Σύνταξη με μικρότερο όριο ηλικίας έως και 9 χρόνια μπορούν να πάρουν με τη χρήση πλασματικών ετών οι παλαιοί ασφαλισμένοι που ανήκουν σε ειδικές κατηγορίες, όπως οι μητέρες με ανήλικο τέκνο, αλλά και όσοι βγαίνουν με τις γενικές διατάξεις της 35ετίας από Δημόσιο, ΙΚΑ, Ειδικά Ταμεία, ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ.
Κώστας Κατίκος
Πλήρη σύνταξη πριν από τα 67 έχουν τη δυνατότητα να πάρουν οι ασφαλισμένοι κατοχυρώνοντας μικρότερα όρια ηλικίας με εξαγορές πλασματικών ετών.
Η κατοχύρωση ηλικίας προϋποθέτει να έχουν συγκεκριμένο αριθμό ημερών ή ετών ασφάλισης ως το 2010, το 2011 ή το 2012, και σε αυτό βοηθούν οι εξαγορές πλασματικού χρόνου.
Για να συμπληρωθούν «ένσημα» το 2011 αναγνωρίζονται μέχρι 4 έτη και για το 2012 μέχρι 5 έτη από στρατιωτική θητεία, ανεργία, σπουδές, χρόνο παιδιών, κενά ασφάλισης.
Για να συμπληρωθεί ο χρόνος ασφάλισης από το 2013 και μετά αναγνωρίζονται ως 7 έτη για σύνταξη στα 62 με 40 χρόνια.
Προσοχή: Οι γυναίκες που συνταξιοδοτούνται με διατάξεις μητέρων ΙΚΑ με ανήλικο τέκνο δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν πλασματικούς χρόνους λόγω τέκνων για να συμπληρώσουν τις 5.500 ημέρες ασφάλισης. Μπορούν όμως να αξιοποιήσουν άλλους χρόνους (σπουδές, κενά ασφάλισης, ανεργία και ασθένεια). Ο ίδιος περιορισμός ισχύει και για τις μητέρες με ανήλικο σε Ταμεία ΔΕΚΟ-τραπεζών, εφόσον χρησιμοποιούν τις διατάξεις ΙΚΑ για την έξοδο (5.500 ένσημα και ανήλικο). Αντίθετα, στην περίπτωση που συνταξιοδοτηθούν με τις διατάξεις μητέρων που προβλέπονται στα Ταμεία ΔΕΚΟ-τραπεζών, δηλαδή με 25ετία και ανήλικο ως το 2012, τότε μπορούν να αναγνωρίσουν και πλασματικό χρόνο λόγω τέκνων.
Στους ασφαλισμένους του Δημοσίου καθοριστικός παράγοντας στις εξαγορές είναι να συμπληρώνεται η 25ετία ως το 2012, που αποτελεί και το κριτήριο της θεμελίωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και του ορίου ηλικίας που θα έχουν για να συνταξιοδοτηθούν.
Ο συνολικός αριθμός ετών που μπορεί να αναγνωρίσει ένας ασφαλισμένος στο Δημόσιο είναι 4 ως 7 έτη και επιπλέον ως 5 έτη λόγω τέκνων, δηλαδή ο πλασματικός χρόνος που μπορεί να εξαγοραστεί στο Δημόσιο φτάνει ως και τα 12 έτη.
Στο Δημόσιο, για θεμελίωση συνταξιοδοτικών προϋποθέσεων έως 31/12/2010 και μέχρι να συμπληρωθεί η 25ετία, αναγνωρίζονται χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας, χρόνος εκπαιδευτικής άδειας έως 5 έτη, χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών και χρόνος τέκνων για τις μητέρες.
Για θεμελίωση από 1ης/1/2011, οι πλασματικοί χρόνοι που αναγνωρίζονται ισχύουν τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος (25ετία) όσο και για τη συμπλήρωση του συνολικού χρόνου ασφάλισης (36, 37 ή 40 έτη).
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες (άνδρες – γυναίκες ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ) και οι άνδρες ασφαλισμένοι ως αυτοαπασχολούμενοι στο ΕΤΑΑ έχουν τη δυνατότητα, μέσω εξαγορών, να κλειδώσουν την 35ετία ως το 2012 και να συνταξιοδοτηθούν μεταξύ 60,6 και 62 ετών χωρίς να έχουν κατ’ ανάγκη 40 χρόνια ασφάλισης. Χωρίς 35ετία ως το 2012 ή χωρίς 40ετία βγαίνουν στα 67.
