Σε συνέχεια του υπ. αριθμ. πρωτ. 153658/09.07.2024 εγγράφου σας (σχετ. 8), της συνημμένης σε αυτό ερώτησης Βουλής της βουλευτή κας Σοφίας-Χάιδως Ασημακοπούλου (ερώτηση 5685/08.07.2024), και στο πλαίσιο των καθηκόντων της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), ως Εθνική Αρχή Ασφάλειας
(ΕΑΑ) για τους σιδηροδρόμους σε εφαρμογή του άρθρου 68 του ν.4632/2019 (Α’ 159), σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:
Η ΡΑΣ, ιδίως βάσει του καθήκοντος της εποπτείας του Διαχειριστή Υποδομής (ΔΥ) ΟΣΕ σύμφωνα με το άρθρο 69 του ν.4632/2019, έχει ήδη προβεί σε μια σειρά ενεργειών και παρεμβάσεων, με στόχο τη λήψη και υλοποίηση μέτρων από το ΔΥ ΟΣΕ για την επίλυση των ζητημάτων που θίγονται στην προαναφερθείσα ερώτηση βουλής.
Ειδικότερα:
1. Εργασίες εκχόρτωσης και κοπής δέντρων πλησίον της σιδηροδρομικής υποδομής / βλάστηση
Στη σχετική με το θέμα επικοινωνία με τον ΔΥ ΟΣΕ η ΡΑΣ (σχετ. 2, πρόκειται για το τελευταίο έγγραφο της Αρχής για το συγκεκριμένο ζήτημα) ζήτησε την άμεση λήψη μέτρων και ενεργειών, με την εκτέλεση εργασιών εκχόρτωσης και κοπής δέντρων πλησίον της σιδηροδρομικής υποδομής, για την αντιμετώπιση του θέματος της βλάστησης που δημιουργεί προβλήματα ασφάλειας στο εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο.
Σύμφωνα με το ΔΥ (σχετ. 1) υπάρχουν δύο (2) συμφωνίες-πλαίσιο (Κεντρικής & Νοτίου Ελλάδας και Μακεδονίας – Θράκης), οι οποίες βρίσκονται στο στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να έχει επιτευχθεί έως σήμερα η ανάθεση και η συμβασιοποίησή τους. Επίσης, υπάρχουν εργολαβίες εκχορτώσεων σε τμήματα της γραμμής, που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Η ΡΑΣ επισήμανε ότι η διαδικασία ανάθεσης τόσο των συμφωνιών-πλαίσιο όσο και των εργολαβιών/συμβάσεων, εξελίσσεται με ρυθμό βραδύτερο από τον αναμενόμενο, δείγμα μη ορθού προγραμματισμού από πλευράς του ΟΣΕ. Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, εντός της αντιπυρικής περιόδου 2024, θα έπρεπε οι εργολαβίες εκχορτώσεων να βρίσκονται ήδη στο στάδιο της υλοποίησης, κάτι το οποίο δεν έχει επιτευχθεί, όπως προαναφέρθηκε.
Για την άμεση λήψη μέτρων ιδίως στις περιοχές με έντονη βλάστηση, ο ΔΥ ανέφερε ότι «προβαίνει και με ίδια μέσα, στο μέτρο του δυνατού, σε ενέργειες για την αντιμετώπιση της βλάστησης». Η ΡΑΣ έχει ζητήσει ενημέρωση για τον προγραμματισμό των εργασιών εκχόρτωσης/κοπής δέντρων ανά τμήμα γραμμής, με ίδια μέσα, καθώς και για τη διαθεσιμότητα προσωπικού για την εκτέλεση των εργασιών αυτών. Εκκρεμεί η ενημέρωση από τον ΔΥ.
2. Ενδείξεις φωτοσημάτων
Η ΡΑΣ, σε σχετικό έγγραφό της (σχετ.3), αναφέρει ότι φωτοσήματα του σιδηροδρομικού δικτύου (γίνεται αναλυτική αναφορά σε κάθε συμβάν στο εν λόγω έγγραφο) αλλάζουν ένδειξη χρώματος ή παρουσιάζουν λανθασμένη ένδειξη χρώματος. Ζήτησε από τον ΔΥ την αποστολή στη ΡΑΣ και τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ των πορισμάτων εσωτερικής διερεύνησης των συγκεκριμένων περιστατικών, σε εφαρμογή της σχετικής διαδικασίας του οικείου Συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας (ΣΔΑ). Υπενθύμισε στον ΔΥ ότι στις εν λόγω εκθέσεις αναμένεται να προσδιορίζονται και να αναλύονται οι βαθύτερες αιτίες που προκάλεσαν τα συμβάντα, και να προτείνονται μέτρα/συστάσεις για την αποφυγή παρόμοιων περιστατικών στο μέλλον. Επίσης, στο πλαίσιο της άσκησης των εποπτικών δραστηριοτήτων της ΡΑΣ και με γνώμονα την ασφάλεια της κυκλοφορίας, ζήτησε ενημέρωση το συντομότερο δυνατόν σχετικά με μέτρα/ενέργειες στις οποίες ο ΔΥ έχει ήδη προβεί ή σκοπεύει να προβεί για την αποτροπή τέτοιων περιστατικών. Αναμένονται τα πορίσματα, καθώς και τα μέτρα αντιμετώπισης του ζητήματος.
