Ο Σ.Φ.Σ. Αθήνας για τον αποχαρακτηρισμό της παλαιάς σιδηροδρομικής γραμμής Πλαταμώνα.

Ο Σ.Φ.Σ. με μεγάλη και δυσάρεστη έκπληξη πληροφορήθηκε, από σχετικό ρεπορτάζ των έντυπων και ηλεκτρονικών ΜΜΕ, ότι κατόπιν πρωτοβουλίας τοπικών παραγόντων, ο ΟΣΕ προέβη σε αποχαρακτηρισμό της σιδηροδρομικής γραμμής Σ.Σ. Νεών Πόρων-Πλαταμώνα, που βάσει της Δήλωσης Δικτύου που υποβάλει κατ’ έτος ο ΟΣΕ (ν. 3891/2010), είχε χαρακτηρισμό ως τμήμα του «Ενεργού Δικτύου» σε αναστολή κυκλοφορίας.

Εκφράζουμε την απόλυτη αντίθεσή μας σε αυτή την απόφαση και την χαρακτηρίζουμε ως ένα μεγάλο λάθος που θα πρέπει το συντομότερο δυνατό να επανορθωθεί, για μια σειρά από λόγους, που αναλυτικά διατυπώνουμε στο παρακάτω συνημμένο τεκμηριωτικό μας κείμενο υπομνήματος και τα παρατιθέμενα ντοκουμέντα.

Εν ολίγοις, οι βασικοί λόγοι για τους οποίους επιβάλλεται η αναθεώρηση της απόφασης αυτής είναι οι εξής:

(1) ...H γραμμή αυτή θα πρέπει να επανενταχθεί στο «Ενεργό Δίκτυο» και να καταβληθεί προσπάθεια να αξιοποιηθεί για συγκοινωνιακούς και τουριστικούς λόγους, με τακτικά / περιοδικά και έκτακτα δρομολόγια προαστιακού, τουριστικού ή / και εκδρομικού τύπου, στο τμήμα Λάρισα-Ν. Πόροι-Πλαταμώνας, και με εξασφάλιση ανταποκρίσεων στον Σ.Σ Νέων Πόρων με τον ηλεκτρικό Προαστιακό Σιδηρόδρομο Θεσσαλονίκης-Λάρισας, δεδομένου ότι το ιστορικό θέρετρο του Πλαταμώνα, ειδικά την θερινή περίοδο αντιμετωπίζει έντονα προβλήματα κυκλοφοριακού κορεσμού του ανεπαρκούς του οδικού δικτύου, καθώς και των ελάχιστων διαθέσιμων θέσεων στάθμευσης, με συνέπεια την έντονη περιβαλλοντική, λειτουργική και αισθητική του υποβάθμιση. Η ανεπάρκεια και απροθυμία των ΚΤΕΛ να εξυπηρετήσουν αποτελεσματικά το εν λόγω θέρετρο, σε συνδυασμό με την έντονη αιχμή της επιβατικής ζήτησης που εκδηλωνόταν και στον σιδηροδρομικό σταθμό Πλαταμώνα την εποχή που λειτουργούσε, ενώ εμφανίζεται σήμερα στον απέχοντα 3 χλμ μακριά σιδηροδρομικό σταθμό Νεών Πόρων, επιβάλει μια τέτοια παρέμβαση, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλα τα ανάλογης σημασίας τουριστικά θέρετρα της Ευρώπης, ακόμα και στο δικό μας Λουτράκι, όπου αυτή τη στιγμή ανακατασκευάζεται για να επαναλειτουργήσει η παλαιά διακλάδωση Ισθμού-Λουτρακίου, ως τμήμα του Προαστιακού Σιδηροδρόμου της Αθήνας. Στην περίπτωση του Πλαταμώνα, θα πρέπει ο εν λόγω κλάδος, να ενταχθεί στο καθεστώς των πρόσφατα ανακηρυχθέντων με απόφαση του Δ.Σ. του ΟΣΕ τμημάτων του «Ενεργού δικτύου» του ως «Τουριστικές, Ιστορικές και Τοπικές Γραμμές».

