Η απόφαση με αριθμό 8898/2021 δημοσιεύτηκε στις 20 Οκτωβρίου και την αποκαλύπτει σήμερα το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις». Η σημασία της έγκειται στο ότι για πρώτη φορά τίθεται ζήτημα επαναφοράς των Δώρων σε μόνιμη βάση στις επικουρικές συντάξεις από τον νόμο Κατρούγκαλου (Μάιος 2016) και μετά! Η υπέρβαση της απόφασης συνίσταται στο γεγονός ότι το δικάσαν δικαστήριο αποφαίνεται πως, με το άρθρο 96 του νόμου 4387/2016, θεσπίστηκε με ρητή διάταξη μόνον ο επανυπολογισμός και η περικοπή των επικουρικών συντάξεων, ενώ θα έπρεπε να υπάρχει και ανάλογη ρητή διάταξη για τα Δώρα, μια που μετά την αντισυνταγματική κατάργησή τους (που έκρινε το ΣτΕ) θα πρέπει να αναβιώσει το προϊσχύον καθεστώς (άρθρο 65 του ν. 2084/1992 και άρθρο 28 του ν. 4476/1965) από τη στιγμή που δεν υπάρχει ρητή διάταξη που να ορίζει κάτι διαφορετικό στον νόμο Κατρούγκαλου.
Η απόφαση 8898/2021 λέει ουσιαστικά ότι στον νόμο Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016) και στο άρθρο 96 προβλέφθηκε ρητά μόνον ο τρόπος επανυπολογισμού και μείωσης των επικουρικών συντάξεων, και δεν υπήρξε ανάλογη ρητή διάταξη για το αν είναι καταργημένα και τα Δώρα από το 2016 και μετά, δεδομένου ότι η κατάργησή τους που κρίθηκε αντισυνταγματική από το ΣτΕ αφορά το διάστημα ως τον νόμο Κατρούγκαλου, δηλαδή ως Μάιο 2016. Για το διάστημα μετά τον Μάιο του 2016 δεν υπάρχει ρητή πρόβλεψη για το αν ισχύει η κατάργησή τους (που κρίθηκε ήδη αντισυνταγματική) ή όχι. Το Δικαστήριο βλέπει σοβαρή νομοθετική παράλειψη στο ζήτημα αυτό, και για το λόγο αυτόν το Πρωτοδικείο ζητάει νέα πιλοτική δίκη από το ΣτΕ με θέμα την επαναφορά ή όχι των Δώρων στις επικουρικές από τον Μάιο του 2016 και έπειτα.
Στην περίπτωση δε που το ΣτΕ δώσει αποφατική απάντηση και απορρίψει την επαναφορά τους, τότε, σύμφωνα με το σκεπτικό του Πρωτοδικείου, θα πρέπει να απαντηθεί στο ΣτΕ και το ερώτημα αν οι συνταξιούχοι δικαιούνται να διεκδικήσουν αναδρομικά με αγωγές τα Δώρα επικουρικών συντάξεων από το 2016 μέχρι σήμερα, ως αποζημίωση.
Αυτό είναι το 4ο πακέτο αναδρομικών που ανακύπτει για πρώτη φορά μέσα από δικαστική απόφαση και μπορεί να αποδειχθεί ίσως και το πιο σημαντικό, καθώς μπορεί να επαναφέρει σε μόνιμη βάση τα Δώρα στις επικουρικές συντάξεις, ή να ανοίξει παράθυρο διεκδικήσεων 5ετίας, αν το ΣτΕ κρίνει ότι ο νόμος 4387 του 2016 θα έπρεπε να έχει ρητή πρόβλεψη για την τύχη των Δώρα στις επικουρικές συντάξεις, από τη στιγμή που η αντισυνταγματική κατάργησή τους αφορά στο παρελθόν χωρίς να υπάρχει πρόβλεψη για το τι θα ισχύσει στο μέλλον.
