Το ταξίδι με τρένο διήρκεσε 5,5 ώρες και κόστισε μόλις 28 ευρώ. Η διαδρομή ήταν σαφώς πιο ευχάριστη από ό,τι ένα ταξίδι με το αεροπλάνο διαρκείας 45 λεπτών, χωρίς το ενοχλητικό μποτιλιάρισμα από και προς το αεροδρόμιο, χωρίς το εκνευριστικό «στριπτίζ» στον έλεγχο ασφαλείας και τον συνήθως μεγάλο χρόνο αναμονής για την επιβίβαση στην πτήση και την απογείωση.
Με το τρένο δεν χρειάζεται να στριμωχθείτε στα στενά αεροπορικά καθίσματα, στοιβαγμένοι σαν τις σαρδέλες σε έναν μεταλλικό κύλινδρο γεμάτο ανακυκλωμένο αέρα υπό πίεση. Από το κάθισμά μου στο τρένο μπορώ να δω τη σταδιακή μεταμόρφωση της γερμανικής υπαίθρου, να διαβάσω και να γράψω με άνεση, να σηκωθώ και να περπατήσω στον διάδρομο και να γευματίσω στο βαγόνι – εστιατόριο. Διαβάζοντας παλιές μου σημειώσεις από συνάντηση των βουλευτών των νέων τότε Πρασίνων της Γερμανίας το 1984, βλέπω ότι η αποφυγή χρήσης του αεροπλάνου αποτελούσε ήδη από τότε κομματική γραμμή. Σήμερα, όμως, σκέφτομαι πόσο καλύτερα θα ήταν τα πράγματα εάν οι Πράσινοι είχαν επικρατήσει πριν από 40 χρόνια. Φανταστείτε να είχαμε δώσει προτεραιότητα τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες στις σιδηροδρομικές μετακινήσεις έναντι των αεροπορικών. Σήμερα, καθώς οι Πράσινοι ετοιμάζονται να αναλάβουν κυβερνητικό ρόλο στη Γερμανία, πολλές αεροπορικές εταιρείες στην Ευρώπη κινούνται παρασκηνιακά για να διατηρήσουν άθικτο το ρυπογόνο πτητικό τους πρόγραμμα σύντομων εσωτερικών πτήσεων. Η Ιταλία δείχνει τι μπορεί να γίνει και πόσο θα κοστίσει αυτό. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες η χώρα δημιούργησε δίκτυο άνετων και ταχύτατων τρένων intercity. Η διαδρομή Μιλάνο – Ρώμη απαιτεί μόλις τρεις ώρες. Την ίδια ώρα, βέβαια, η Alitalia δεν υπάρχει πια, στερώντας τον ανταγωνισμό από τον σιδηρόδρομο.
Σκέφτομαι πόσο καλύτερα θα ήταν τα πράγματα εάν οι Πράσινοι είχαν επικρατήσει πριν από 40 χρόνια.
Σε δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε πέρυσι για την ερευνητική μου ομάδα στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, πολίτες από την Ε.Ε. των 27 και τη Βρετανία ερωτήθηκαν: «Για να καταπολεμήσουμε την κλιματική αλλαγή, θα ήσασταν έτοιμοι να στηρίξετε σχέδιο απαγόρευσης των αεροπορικών πτήσεων, που μπορούν να αντικατασταθούν με ταξίδι τρένου διάρκειας μέχρι 12 ωρών;». Σχεδόν 65% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι συμφωνούν με την πρόταση. Η ταχεία μετάβαση από τις σύντομες αεροπορικές πτήσεις στις σιδηροδρομικές μετακινήσεις εξαρτάται από εμάς τους καταναλωτές, την αεροπορική βιομηχανία και τους ρυθμιστικούς κανόνες. Η Ε.Ε. φιλοδοξεί να παίξει καθοριστικό ρόλο σε αυτό. Στοιχηματίζω ωστόσο ότι δεν γνωρίζατε ότι το 2021 είναι «Ετος ευρωπαϊκών σιδηροδρόμων». Οι Βρυξέλλες απέστειλαν πρόσφατα τον συρμό Connecting Europe Express σε γύρο της Ενωσης. Η περιοδεία του ευρωτρένου αντιμετώπισε από την αρχή δυσκολίες, καθώς η Ευρώπη, η Ιβηρική χερσόνησος και η Βαλτική χρησιμοποιούν διαφορετική διάμετρο στις γραμμές τους, καθιστώντας το ταξίδι δυσχερές και αναγκάζοντας τους διοργανωτές να χρησιμοποιήσουν τρεις διαφορετικούς συρμούς. Εξίσου σημαντικοί παίκτες θα είναι οι σιδηροδρομικές εταιρείες. Μια άλλη καλή ιδέα είναι η αναβίωση των ολονύχτιων δρομολογίων μεταξύ ευρωπαϊκών πόλεων. Το νυχτερινό τρένο και το βαγόνι – ξενοδοχείο αποτελούν άλλωστε την πεμπτουσία του ευρωπαϊκού ταξιδιωτικού ρομαντισμού. «Αφήστε το τρένο να σας ξεκουράσει», έλεγε το σλόγκαν της δεκαετίας του 1980 στη Βρετανία. Σαράντα χρόνια αργότερα, ο πλανήτης απαιτεί επειγόντως να κάνουμε ακριβώς αυτό.
* Ο κ. Τίμοθι Γκάρτον Ας είναι καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, συνεργάτης του Ιδρύματος Χούβερ του Πανεπιστημίου Στάνφορντ.
kathimerini.gr
sidirodromikanea.blogspot.com