Για την 35ετία αναγνωρίζονται 4 και 5 έτη αντίστοιχα για να συμπληρωθεί στα έτη 2011 και 2012 και ως 7 από το 2013 και μετά για να συμπληρωθεί όμως η 40ετία. Επίσης, ο χρόνος άσκησης δραστηριότητας πριν γραφτούν στα Ταμεία τους αναγνωρίζεται ως 5 έτη για να συμπληρωθεί η 35ετία ως το 2010, ενώ μετά το 2011 συμπεριλαμβάνεται στα άλλα πλασματικά έτη.
Οι νέοι από 1993 και μετά πρωτοασφαλισμένοι έχουν και την επιλογή για μειωμένη στα 62 με μία 15ετία εισφορών. Η μειωμένη καθιερώθηκε και ισχύει για τα Ταμεία ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ για τους νέους από 1ης/1/1993 και μετά ασφαλισμένους, ενώ για τους παλαιούς υπάρχει μόνον πλήρης σύνταξη στα 67 με τουλάχιστον 15 έτη ή 62 με 40 έτη.
Πώς μειώνεται το όριο ηλικίας ως 9 έτη με πλασματικούς χρόνους
Οι ασφαλισμένοι έχουν την ευκαιρία να συνταξιοδοτηθούν κατά 5 ως και 9 έτη νωρίτερα με εξαγορά πλασματικού χρόνου.
Για παράδειγμα:Μητέρα ασφαλισμένη πριν το 1993 στο ΙΚΑ με 5.300 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο παιδί το 2010 (το οποίο ενηλικιώθηκε το 2011) δικαιούται πλήρη σύνταξη με το όριο ηλικίας που ισχύει όταν κλείσει τα 55 της, εφόσον μαζί με το ανήλικο έχει και 5.500 ημέρες ασφάλισης το 2010. Με τις 5.300 ημέρες όμως θα βγει στα 67. Για να τα αποφύγει, μπορεί να αναγνωρίσει ως 200 μέρες από ανεργία και 200 από ασθένεια στην τελευταία 10ετία (από 2000 ως 2010) και να συμπληρώσει 5.500 ημέρες για σύνταξη με διατάξεις μητέρων το 2010. Αν συμπλήρωσε το 55ο έτος το 2016, μπορεί να πάρει πλήρη σύνταξη από τα 58, δηλαδή βγαίνει 9 χρόνια πριν τα 67.
Μητέρα ασφαλισμένη πριν το 1993 στο ΙΚΑ με 4.900 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο παιδί το 2011 δικαιούται πλήρη σύνταξη με το όριο ηλικίας που ισχύει όταν κλείσει τα 57, εφόσον μαζί με το ανήλικο έχει και 5.500 ημέρες ασφάλισης το 2011, αλλιώς θα βγει στα 67. Επειδή το 2011 αναγνωρίζονται περισσότεροι πλασματικοί χρόνοι, έχει τη δυνατότητα να αυξήσει τα ένσημά της με εξαγορά έως 1.200 ημερών από χρόνο σπουδών και ανεργίας, ασθένειας, κενών ασφάλισης είτε πριν είτε μετά το 2011. Με τον τρόπο αυτό συμπληρώνει τις 600 ημέρες που χρειάζεται για να έχει τις 5.500 ημέρες το 2011 και κατοχυρώνει σύνταξη με διατάξεις μητέρων. Αν συμπλήρωσε το 57ο έτος το 2017, παίρνει πλήρη σύνταξη στα 60,9 έτη, δηλαδή βγαίνει 6,3 χρόνια πριν τα 67.
Νέος ασφαλισμένος στο ΙΚΑ από το 1993 και μετά με 30ετία το 2023 και ηλικία 57 ετών θα περιμένει ως τα 67 για πλήρη σύνταξη, ενώ αν αποφασίσει να κάνει από τώρα αίτηση για εξαγορά πλασματικού χρόνου ασφάλισης, μπορεί, όταν κλείσει τα 62, που θα έχει και 35 έτη, να αναγνωρίσει άλλα 5 από στρατιωτική θητεία, σπουδές, παιδιά, και να βγει με 40ετία στα 62, γλιτώνοντας τη σύνταξη στα 67 ή και πιο πάνω από τα 67, που θα είναι σε μερικά χρόνια.