(2) .. .Ένας δεύτερος λόγος που συνηγορεί στην διατήρηση της εν λόγω γραμμής, είναι ότι αποτελεί εναλλακτική στρατηγικής σημασίας λύση προσωρινής παράκαμψης της μεγάλης σήραγγας και «Cut and Cover» περιοχής Πλαταμώνα και Κάστρου Πλαταμώνα, σε περίπτωση σαμποτάζ ή άλλης φυσικής καταστροφής, καθώς επίσης και κηρυγμένο προστατευόμενο νεότερο μνημείο και ιστορικό τόπο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Στον Δήμαρχο Δίου / Ολύμπου θα θέλαμε να προτείνουμε στο πλαίσιο του υπό εκπόνηση Σχέδιου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) Πλαταμώνα, να εξεταστούν οι ανωτέρω προτάσεις μας, καθώς και σε συνεργασία με τον ΟΣΕ και την ΓΑΙΑΟΣΕ, όλες οι απαιτούμενες παρεμβάσεις για την αρμονικότερη ένταξη της γραμμής, στον πολεοδομικό ιστό του Πλαταμώνα, σε συνδυασμό με τις παρεμβάσεις ανάπλασης που θα εισηγηθεί το υπό εκπόνηση ΣΒΑΚ.

Υπενθυμίζουμε τέλος ότι οιαδήποτε απόπειρα για οριστικοποίηση του αποχαρακτηρισμού της γραμμής και αποξήλωσής της μελλοντικά, θα σημάνει παραβίαση του κείμενου θεσμικού πλαισίου προστασίας μνημείου, αλλά και θεσμοθετημένων σχεδιασμών και μελετών που έχουν γίνει από πλευράς του Ελληνικού Δημοσίου, καθώς και απαξίωση επενδύσεων που έχουν γίνει με Κοινοτικά κονδύλια,

για να διατηρηθεί η μελλοντική δυνατότητα επαναλειτουργίας της γραμμής (βλ. ντοκουμέντα και φωτογραφίες αναλυτικού υπομνήματος), κάτι που θα ισοδυναμεί με παράβαση καθήκοντος.

Ελπίζουμε ότι θα πρυτανεύσει η λογική και τα πράγματα δεν θα οδηγηθούν τελικά σε μια τέτοια κατεύθυνση.

Ο Πρόεδρος                   Ο Γ. Γραμματέας

Π. Ράλλης                     Φ. Λυκομήτρος

ΣΥΝΗΜΜΕΝΑ:

Α) ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΑΠΟΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΛΑΤΑΜΩΝΑ

Β) ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, ΕΠΙΣΗΜΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΓΡΑΜΜΗ ΠΛΑΤΑΜΩΝΑ

Γ) ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ Σ.Σ. ΝΕΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΓΡΑΜΜΗ ΠΡΟΣ ΠΛΑΤΑΜΩΝΑ

Δ) Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ Σ.Σ. ΠΛΑΤΑΜΩΝΑ ΩΣ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟΥ

Ε) ΕΓΓΡΑΦΗ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΜΕ ΟΣΕ ΚΑΙ ΓΑΙΑΟΣΕ.

ΣΤ) ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΥ Σ.Σ. ΠΛΑΤΑΜΩΝΑ ΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Α) ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΑΠΟΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΛΑΤΑΜΩΝΑ

Λόγοι που υπαγορεύουν την διατήρηση και σιδηροδρομική αξιοποίηση της παλαιάς γραμμής Πλαταμώνα.

Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι η παλαιά σιδηροδρομική γραμμή Πλαταμώνα συγκεντρώνει όλες τις ακόλουθες δυνατότητες αξιοποίησης :

1.     Μπορεί να αξιοποιηθεί ως τοπικός προαστιακός σιδηρόδρομος (είτε αυτοτελής για την εξυπηρέτηση της ευρύτερης περιοχής του ιστορικού Πλαταμώνα, είτε ως συμπληρωματικός βραχίονας του ήδη λειτουργούντος Προαστιακού Σιδηροδρόμου Λάρισας - Θεσσαλονίκης),

2.     Μπορεί να εξυπηρετήσει τις υφιστάμενες ισχυρές τοπικές αιχμές επιβατικής ζήτησης της τουριστικής - παραθεριστικής περιόδου, μπορεί να αξιοποιηθεί ως τουριστικός - μουσειακός σιδηρόδρομος (σιδηρόδρομος αναψυχής), ιδίως κατά την περίοδο εκτός αιχμής της τουριστικής - παραθεριστικής περιόδου, (παραθέτουμε συνημμένα φωτογραφίες που δείχνουν την μεγάλη επιβατική κίνηση του σταθμού, την εποχή που λειτουργούσε)

3.     Ως υποδομή, επιδομή και δουλεία, επιβάλλεται να διατηρηθεί, για λόγους ανεξάρτητους από την ανάγκη εξασφάλισης τακτικής καθημερινής ή τακτικής περιοδικής σιδηροδρομικής εκμετάλλευσης σε εμπορική βάση (επιβατικής- συγκοινωνιακής, επιβατικής-τουριστικής, εμπορευματικής).

Η διατήρηση της γραμμής υπαγορεύεται από λόγους στρατιωτικούς, αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών (π.χ. εφεδρική λειτουργία σε περίπτωση καταστροφής του αντίστοιχου τμήματος της νέας ΣΓΥΤ, δηλαδή στο δύσκολο τεχνικό έργο της νέας μεγάλης σήραγγας Πλαταμώνα), και τέλος από λόγους που σχετίζονται με την κήρυξη της εν λόγω γραμμής ως εθνικό διατηρητέο μνημείο και ιστορικός τόπος από το Υπουργείο Πολιτισμού. Συμπληρωματικά αναφέρεται ότι έχει προηγηθεί κατά το παρελθόν επικοινωνία μελών μας που έχουν ασχοληθεί με το θέμα διατήρησης της παλαιάς γραμμής Πλαταμώνα και με την Υπηρεσία ΠΣΕΑ του ΟΣΕ και με τα αρμόδια Επιτελικά Γραφεία του Γενικού Επιτελείου Στρατού (παρατίθενται συνημμένα σχετικά έγγραφα).

4.     Την επαναλειτουργία της παλαιάς σιδηροδρομικής γραμμής υιοθετούν μέσω μελετών τους και φορείς ευρύτερης κλίμακας, όπως το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων, το τέως Υπουργείο Μακεδονίας - Θράκης, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο ΟΣΕ, ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης, το Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και το Συμβούλιο

Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης. Μεταξύ άλλων, μπορούμε να αναφέρουμε την μελέτη «Αξιοποίηση Σιδηροδρομικών Γραμμών που εγκαταλείπονται λόγω κατασκευής των νέων σιδηροδρομικών αξόνων» (Γραφείο Μελετών ΔΡΟΜΟΣ ΕΠΕ, Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών / ΓΓ Μεταφορών / Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή Μεταφορών, Νοέμβριος 2009) που προτείνει την επαναλειτουργία του παλαιού κλάδου του Πλαταμώνα ως τοπική επιβατική γραμμή με τακτικά δρομολόγια σε ετήσια ή περιοδική βάση στη διαδρομή Λάρισας-Πλαταμώνα και με ανταπόκριση στον Σ.Σ Νέων Πόρων με τον ηλεκτρικό Προαστιακό Θεσσαλονίκης-Λάρισας. Μπορούμε ακόμα να αναφέρουμε την μελέτη «Αξιοποίηση Υποδομής και Τροχαίου Υλικού του ΟΣΕ για την Υλοποίηση Επιβατικών Γραμμών Τουριστικού Ενδιαφέροντος» (Γραφείο Μελετών Γ. Αργυράκος & Κ. Πετράκης, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, 2008) που μεταξύ άλλων γραμμών, προτείνει την αξιοποίηση και της γραμμής Πλαταμώνα για ημερήσια δρομολόγια εκδρομικών / τουριστικών αμαξοστοιχιών από Λάρισα.

