Ηταν το 1890 όταν το πρώτο τρένο, μια μαύρη ατμομηχανή της εποχής, διέσχισε τη σιδηροδρομική γέφυρα του ποταμού Εύηνου μεταφέροντας επιβάτες και εμπορεύματα από τα στενά γεωγραφικά όρια της Αιτωλοακαρνανίας στις αγορές της Ευρώπης.
Βασιλική Γραμματικογιάννη
Τα καπνά φορτώνονταν στις αμαξοστοιχίες από τις καπναποθήκες των μεγαλεμπόρων του Αγρινίου και μέσω του σιδηροδρομικού πορθμείου στο Κρυονέρι περνούσαν στην Πάτρα, συνδέονταν με το Δίκτυο Σιδηροδρόμων Πειραιώς- Αθηνών και Πελοποννήσου και έφταναν στα πέρατα του κόσμου. Και η Αιτωλοακαρνανία άκμαζε. Και ο Χαρίλαος Τρικούπης χαιρόταν για τη σιδηροδρομική κληρονομιά που άφηνε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Μεσολόγγι.
Αργότερα όλα αυτά ξεχάστηκαν. Ο σιδηρόδρομος έκλεισε και οι υποδομές έγιναν ένας ξεχασμένος κύκλος στη μέση της πόλης του Αγρινίου. Αρκετά σιδηροδρομικά κτίσματα γκρεμίστηκαν και οι γραμμές ξηλώθηκαν, αφήνοντας την πόλη πιο φτωχή. Ομως η σιδηροδρομική γέφυρα του Εύηνου γλίτωσε από τη βαρβαρότητα και εξακολουθούσε να είναι ο θησαυρός που άφησε πίσω του περήφανα ο κατασκευαστής της, ο Γερμανός μηχανικός L. Schneider…
…μέχρι σήμερα
«Από τις παράνομες αμμοληψίες και την εκβάθυνση της κοίτης του ποταμού κατά τα έργα της κατασκευής της Ιόνιας Οδού, παρουσιάστηκαν οι πρώτες υποσκαφές των πεδίλων θεμελίωσης κατά το 2015», λέει ο αρχαιολόγος ειδικός στην προστασία των μνημείων του ΕΜΠ, Απόλλων Κύρκος. Ωστόσο παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις των κατοίκων και των φορέων της περιοχής για τον κίνδυνο που διέτρεχε η γέφυρα, κανείς από τους αρμοδίους δεν ενδιαφέρθηκε. Το αποτέλεσμα ήταν μετά την επέλαση του «Ιανού», το 2019, ένα από τα μεσόβαθρα της γέφυρας να χάσει την ευστάθειά του και να παρουσιάσει κλίση. Και πάλι όμως δεν υλοποιήθηκε καμία σωστική παρέμβαση με αποτέλεσμα ύστερα από έντονη κακοκαιρία τον Δεκέμβριο του 2021, δύο από τα 12 μεταλλικά ζευκτά που εδράζονταν σε λίθινα μεσόβαθρα να καταρρεύσουν και να παρασυρθούν από το ποτάμι.
Στην ίδια κακοκαιρία εκτεταμένες βλάβες υπέστη και η παρακείμενη οδική γέφυρα με αποτέλεσμα να καταστεί ακατάλληλη προς χρήση. «Οι κάτοικοι της περιοχής καθημερινά αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα στις μετακινήσεις τους, χωρίς να μπορούν να εργαστούν στα χωράφια τους ή οι μαθητές να μετακινηθούν στα σχολεία τους», θα μου πει ο Βαγγέλης Πυρπύλης, πρόεδρος του Δ.Σ. του Ομίλου Φίλων του Σιδηροδρόμου Βορειοδυτικής Ελλάδας «Χαρίλαος Τρικούπης».
Προκειμένου λοιπόν να εξυπηρετηθούν οι κάτοικοι, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ενέκρινε κονδύλιο για να επισκευάσει άμεσα τη σιδηροδρομική γέφυρα κατασκευάζοντας κατάστρωμα μικτό, ώστε να μπορούν να διέρχονται αυτοκίνητα. «Ετσι λειτουργούσε η γέφυρα μέχρι το 1967 που δεν υπήρχε η οδική» λέει ο κ. Πυρπύλης.
Ωστόσο το υπουργείο Υποδομών, εκπλήσσοντας τους πάντες, αποφάσισε την κατεδάφιση της ιστορικής γέφυρας με το επιχείρημα της απουσίας κονδυλίων. Αυτό όμως εγείρει σοβαρά ερωτήματα καθώς πέρα από τα κονδύλια που ενέκρινε η περιφέρεια, τουλάχιστον 13 δισ. ευρώ από τα 38 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης θα διατεθούν σε έργα υποδομών. Επιπλέον η εν λόγω σιδηροδρομική γραμμή ανακαινίστηκε ολικά με ευρωπαϊκά και εθνικά κονδύλια το διάστημα 2000-2004 και είναι χαρακτηρισμένη «ενεργό δίκτυο σε αναστολή λειτουργίας», που σημαίνει ότι ο ΟΣΕ είναι υποχρεωμένος να τη διατηρεί σε λειτουργική κατάσταση σε περίπτωση που σιδηροδρομική εταιρεία ζητήσει να εκτελέσει δρομολόγια.
«Το έργο αυτό έχει κατασκευαστεί με τα χρήματα των Ελλήνων πολιτών, έχει επισκευαστεί και είναι έτοιμο προς χρήση και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να αποφασίσει την καταστροφή του», λέει ο κ. Πυρπύλης καλώντας τον υπουργό και όλους τους εμπλεκομένους να αναθεωρήσουν την απόφασή τους.
Επιπλέον «η γέφυρα είναι ιστορικής σημασίας, εφόσον λειτουργεί από το 1891 και αποτελεί μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς και τοπόσημο για την περιοχή, καθώς δεν υπάρχει άλλο αντίστοιχο έργο υποδομής στην περιοχή αυτής της εποχής και αυτής της κλίμακας», εξηγεί ο κ. Πυρπύλης.
«Οι εορτασμοί για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση της απελευθέρωσής μας έληξαν το 2021. Η αξιοποίηση όμως των πολύτιμων υποδομών που μας κληροδότησαν οι εκπρόσωποι του νεαρού τότε ελληνικού κράτους, οι οποίες σήμερα τελούν σε καθεστώς απαξίωσης και εγκατάλειψης, πρέπει να είναι διαχρονική αποστολή όλων μας», γράφουν μεταξύ άλλων στην επιστολή τους προς τα αρμόδια υπουργεία Υποδομών και Πολιτισμού ο α’ αντιπρόεδρος της ΕΛΛΕΤ, Κώστας Σταματόπουλος, και η πρόεδρος του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της ΕΛΛΕΤ και ομότιμη καθηγήτρια ΕΜΠ, Ελένη Μαΐστρου.
Τέλος, η ΕΛΛΕΤ -σε συνεργασία με τον ΟΣΕ- προετοιμάζει την τουριστική αξιοποίηση του σιδηρόδρομου του Τρικούπη στην Πελοπόννησο και τη σύνδεσή του με τους ιστορικούς τόπους του 1821. «Με το έργο αυτό φιλοδοξούμε να συμβάλουμε στη διάσωση και αξιοποίηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και στη βιώσιμη ανάπτυξη των οικισμών τους οποίους διατρέχει ο σιδηρόδρομος», καταλήγει ο κ. Σταματόπουλος.
efsyn.gr
sidirodromikanea.blogspot.com
