίδια την πιο ακριβή και δυσπρόσιτη επιλογή.
Τι χρειάζεται να αλλάξει
Καθώς ο κόσμος αντιμετωπίζει πρωτοφανείς πυρκαγιές, ξηρασίες και καύσωνες, η ευθυγράμμιση της τιμολόγησης των μεταφορών με τους κλιματικούς στόχους είναι απαραίτητη. Οι κυβερνήσεις πρέπει να σταματήσουν να επιβραβεύουν τη ρύπανση . Ζητάμε εισιτήρια για το κλίμα, δίκαιη τιμολόγηση και φόρο στους υπερπλούσιους για τη χρηματοδότηση καλύτερων σιδηροδρομικών υπηρεσιών.
Χρειαζόμαστε ένα σύστημα μεταφορών που να θέτει τους ανθρώπους και τον πλανήτη πάνω απ' όλα . Τα ταξίδια με τρένο είναι η πιο οικολογική επιλογή και δεν θα πρέπει να έχουν υψηλότερο κόστος.
Νταβός, 20 Ιανουαρίου 2025 – Ακτιβιστές της Greenpeace από διάφορες χώρες μπλόκαραν τις αφίξεις των συμμετεχόντων στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας στο ελικοδρόμιο Lago. Η ειρηνική διαμαρτυρία της Greenpeace International είχε ως στόχο να λογοδοτήσουν οι ελίτ που ρυπαίνουν και να καλέσουν τις κυβερνήσεις να φορολογήσουν τους υπερπλούσιους για να χρηματοδοτήσουν την κλιματική, περιβαλλοντική και κοινωνική δράση.