Ερώτηση και Απάντηση
Πώς αξιοποιείται ο πλασματικός χρόνος για να συμπληρωθεί η 35ετία στο Δημόσιο; Γενικά, οι ασφαλισμένοι μπορούν να υποβάλουν μόνο μία φορά αίτηση για να αναγνωρίσουν πλασματικούς χρόνους ή μπορούν να επανέλθουν με δεύτερη, τρίτη αίτηση κ.λπ.;
Οι παλαιοί ασφαλισμένοι στο Δημόσιο στις περισσότερες περιπτώσεις για την έξοδο θεμελιώνουν δικαίωμα με τη συμπλήρωση των 35, 36 ή 37 ετών ασφάλισης μαζί με τη συμπλήρωση της απαραίτητης ηλικίας, για να μη χρειαστεί να βγουν στα 67 ή να μην εξαγοράσουν περισσότερα πλασματικά από όσα χρειάζονται. Με βάση τον νέο μηχανισμό των ορίων ηλικίας που ισχύει από 19/8/2015, όσοι έχουν κλείσει τα 55, 58 και 59 τους έτη πριν το 2022 έχουν συμφέρον να αναγνωρίσουν πλασματικούς χρόνιους ώστε να συμπληρώσουν 35, 36 και 37 έτη πριν το 2022. Με τον τρόπο αυτό θα βγουν πριν τα 62 με πλήρη σύνταξη και δεν θα χρειαστεί να καταφύγουν στην 40ετία. Οσον αφορά στις αιτήσεις, οι ασφαλισμένοι μπορούν να υποβάλουν περισσότερες από μία, εφόσον δεν έχουν εξαντλήσει το όριο των 7 ετών (ή 12 ετών για το Δημόσιο) που μπορούν να αναγνωρίσουν. Προσοχή όμως, γιατί η δεύτερη αίτηση θα υπολογιστεί με άλλον μισθό, οπότε και το κόστος εξαγοράς θα είναι μεγαλύτερο, αν ο μισθός έχει αυξηθεί, ή μικρότερο, αν ο μισθός είναι πιο κάτω.
ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΙ
Οι παλαιοί -πριν το 1993- ασφαλισμένοι ακόμη και σήμερα έχουν το δικαίωμα να συμπληρώσουν με πλασματικούς χρόνους τα «ένσημα» που τους λείπουν ως το 2012 και έτσι να κατοχυρώσουν όρια ηλικίας συνταξιοδότησης πριν τα 67. Εξάλλου, ως προς το κόστος εξαγοράς, τόσο οι δημόσιοι υπάλληλοι όσο και οι μισθωτοί ασφαλισμένοι σε Ταμεία του ιδιωτικού τομέα είχαν την ευκαιρία να προβούν σε αιτήσεις αναγνώρισης πλασματικού χρόνου με μικρότερο κόστος. Κατά κανόνα, οι παλαιοί ασφαλισμένοι ευνοήθηκαν και από την ομαλή αύξηση των ορίων ηλικίας μέσα σε μία 7ετία (2015-2022), αλλά και από τη δυνατότητα να γυρίσουν το χρόνο πίσω κατοχυρώνοντας όρια ηλικίας κάτω από τα 67 ή και από τα 62 για να πάρουν σύνταξη.
ΧΑΜΕΝΟΙ
Οι νέοι, από 1ης/1/1993 και μετά, ασφαλισμένοι δεν έχουν καμία επιλογή για να βγουν στη σύνταξη πριν από το 62ο έτος της ηλικίας τους, ακόμη και αν χρησιμοποιήσουν τους πλασματικούς χρόνους. Αυτό συμβαίνει γιατί με το νόμο 2084/1992 και όσους ακολούθησαν μετά από αυτόν οι ασφαλισμένοι διαχωρίστηκαν σε νέους και παλαιούς, με τη διαφορά ότι το καθεστώς των νέων ήταν δυσμενέστερο, γιατί «έχασαν» τις διατάξεις μητέρων με ανήλικο, τις πρόωρες συντάξεις από τα 55, την έξοδο με 35ετία χωρίς όριο ηλικίας κ.λπ. Στα πλασματικά, το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να αναγνωρίσουν ως 7 χρόνια, για να συμπληρώσουν πιο γρήγορα τα 40 έτη για σύνταξη στα 62. Αλλιώς θα πάρουν μειωμένη στα 62 και πλήρη στα 67.