Β) ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, ΕΠΙΣΗΜΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΓΡΑΜΜΗ ΠΛΑΤΑΜΩΝΑ

1.    Αξιοσημείωτο είναι ότι η επαναλειτουργία της παλαιάς γραμμής προβλέπεται και

από το ισχύον «Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού & Αειφόρου Ανάπτυξης» (ΦΕΚ 151/Α.Α.Π./13-04-2009) και συγκεκριμένα στην ενότητα «Α.2.4.                                                                          -

Σιδηροδρομικό δίκτυο & Υπηρεσίες» δίδονται μεταξύ άλλων οι ακόλουθες κατευθύνσεις : [...] ε. Επέκταση και αναβάθμιση των υφιστάμενων υπηρεσιών σιδηρόδρομου προαστιακού τύπου στις παρακάτω περιοχές: [...] - Μητροπολιτική Περιοχή Θεσσαλονίκης (έως Κατερίνη-Πλαταμώνα, [...]) [...] ζ. Κατασκευή νέων ή ανακατασκευή παλαιών σιδηροδρομικών γραμμών περιορισμένης κλίμακας και απόδοσή τους σε τουριστική χρήση. Οι διατάξεις του Εθνικού Χωροταξικού που συντάχθηκε το 2009 δεν αφήνουν καμία αμφιβολία για την πρόθεση του Νομοθέτη περί επαναλειτουργίας, καθώς αναγράφεται με σαφήνεια ο Πλαταμώνας ως προορισμός του Προαστιακού της Θεσσαλονίκης, καίτοι από το 2004 δεν αποτελεί τμήμα της κύριας γραμμής και ο πλησιέστερος νέος σταθμός είναι στους Νέους Πόρους Πιερίας. Άλλωστε δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι η παλαιά σιδηροδρομική γραμμή Πλαταμώνα είναι ενταγμένη και στον επίσημο «Χάρτη Πορείας του Προαστιακού Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης» (ΟΣΕ & ΣΑΣΘ νυν ΟΣΕΘ) και συγκεκριμένα περιλαμβάνεται στην γραμμή Νο 5 η οποία προβλέπεται να λειτουργεί κατά το σύνολο κάθε καλοκαιριού, ώστε να τροφοδοτεί με τουρίστες τα παραλιακά θέρετρα της Πιερίας και την Κοιλάδα των Τεμπών, μέρη τα οποία παρέκαμψε η νέα γραμμή υψηλών ταχυτήτων.

2.    Από το έτος 2005 με την Υπουργική Απόφαση ΥΠΠΟ/ΔΙΝΣΑΚ/7196/195/25.02.05 (ΦΕΚ 358/Β'/21.03.2005) έχουν χαρακτηριστεί σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 3028/2002:

1.    ως «ιστορικός τόπος» η παλαιά σιδηροδρομική γραμμή του Πλαταμώνα Πιερίας στα όρια απαλλοτρίωσης του Ο.Σ.Ε.

2.    ως «μνημεία» το σύνολο των κτιρίων που συνθέτουν τον παλαιό Σ.Σ. Πλαταμώνα (συμπεριλαμβανομένου και του υδατόπυργου)

3.    ως «μνημεία» η σήραγγα και η ανοιχτή γαλαρία στη βάση του βράχου του Κάστρου Πλαταμώνα μήκους 185 μ. και 51 μ. αντίστοιχα και τα γεφύρια που κατασκευάσθηκαν για τις ανάγκες λειτουργίας της γραμμής

4.    ως «μνημεία» οι πύργοι και τα πολυβολεία που οικοδομήθηκαν κατά την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου για τις ανάγκες φύλαξης της σιδηροδρομικής γραμμής

5.    ως «μνημεία» ο μηχανολογικός εξοπλισμός της σιδηροδρομικής γραμμής, που περιλαμβάνει γερανό ύδρευσης για τον ανεφοδιασμό των ατμομηχανών, σηματοδότες, πλάστιγγα, μηχανισμό ρύθμισης σημαφόρων. (βλ. σχετικά συνημμένα αρχεία).

