Λεωφορεία και τρόλεϊ μπορεί να αποτελούν τον μεγάλο ασθενή των αστικών συγκοινωνιών της πρωτεύουσας και να έχουν βρεθεί στο επίκεντρο κριτικής το τελευταίο διάστημα, ωστόσο τα μέσα σταθερής τροχιάς έχουν και αυτά τις εκκρεμότητές τους.
Αλεξάνδρα Κασσίμη
Υπουργείο Υποδομών και ΟΑΣΑ έχουν επικεντρωθεί στην ενίσχυση του στόλου και του ανθρώπινου δυναμικού των ΟΣΥ (Οδικές Συγκοινωνίες), ενώ παράλληλα «τρέχει» εκτενές πρόγραμμα αναβάθμισης συστημάτων και τροχαίου υλικού των τριών γραμμών του μετρό. Η διοίκηση των ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες) προχωρεί σε «λίφτινγκ» των συρμών του πρώην ηλεκτρικού σιδηροδρόμου, καθώς και στην εγκατάσταση/ενεργοποίηση συστημάτων που αναμένεται να αναβαθμίσουν τις μετακινήσεις των επιβατών.
Η πολυσυζητημένη ανακαίνιση των συρμών του πρώην ηλεκτρικού (γραμμή 1 μετρό), οι οποίοι μετρούν πάνω από 35 χρόνια ζωής φαίνεται ότι είναι ένα βήμα πριν από την υλοποίηση. Ο σχετικός διαγωνισμός αναμένεται να βγει στον «αέρα» στις αρχές Ιουνίου με τη διαγωνιστική διαδικασία να υπολογίζεται ότι θα διαρκέσει –με βάση το δυσμενέστερο σενάριο– ένα χρόνο. Ο πρώτος συρμός θα ανακαινιστεί και θα αποτελέσει τον πιλότο για τους υπόλοιπους. Θα είναι το πρωτότυπο, για την ολοκλήρωση του οποίου θα απαιτηθούν σχεδόν δέκα μήνες. Επειτα, εκτιμάται ότι ανά τρίμηνο θα παραδίδεται και από ένα ανακαινισμένο τρένο. Πέραν του προγράμματος αναβάθμισης των παλαιότερων συρμών των ΣΤΑΣΥ (8ης γενιάς), θα ακολουθήσουν παρεμβάσεις και στα τρένα 10ης γενιάς που μοιάζουν σε μεγάλο βαθμό με αυτά της 8ης. Στο μεταξύ, σε εξέλιξη βρίσκονται ήδη στοχευμένες παρεμβάσεις στους νεότερους συρμούς (11ης γενιάς). Το γεγονός ότι μετρούν περίπου 20 χρόνια ζωής επιβάλλει εξειδικευμένες εργασίες, που σχετίζονται με την αντικατάσταση μηχανισμών για τους οποίους δεν διατίθενται πλέον ανταλλακτικά, λόγω παλαιότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι πόρτες οι οποίες βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό το μικροσκόπιο των τεχνικών των ΣΤΑΣΥ, ώστε να συντηρηθούν προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική αλλά και ασφαλής λειτουργία τους.
Την ίδια ώρα, σε εξέλιξη βρίσκεται διαγωνισμός για την προμήθεια και εγκατάσταση θερμαινόμενων ηλεκτροφόρων ράβδων στις γραμμές του ηλεκτρικού, ώστε να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη κυκλοφορία των συρμών ακόμα και σε ακραίες συνθήκες (π.χ. έντονη χιονόπτωση). «Σε περίπτωση χιονόπτωσης δεν είναι δυνατόν να μην κυκλοφορούν τρένα. Αποτελούν άλλωστε την πιο ασφαλή επιλογή», εξηγεί στην «Κ» ο Νίκος Χαιρέτας, διευθύνων σύμβουλος των ΣΤΑΣΥ. Στόχος είναι να τοποθετηθούν έως τον επόμενο χειμώνα στα ευαίσθητα σημεία του ανοιχτού δικτύου, όπως είναι μεταξύ των σταθμών «Ειρήνη» και «Κηφισιά».
