Ήταν Απρίλιος του 2000 όταν πληροφορηθήκαμε την ανακαίνιση βαγονιών του ιστορικού τρένου Όριεντ Εξπρές στο εργοστάσιο οχημάτων του ΟΣΕ στη Μενεμένη.
Το γεγονός αυτό το μεταφέραμε στους υπεύθυνους της εφημερίδας «Μακεδονία» οι οποίοι αποδέχτηκαν την πρόταση μας για την αποστολή δημοσιογράφου, για την προβολή του σημαντικού έργου της ανακαίνισης των ιστορικών βαγονιών.
Ο δημοσιογράφος Κώστας Μπούρης και ο φωτογράφος Αλέκος Στυλιανίδης με ρεπορτάζ και εικόνες κατέγραψαν το έργο της ανακαίνισης το οποίο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Επιλογές»
Δείτε το σχετικό αφιέρωμα
Περίπου επτά βαγόνια του θρυλικού Όριεντ Εξπρές βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη, διάσπαρτα στις διάφορες υπηρεσίες του ΟΣΕ. Ορισμένα επισκευάζονται, ωστόσο άλλα μένουν ως... καταλύματα αλλοδαπών, ρημαγμένα, περιμένοντας τη σειρά τους για αναπαλαίωση.
«Η κάθε χώρα, από την οποία περνούσε το Όριεντ Εξπρές, υποχρεούταν να διαθέτει ορισμένα βαγόνια, παρόμοια με αυτά του θρυλικού τρένου», αναφέρει ο πρόεδρος των Φίλων του Σιδηροδρόμου και παλιός σιδηροδρομικός, Ευθύμιος Κοντόπουλος «Ετσι και στη χώρα μας υπήρχαν τέτοια βαγόνια. Το παλαιότερο είναι ένα βαγόνι-εστιατόριο, κατασκευασμένο στις αρχές του 1900. Το θρυλικό Όριεντ Εξπρές άρχισε δρομολόγια το 1883 και πραγματοποίησε το τελευταίο ταξίδι του το 1967. Το αρχικό δρομολόγιό του ήταν Παρίσι, Βιέννη, Βουκουρέστι, Σόφια, Κωνσταντινούπολη και επιστροφή μέσω Μιλάνου. Με τα χρόνια μπήκε στο δρομολόγιο το Βελιγράδι και η Θεσσαλονίκη, ενώ ένας συρμός συνέχιζε και μέχρι την Αθήνα. Το Όριεντ ήταν ο βασιλιάς των τρένων, αποτελούμενο από πολυτελέστατα βαγόνια, στα οποία ταξίδευαν αριστοκράτες της εποχής. Ήταν ένα πλήρες τρένο, είχε εστιατόρια, καφέ, μπαρ, καμπίνες. Η πολυτέλεια περίσσευε σε όλους τους χώρους του τρένου».
Μετά το τελευταίο ταξίδι του θρυλικού τρένου, τα βαγόνια παρέμειναν στους ελληνικούς σιδηρόδρομους και αποτέλεσαν κομμάτια πολυτελών και πλέον θρυλικών τρένων του ΟΣΕ. «Μέχρι το 1975 τα περισσότερα από αυτά τα βαγόνια χρησιμοποιούνταν στις γραμμές του ΟΣΕ», αναφέρει ο κ. Κοντόπουλος. «Μάλιστα αποτελούσαν τμήμα των πολυτελών συρμών, όπως ήταν το Ακρόπολις > τι το Ελλάς Εξπρές, που ταξίδευαν σε δρομολόγια του εξωτερικού. Σήμερα με πολύ κόπο προσπαθούμε να κρατήσουμε ‘ζωντανά’ αυτά τα βαγόνια, τα οποία αποτελούν κειμήλια και περιουσία για τον οργανισμό. Αναπαλαιώνονται και πλέον χρησιμοποιούνται στους τουριστικούς προορισμούς για τους φίλους των σιδηροδρόμων, που ταξιδεύουν οργανωμένα στη χώρα μας. Ωστόσο ορισμένα από αυτά τα βαγόνια έχουν μετατραπεί σε καταλύματα Αλβανών και άλλων αλλοδαπών. Τα βαγόνια- κειμήλια λεηλατούνται και πρέπει να δράσουμε γρήγορα ώστε να τα προστατεύσουμε», καταλήγει ο κ. Κοντόπουλος.