Επίσης, ζήτησε από τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ να εξετάσει τα συμβάντα που αναφέρονται στο σχετ.1, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 42 του ν.5014/2023 (Α’ 14), προκειμένου να αποφασίσει τη διερεύνηση ή όχι των συμβάντων αυτών.
3. Τηλεδιοίκηση
Η ΡΑΣ, με σχετικό έγγραφό της (σχετ.4), ζήτησε από τον ΔΥ ενημέρωση για την τρέχουσα κατάσταση λειτουργίας της σηματοδότησης και της τηλεδιοίκησης μεταξύ Αθηνών – Θεσσαλονίκης, ιδίως στο τμήμα υποδομής μεταξύ Λεπτοκαρυάς – Λιτοχώρου. Σημειώνεται ότι πρώτη φορά περιήλθε εις γνώση της Αρχής ότι η τηλεδιοίκηση στο τμήμα υποδομής μεταξύ Λεπτοκαρυάς – Λιτοχώρου παρουσίαζε προβλήματα.
Επίσης, ζήτησε ενημέρωση για τυχόν μέτρα/ενέργειες στις οποίες έχει ήδη προβεί ή σκοπεύει να προβεί ο ΔΥ για την εξασφάλιση της ασφάλειας της κυκλοφορίας στο προαναφερθέν τμήμα υποδομής. Αναμένεται η απάντηση του ΔΥ.
Επίσης, η Αρχή με το σχετ.5 ζήτησε από τον ΔΥ την υποβολή σχεδίου δράσης στο οποίο θα τεκμηριώνονται οι σχετικές απαιτούμενες δράσεις οι οποίες θα αναληφθούν από μέρους του ΔΥ για την αποκατάσταση της λειτουργίας της σηματοδότησης, των τοπικών πινάκων χειρισμών στους σταθμούς, καθώς και της τηλεδιοίκησης στο τμήμα Λιόσια – Κιάτο. Μετά την απάντηση του ΔΥ (σχετ.6) με τα μέτρα που ήδη έχουν ληφθεί για την ασφάλεια της κυκλοφορίας στο τμήμα υποδομής «Άνω Λιόσια – Κιάτο», καθώς και την υποβολή των ενεργειών που πρόκειται να αναληφθούν από τον ΔΥ για την αποκατάσταση της λειτουργίας του Συστήματος Σηματοδότησης-Τηλεδιοίκησης και ETCS στο εν λόγω τμήμα γραμμής, η ΡΑΣ με το σχετ. 7 έγγραφό της ζήτησε από το ΔΥ ΟΣΕ την κατάρτιση και υποβολή ενός ολοκληρωμένου και πλήρους σχεδίου δράσης, όπου θα γίνεται μεταξύ άλλων αναφορά σε σχετικές δράσεις και προθεσμίες. Ο ΔΥ οφείλει να καταρτίσει το εν λόγω σχέδιο δράσης σύμφωνα με την παρ. 4 «Κατάρτιση σχεδίου δράσης» του Παραρτήματος «Διαδικασία Παρακολούθησης» του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1078/2012. Αναμένεται η απάντηση του ΔΥ.
Παραμένουμε στη διάθεσή σας για κάθε επιπρόσθετη διευκρίνιση ή πληροφορία.
«Καταγγελίες των μηχανοδηγών για προβλήματα στο σιδηροδρομικό
δίκτυο που θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές επιβατών και εργαζομένων»
Κύριοι, κύριοι Υπουργοί,
Σύμφωνα με σχετικά δημοσιεύματα, για ακόμη μία φορά οι μηχανοδηγοί προειδοποιούν με αναρτήσεις τους για νέο σοβαρό δυστύχημα αν δεν παρθούν μέτρα της ίδιας γνωστής κατάστασης από το 2022. Μιλούν για μηχανοδήγηση «στα τυφλά» καθώς από την πυκνή βλάστηση, έχουν κρυφτεί ενδείξεις σημάτων και οι θέσεις και η διάσχιση σημείων θυμίζουν περισσότερο ζούγκλα παρά σιδηροδρομικό δίκτυο. Με νέο εξώδικο προς τον διαχειριστή υποδομής του ΟΣΕ, αλλά και την HELLENIC TRAIN, προειδοποιούν για νέο σιδηροδρομικό δυστύχημα εάν δε ληφθούν μέτρα. Παράλληλα σημειώνουν ότι συχνά καλούνται να κάνουν τους πυροσβέστες, όταν σε σημεία του δικτύου με έντονη βλάστηση πιάνει φωτιά, όπως συνέβη την περασμένη εβδομάδα. Ενημερώνουν επίσης ότι δεν λειτουργούν η τηλεδιοίκηση και η φωτοσήμανση σε ορισμένες περιοχές και η κυκλοφορία εξακολουθεί να ρυθμίζεται με τηλεγραφήματα.