3.      Ακολούθως κατά το έτος 2008 η αλλαγή τροχιάς από/προς την παλαιά γραμμή Πλαταμώνα στον ΣΣ Νέων Πόρων, αναβαθμίστηκε σε σηματοδοτούμενη και τηλεδιοικούμενη στα πλαίσια του έργου «Ολοκλήρωση συστήματος σηματοδότησης - τηλεδιοίκησης και τηλεπικοινωνιών στο τμήμα Νέοι Πόροι - Λεπτοκαρυά», προκειμένου η παλαιά σιδηροδρομική γραμμή Πλαταμώνα να μην αποκοπεί από το κύριο δίκτυο (ΕΡΓΟΣΕ Α.Δ. 289). Η διενέργεια δημοπράτησης έγινε την 15/06/2006, η σχετική σύμβαση υπογράφτηκε την 25/10/2006 και η υλοποίηση ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2008. Το έργο κόστισε 5.963.610 € συγχρηματοδοτήθηκε κατά ποσοστό 50% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά ποσοστό 50% από το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων στα πλαίσια του Γ' Κ.Π.Σ., Μέτρο 2.5 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Σιδηρόδρομοι, Αεροδρόμια, Αστικές Συγκοινωνίες» (Ε.Π. Σ.Α.Α.Σ). Συγκεκριμένα για την ασφαλή είσοδο/έξοδο συρμών στην/από την παλαιά γραμμή Πλαταμώνα τοποθετήθηκε σύστημα σηματοδότησης με τα ακόλουθα συνολικά τεχνικά χαρακτηριστικά: · Αμφίδρομη σηματοδότηση επί της παλαιάς και της νέας γραμμής με φωτοσήματα ακολουθίας · Σύστημα σηματοδότησης επί της παλαιάς και της νέας γραμμής με τεχνολογία Relay Interlocking. · Σύστημα ανίχνευσης επί της παλαιάς και της νέας γραμμής αμαξοστοιχιών με κυκλώματα γραμμής ακουστικών συχνοτήτων.

4.    Επίσης ολόκληρη η παλαιά σιδηροδρομική γραμμή Πλαταμώνα έχει ενταχθεί στο «Μητρώο ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς» του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς (TICCIH), μια πρωτοβουλία υπό την αιγίδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, του Ιόνιου Πανεπιστημίου, του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς και του Δημοτικού Κέντρου Ιστορίας Βόλου. Ταυτόχρονα το πρόγραμμα "Μνημεία υπό Απειλή" του Ιδρύματος Σταύρου Νιάρχου, του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη και της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος & Πολιτισμού έχει ήδη αναγνωρίσει ολόκληρη την παλαιά σιδηροδρομική γραμμή Πλαταμώνα ως σημαντικό μνημείο που κινδυνεύει.

5.    Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 10 του Ν. 3028/2002 (ΦΕΚ A 153/28-06-2002) απαγορεύεται η αλλαγή χρήσης σε ακίνητα μνημεία, ακόμη και αν δεν επέρχεται καταστροφή, βλάβη, ρύπανση ή αλλοίωση της μορφής του μνημείου.

Ως εκ τούτου είναι εξ ορισμού παράνομη η κατάργηση μιας κηρυγμένης διατηρητέας σιδηροδρομικής γραμμής και η μετάπτωσή της σε καθεστώς απλού γραμμικού οικοπέδου προς αλλότρια μη σιδηροδρομική χρήση. Αυτό ισχύει και για τις 3 σιδηροδρομικές γραμμές που έχουν κηρυχθεί ως διατηρητέα ιστορικά νεότερα μνημεία ή ιστορικοί τόποι από το Υπουργείο Πολιτισμού, δηλ. την παλαιά γραμμή Πλαταμώνα (καθ' όσα ορίζει η σχετική απόφαση), την γραμμή Βόλου-Μηλεών του τραίνου του Πηλίου και την γραμμή του Οδοντωτού Σιδηροδρόμου Διακοφτού- Καλαβρύτων.

sidirodromikanea