Λένε πως «η καρδιά της Νέας Υόρκης μπορεί να είναι η Times Square, αλλά η ψυχή της είναι το μετρό». Στα βαγόνια του θα συναντήσεις από καλοσιδερωμένους χρηματιστές της Γουόλ Στριτ μέχρι Πορτορικανούς μετανάστες...
Είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο εκτεταμένα δίκτυα αστικών συγκοινωνιών στον κόσμο, με 36 γραμμές, 472 σταθμούς σε λειτουργία (424 αν ληφθούν υπόψιν ως συγκροτήματα σταθμών), η λειτουργία του εποπτεύεται από τον Μητροπολιτικό Οργανισμό Συγκοινωνιών της Νέας Υόρκης, και μεταφέρει 5,6 εκατομμύρια επιβάτες καθημερινά στους πέντε δήμους της πόλης.
Αν και δεν ήταν το πρώτο σύστημα μετρό στη χώρα, αφού προηγήθηκε το μετρό Tremont Street της Βοστώνης το 1897, το μετρό της Νέας Υόρκης έγινε γρήγορα το μεγαλύτερο στις ΗΠΑ. Η πρώτη του διαδρομή ξεκίνησε από το Δημαρχείο στο Κάτω Μανχάταν και τελείωσε στην 145th Street Broadway στο Χάρλεμ.
Ο δήμαρχος Τζορτζ Μακ Κλέλαν ήταν το πρώτο άτομο που οδήγησε τον πρώτο συρμό, όμως ενώ ήταν υπεύθυνος για την τελετουργική εκκίνηση της μηχανής, του άρεσε τόσο πολύ ώστε συνέχισε να το οδηγεί για το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής, πριν παραδώσει τον έλεγχο στον επαγγελματία μηχανοδηγό…
Το 1904 το εισιτήριο κόστιζε πέντε σεντς και αυξήθηκε στα δέκα σεντς τέσσερις δεκαετίες αργότερα, το 1948! Το 1966 πήγε είκοσι σεντς και τριάντα σεντς το 1970, ενώ, στη συνέχεια, ο ναύλος αυξήθηκε σταδιακά πολλές φορές.
Συνολικά, το σύστημα μετρό αποτελείται από 1062 χιλιόμετρα ράγες, αλλά αν συμπεριλάβουμε τις γραμμές που χρησιμοποιούνται για σκοπούς μη μεταφοράς, όπως τα αμαξοστάσια όπου σταθμεύουν οι συρμοί, το συνολικό μήκος τους φτάνει τα 1351 χιλιόμετρα, όση η απόσταση από την Νέα Υόρκη έως το Σικάγο.
Ο πιο πολυσύχναστος σταθμός, με σχεδόν 65 εκατομμύρια επιβάτες κάθε χρόνο είναι ο σταθμός Times Square - 42nd Street, ο οποίος βρίσκεται κοντά στη διάσημη Τάιμς Σκουέρ στο κέντρο του Μανχάταν. Ο σταθμός Queen's Broadway Channel είναι ο λιγότερο χρησιμοποιούμενος σταθμός.
Εκατοντάδες ταινίες δράσης που διαδραματίζονται στην πόλη της Νέας Υόρκης περιέχουν σκηνές που γυρίστηκαν στο μετρό. Χαρακτηριστικά παραδείγματα «Η χρηματαποστολή» με τον Γουέσλι Σνάιπς, τον Γούντι Χάρελσον και την Τζένιφερ Λόπεζ και το «Πολύ σκληρός για να πεθάνει: Η εκδίκηση» με τον Μπρους Γουίλις, τον Σάμιουελ Λ. Τζάκσον και τον Τζέρεμι Άιρονς.
Με 1,7 δισεκατομμύρια επιβάτες ετησίως, το μετρό της Νέας Υόρκης αν και είναι, πράγματι, ο πιο πολυσύχναστος υπόγειος σιδηρόδρομος στις Ηνωμένες Πολιτείες, κατατάσσεται στην έβδομη θέση στον κόσμο: Το Τόκιο καταλαμβάνει την πρώτη θέση, με διπλάσιο αριθμό επιβατών ετησίως.
Όταν αποσύρεται ένα βαγόνι από την κυκλοφορία, βυθίζεται στον Ατλαντικό Ωκεανό ώστε να χρησιμεύσει ως τεχνητός ύφαλος και να γίνει «σπίτι» για τα θαλάσσια ζώα! Μεταξύ 2001 και 2010, 2500 βαγόνια βυθίστηκαν στα ανοικτά των ακτών του Νιού Τζέρσεϊ, του Ντελαγουέρ και άλλων πολιτειών κατά μήκος της ανατολικής ακτής και μεταμορφώθηκαν σε υποβρύχιους οικότοπους…
Μεγάλο μέρος του συστήματος του μετρό και συγκεκριμένα οι διακόπτες και τα σήματα τροχιάς, εξακολουθούν να λειτουργούν χειροκίνητα, καθώς βασίζονται σε τεχνολογία ηλικίας 100 ετών.