Η μεγάλη αδιαφορία των αρμοδίων για τις προδιαγραφές ασφαλείας, εγκυμονεί κινδύνους για νέο δυστύχημα. Παρά τις εκκλήσεις των μηχανοδηγών για αποκατάσταση των εντεινόμενων προβλημάτων του τροχαίου υλικού, αλλά και της σιδηροδρομικής υποδομής, γίνονται καθημερινά μάρτυρες σε διαφορά περιστατικά βλαβών, τα οποία θέτουν σε κίνδυνο τη σωματική ακεραιότητα τόσο των επιβατών όσο και των ίδιων των μηχανοδηγών. Την Παρασκευή 14 Ιουνίου 2024, όπως αναφέρουν, σημειώθηκε νέα πυρκαγιά στην περιοχή του ΤΧ3, λόγω του ότι πέριξ της σιδηροδρομικής υποδομής, η βλάστηση συνεχίζει να μην καθαρίζεται, γεγονός το οποίο εγκυμονεί κινδύνους για την απώλεια ανθρώπινων ζωών, πόσο μάλλον τους θερινούς μήνες, και εν μέσω καύσωνα, με ιδιαίτερα αυξημένες θερμοκρασίες και ιδιαίτερα στην Βόρεια Ελλάδα που κινείται καθημερινά πλήθος εμπορικών συρμών. Η φωτιά ήταν πέριξ των γραμμών και δεν εξαπλώθηκε λόγω της άμεσης παρέμβασης των μηχανοδηγών. Ωστόσο, αυτός δεν είναι ο μοναδικός κίνδυνος από την έντονη βλάστηση που καλύπτει τις ενδείξεις σημάτων ή ακόμη χειρότερα κρύβει την θέση αυτών, αυξάνοντας περαιτέρω τον κίνδυνο τραγικού συμβάντος. Το χειρότερο είναι πως όλα αυτά έχουν επισημανθεί πολλάκις αλλά οι υπεύθυνοι συνεχίζουν να αδιαφορούν .
Σε προηγούμενο εξώδικο από τον Μάιο του 2023 η Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού Έλξης (ΠΕΠΕ) είχε επισημάνει ότι: «Πέραν όλων των άλλων, οι συνάδελφοι μηχανοδηγοί τελούν και χρέη «καθαρισμού» της σιδηροδρομικής γραμμής από δέντρα και κορμούς, για τα οποία η Διοίκηση του ΟΣΕ κωφεύει με αποτέλεσμα να τίθεται σε κίνδυνο η σωματική ακεραιότητα ακόμη και η ζωή των συναδέλφων αλλά και των επιβατών των συρμών. Καθημερινά έρχονται αντιμέτωποι με κλαδιά και κορμούς δέντρων που εμποδίζουν την ασφαλή μηχανόδηγηση και ανά πάσα στιγμή μπορούν να προκαλέσουν θανατηφόρο δυστύχημα εκ νέου!». Οι μηχανοδηγοί εφιστούν επίσης την προσοχή των υπευθύνων στα: «φωτοσήματα στην περιοχή του ΣΚΑ» (διαρκείς ξαφνικές εναλλαγές που αναγκάζουν τους μηχανοδηγούς να ενεργοποιούν την άμεση πέδη προκαλώντας ανησυχία στο επιβατικό κοινό). Όσον αφορά την τηλεδιοίκηση μεταξύ Αθηνών - Θεσσαλονίκης αποκαλύπτουν ότι εκτός του τμήματος Αγ. Στέφανος - Λάρισα - Ευαγγελισμός, που βρισκόταν εκτός λειτουργίας, «πλέον δε λειτουργεί και στο τμήμα μεταξύ Λεπτοκαρυάς - Λιτοχώρου ενώ σε πλείστες περιπτώσεις μηχανοδηγοί καλούνται να υπερβούν ερυθρά φωτοσήματα με τηλεγραφήματα». Οι μηχανοδηγοί καλούν επίσης τον Ειδικό Εφέτη Ανακριτή Λάρισας, ο οποίος διερευνά την τραγωδία των Τεμπών να ζητήσει βίντεο, στο οποίο έχει καταγραφεί με λεπτομέρειες η κατάσταση του σιδηροδρομικού δικτύου ήδη από το φθινόπωρο του 2022, δηλαδή αρκετούς μήνες πριν το δυστύχημα και να το εντάξει στην δικογραφία.
Με δεδομένα όλα τα παραπάνω,
1. Προτίθεσθε να παρέμβετε άμεσα, ώστε να αποκατασταθούν τα προβλήματα στο σιδηροδρομικό δίκτυο, προκειμένου να μην έχουμε εκ νέου απώλειες ανθρώπινων ζωών;
2. Προτίθεσθε να παρέμβετε ώστε το βίντεο, στο οποίο έχει καταγραφεί με λεπτομέρειες η κατάσταση του σιδηροδρομικού δικτύου πριν την τραγωδία των Τεμπών να παραδοθεί στις αρμόδιες αρχές;
ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ - ΧΑΪΔΩ