Στην ενεργοποίηση του συστήματος ATO (Automatic Train Operation), το οποίο βρίσκεται εγκατεστημένο εδώ και μία δεκαετία περίπου έχει ήδη προχωρήσει εδώ και λίγες εβδομάδες η εταιρεία ΣΤΑΣΥ. Πρόκειται για ένα σύστημα, το οποίο στην ουσία καθοδηγεί το τρένο παραπέμποντας στον αντίστοιχο αυτόματο πιλότο που συναντάται στα αεροσκάφη. Στο εν λόγω σύστημα εισάγονται τα στοιχεία του δρομολογίου και της γραμμής ώστε να προσαρμόζεται η κίνηση του συρμού στα δεδομένα της υποδομής. Το ATO έχει τεθεί σε δοκιμαστική λειτουργία στη γραμμή 2 με στόχο να τεθεί άμεσα σε πλήρη λειτουργία και στη γραμμή 3. Το σύστημα ελέγχει την επιτάχυνση και την επιβράδυνση του συρμού με κριτήριο τη διαθεσιμότητα του χρόνου, όπως προκύπτει από το χρονοπρόγραμμα (δρομολόγιο) του συρμού και τις τυχόν καθυστερήσεις. Βασικά οφέλη του συστήματος αποτελούν η εξοικονόμηση ενέργειας έως και 20%, ενώ η μείωση των ταχυτήτων κυκλοφορίας (χωρίς όμως να αυξάνεται η διάρκεια της διαδρομής λόγω της αξιοποίησης των λειτουργιών του συστήματος) περιορίζει την καταπόνηση των εξαρτημάτων των τρένων, μειώνοντας το κόστος συντήρησής τους. Παράλληλα περιορίζεται ο θόρυβος εντός των οχημάτων, βελτιώνοντας τις συνθήκες μετακίνησης, ενώ διευκολύνεται σημαντικά το έργο των μηχανοδηγών. Επίσης, το ΑΤΟ επιτρέπει την αυτόματη αναστροφή των συρμών στους τερματικούς σταθμούς, για την καλύτερη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού κατά τη διάρκεια των ωρών αιχμής.
«Κόφτης» ταχύτητας
Με γνώμονα την ασφάλεια κυκλοφορίας των συρμών έχει τοποθετηθεί στη γραμμή 1 του μετρό (πρώην ΗΣΑΠ) το ATP (Automatic Train Protection) που επιτηρεί συνεχώς την ταχύτητα του συρμού και διασφαλίζει ότι αυτή δεν θα ξεπεράσει τα κατά περίπτωση όρια ασφαλείας. «Το ATP προστατεύει τον συρμό από τυχόν λάθη σε ευαίσθητα σημεία του δικτύου, μη επιτρέποντας στον χειριστή να υπερβεί τα ενδεδειγμένα όρια ταχύτητας», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Χαιρέτας. Τα όρια της ταχύτητας εξαρτώνται από την απόσταση του προπορευόμενου συρμού, την ακτίνα καμπυλότητας, την κλίση της γραμμής, την θέση των ψαλιδιών κ.ά. Το σύστημα βασίζεται στη συνεχή επικοινωνία του συρμού με τα κυκλώματα της γραμμής. Με τις πληροφορίες που λαμβάνει ο συρμός από τη γραμμή, προσδιορίζει ανά πάσα στιγμή τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα με την οποία επιτρέπεται να κινηθεί ο συρμός και ενημερώνει τον οδηγό (ταχύτητα στόχου). Το σύστημα υπάρχει στις άλλες δύο γραμμές και τώρα είναι σε εξέλιξη οι πιστοποιήσεις και οι δοκιμές στη γραμμή 1 ώστε να ενεργοποιηθεί το ερχόμενο φθινόπωρο.
kathimerini.gr