Αν και μπορεί να φαίνεται περίεργο, στην εποχή του ήταν ένας από τους πιο ξεχωριστούς θεσμούς στις Ηνωμένες Πολιτείες: Ένας διαγωνισμός ομορφιάς, με τίτλο «Miss Subways», διεξαγόταν από το 1941 έως το 1976, με τα βιογραφικά και τις φωτογραφίες των διαγωνιζόμενων κοριτσιών να εμφανίζονται σε αφίσες στους σταθμούς και μέσα στα βαγόνια! Το 2014, μαζί με την εκατονταετηρίδα του μετρό, ο θεσμός αναβίωσε, και η νικήτρια, 30χρονη χορεύτρια Μέγκαν Φέρτσαϊλντ, μετά τη νίκη της συναντήθηκε με την Ρουθ Λίπμαν, την κάτοχο του τίτλου του 1945…
Επειδή οι ατυχίες μερικές φορές είναι αναπόφευκτες, σε περίπτωση που αργήσετε στη δουλειά σας λόγω καθυστέρησης του μετρό, συμπληρώνετε μια φόρμα για να εξασφαλίσετε μια «επιστολή δικαιολογίας» από τον Οργανισμό και να την δείξετε στο αφεντικό σας!
Πολλά είναι τα περίεργα αντικείμενα που έχουν παραδοθεί στο γραφείο απωλεσθέντων και επιστράφηκαν στους ιδιοκτήτες τους. Μερικά από αυτά είναι ένα τρόπαιο τουρνουά καράτε, τηλεοράσεις, ένα διαμαντένιο δαχτυλίδι αρραβώνων, γάντια του μποξ, ακόμη και ένα κουνέλι! Τα πορτοφόλια, τα τηλέφωνα και οι κάρτες είναι, φυσικά, τα πιο συνηθισμένα…
Ένας δεκαεξάχρονος, ο Κέρον Τόμας, έγραψε ιστορία το 1993, όταν κατέλαβε έναν συρμό κι έκανε μια παράνομη βόλτα σε όλη την πόλη για περισσότερες από τρεις ώρες! Προγραμμάτιζε το εγχείρημα του για μήνες, καθώς μελέτησε τα εγχειρίδια του Οργανισμού σχετικά με τα δρομολόγια των τρένων. Ευτυχώς, κανείς δεν τραυματίστηκε κατά τη διάρκεια της παράνομης βόλτας του, όμως ο ίδιος συνελήφθη και κατηγορήθηκε για απερίσκεπτη διακινδύνευση, πλαστοπροσωπία και πλαστογραφία αλλά τον άφησαν να φύγει με το ψευδώνυμο « A Train»…
Κάθε Σαββατοκύριακο από την Ημέρα των Ευχαριστιών έως τα Χριστούγεννα, ένας στόλος από βαγόνια αντίκες ξαναμπαίνουν στην κυκλοφορία, ως μέρος του προγράμματος «Nostalgia Train». Εξοπλισμένα με ανεμιστήρες οροφής, καθίσματα από ρατάν και παλιές διαφημίσεις, τα βαγόνια που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1930, προσφέρουν μια νοσταλγική βόλτα στη γραμμή N.
Ο διάσημος Αμερικανός ποπ καλλιτέχνης Ρόι Λίχτενστάιν δημιούργησε μια τοιχογραφία για το μετρό, μετά από παραγγελία του Οργανισμού και ως μέρος του προγράμματος «Arts for Transit»: Η μήκους 16 μέτρων «Times Square Mural» είναι εγκατεστημένη στο σταθμό Times Square –42nd Street και διαθέτει πολλά από τα εμβληματικά στοιχεία του καλλιτέχνη, όπως μοτίβα επιστημονικής φαντασίας και κόμικς, τονισμένα με σχέδια που αντικατοπτρίζουν τη Νέα Υόρκη.
Το βίντεο κλιπ του «Bad», της κορυφαίας επιτυχίας του Μάικλ Τζάκσον, γυρίστηκε στο σταθμό του μετρό Hoyt-Schermerhorn στο Μπρούκλιν μεταξύ Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου 1986. Παρά τις προτάσεις όμως να πάρει ο σταθμός το όνομα του «Βασιλιά της Ποπ» ή, έστω, να εγκατασταθεί ένα μνημείο για το θρυλικό μουσικό κλιπ, ο Οργανισμός αρνήθηκε κατηγορηματικά.