Η νέα απόφαση κάνει ένα βήμα πιο πέρα από τα αναδρομικά που δικαιούνται να πάρουν οι συνταξιούχοι για τις μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις το 11μηνο Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016 (μαζί με τα Δώρα για το ίδιο διάστημα) και θέτει σε μηδενική βάση όλο το θέμα των Δώρων με ένα σκεπτικό που δύσκολα ανατρέπεται, παρά μόνον με νομοθέτηση της κατάργησης των Δώρων από τις επικουρικές και για το διάστημα μετά τον Μάιο του 2016. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, ακόμη δηλαδή και αν δεν επανέλθουν τα Δώρα, μπορεί να αναβιώσουν χιλιάδες αγωγές για αναδρομικά από το 2016 και μετά, που τώρα περιορίζονται σε αναδρομικά 11μήνου.
ΥΠΟΘΕΜΑ
Τα 5 σημεία-φωτιά στο σκεπτικό της απόφασης
Σε 5 σημεία-φωτιά από το σκεπτικό της απόφασης 8898/2021 του 20ού Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθήνας αναφέρονται τα εξής:
- Το κατ’ άρθρο 65 του ν. 2084/1993 Δώρο Χριστουγέννων και το κατ’ άρθρο 28 του ν. 4476/1965 Επίδομα Αδείας στις επικουρικές συντάξεις έχουν αυτοτελή, έναντι της επικουρικής σύνταξης, χαρακτήρα και δεν καταλαμβάνονται από τις ρυθμίσεις του ν. 4387/2016, λαμβανομένου υπόψη ότι οι διατάξεις του νόμου και της σχετικής Υπουργικής Απόφασης αναφέρονται με σαφήνεια μόνο στον τρόπο επανυπολογισμού της επικουρικής σύνταξης καθ’ εαυτήν.
- Το Δώρο Χριστουγέννων και το Επίδομα Αδείας πριν από την κατάργησή τους (με το άρθρο πρώτο παρ, ΙΑ υποπαρ. ΙΑ.6 περ. 3 του ν. 4093/2012) καταβάλλονταν από τα ταμεία επικουρικής ασφάλισης. Μετά τη διάγνωση της αντισυνταγματικότητας της κατάργησής τους (ΣτΕ 2287/2015 Ολομ.) αναβίωσαν οι προϊσχύσασες διατάξεις.
- Οταν τέθηκε σε ισχύ ο ν. 4387/2016, μεταβλήθηκε εκ βάθρων το σύστημα υπολογισμού των συντάξεων. Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, ωστόσο, ούτε στο κείμενο του νόμου ούτε στα συνοδευτικά κείμενα (αιτιολογική έκθεση, έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους) έχει περιληφθεί οποιαδήποτε ρητή διάταξη και εν γένει αναφορά περί κατάργησης αυτών των παροχών.
- Κατόπιν αυτών, ανακύπτει το ζήτημα αν οι πρόσθετες συνταξιοδοτικές παροχές του Δώρου Χριστουγέννων και του Επιδόματος Αδείας, οι οποίες καταβάλλονταν από τα ταμεία επικουρικής ασφάλισης έως 31-12-2012, η δε κατάργησή τους από 1ης-1-2013 κρίθηκε αντισυνταγματική με την 2287/2015 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, πρέπει να θεωρούνται, στο πλαίσιο του νέου ασφαλιστικού συστήματος του ν. 4387/2016, ως μη κατηργημένες, κατά την αληθή έννοια του άρθρου 96 παρ. 5 του νόμου, από 12-6-2016 και επέκεινα, εφόσον ήθελε κριθεί ότι με τις συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις του νόμου αυτού ρυθμίστηκαν μόνο οι επικουρικές συντάξεις.
- Σε περίπτωση που κριθεί ότι ο επανυπολογισμός των συντάξεων με τον νόμο 4387/2016 βαίνει παραλλήλως με την κατάργηση των Δώρων, τότε αναφύεται το ζήτημα αν υπάρχουν αξιώσεις κατά του ΕΤΕΑΕΠ για την καταβολή αποζημίωσης ισόποσης με το Επίδομα Αδείας και το Δώρο Χριστουγέννων έτους 2016 και εφεξής.