Τα βαγόνια του Όριεντ καθώς και οι ατμομηχανές των περασμένων εποχών χρησιμοποιούνται πλέον σε ένα πρόγραμμα του ΟΣΕ που αφορά τον τουρισμό με παραδοσιακά τρένα. Το δρομολόγιο που ακολουθούν αυτοί οι συρμοί ξεκινά από την Θεσσαλονίκη και καταλήγει στη Δυτική Θράκη. Η τιμή κατά άτομο φτάνει τις 25.000 δραχμές ημερησίως και τα γκρουπ αποτελούνται κυρίως από τουρίστες. Το πρόγραμμα δοκιμάστηκε σε επί δύο χρόνια και φέτος αναμένεται να ΟΣΕ.
Από τους τεχνικούς του ΟΣΕ καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια για να επαναφέρουν τα βαγόνια στην αρχική μορφή τους. Πολλά από τα εξαρτήματα των βαγονιών, τα οποία κατασκευάστηκαν στις αρχές του αιώνα έχουν χαθεί ανακατασκευάζονται, για να πάρουν τη θέση τους στα βαγόνια. Η χρήση των βαγονιών αυτών σταμάτησε οριστικά περίπου 15 χρόνια. «Τότε αποσύρθηκαν από τη εποχή κακήν κακώς εξυπηρετούσαν τις καθημερινές ανάγκες δρομολογίων» τονίζει ο κ. Κοντόπουλος
Μόνο η αγάπη των Φίλων των Σιδηροδρόμων και των σιδηροδρομικών κρατούν «ζωντανή» την υπόθεση του σιδηροδρομικού μουσείου. Αντίθετα, την αγάπη αυτή δε φαίνεται να συμμερίζονται οι κρατικοί φορείς και τα υπουργεία, καθώς καθυστερεί η έγκριση της ένταξης για χρηματοδότηση.
Η πρόταση του ΟΣΕ, που έχει υποβληθεί στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, προβλέπει την αποκατάσταση του διατηρητέου κτιρίου του μουσείου καθώς και τη διαμόρφωση των γύρω χώρων, έργα τα οποία θα αναδιαμορφώσουν μεγάλο τμήμα της δυτικής εισόδου της Θεσσαλονίκης. Ωστόσο τα σχέδια του ΟΣΕ, που κοστολογούνται τρία δισ. δρχ., μένουν, όπως φαίνεται, στα «αζή- τητα» όχι μόνο της περιφέρειας αλλά και του υπουργείου Πολιτισμού, όπου υποβλήθηκε παρόμοιο αίτημα.
«Με την πρότασή μας θα αποκτήσει η πόλη σιδηροδρομικό μουσείο αλλά παράλληλα θα αναβαθμιστεί η περιοχή της δυτικής εισόδου με τα έργα που προβλέπονται», αναφέρει ο επιθεωρητής μηχανικός του ΟΣΕ, Απόστολος Φώλας. «Πρόκειται για έργα περίπου τριών δισ. δρχ., στα οποία προβλέπεται εκτός από την αποκατάσταση του διατηρητέου κτιρίου του μουσείου και η ανάπλαση όλου του περιβάλλοντος χώρου. Εκεί εκτός από τα βαγόνια, τις ατμομηχανές αλλά και όλο το μουσειακό υλικό των σιδηροδρόμων, προβλέπεται η ανάπτυξη χώρων πρασίνου, χώρων στάθμευσης και κατάλληλου φωτισμού. Ακόμη προβλέπεται η αποκατάσταση του κτιρίου του εμπορευματικού σταθμού, καθώς έχει υποστεί πολλές μετατροπές από την αρχική μορφή του. Όλα αυτά έχουν γίνει προσχέδια και έχουν υποβληθεί ως πρόταση για τη χρηματοδότηση στην περιφέρεια και το υπουργείο Πολιτισμού. Εμείς απλά περιμένουμε τις απαντήσεις». Πάντως η δυνατότητα χρηματοδότησης από κονδύλια του ΟΣΕ δεν φαίνεται να υπάρχει, τουλάχιστον για τη φετινή περίοδο.
Χρήστος Γιαννακίδης
sidirodromikanea.blogspot.com
