H FM Erie-built ήταν η πρώτη αεροδυναμικής σχεδίασης (streamline) ντιζελομηχανή της Fairbanks-Morse, μιας αμερικανικής εταιρείας με δυναμική παρουσία στον κλάδο των σιδηροδρόμων από το 1939 ως το 1963.
Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 1945, με στόχο να ανταγωνιστεί τις ομοειδούς φιλοσοφίας και υψηλής ταχύτητας ντιζελομηχανές «ALCO PA» και «EMD E-unit». Με δεδομένο ότι η Fairbanks-Morse (FM) δεν είχε διαθέσιμους χώρους στο εργοστάσιό της, η παραγωγή της ανατέθηκε με εργολαβία στην General Electric, η οποία τις κατασκεύαζε στις βιομηχανικές της εγκαταστάσεις, στο Erie της Pennsylvania (από εκεί προήλθε και η ιδιαίτερη ονομασία Erie-built).
Όπως οι δύο βασικοί ανταγωνιστές της, έτσι και εκείνη, ήταν πιστοποιημένη στην κατηγορία «A1A-A1A». Αυτό σήμαινε πως στη βάση κάθε μονάδας της υπήρχαν δύο φορεία, με το κάθε ένα από αυτά να περικλείει δύο κινητήριους άξονες, με διάμετρο τροχών 1.016 χλστ. και έναν μη κινητήριο άξονα ανάμεσά τους. Με τη διάταξη αυτή το βάρος της ντιζελομηχανής κατανεμόταν πιο ισορροπημένα στις σιδηροτροχιές, εξουδετερώνοντας παράλληλα τις τάσεις ταλάντωσης στις υψηλές ταχύτητες, φαινόμενο που συχνά εμφανιζόταν σε όσες κατασκευές είχαν δύο κινητήριους άξονες, δίχως τίποτε άλλο στο ενδιάμεσο.
Tεχνικά στοιχεία
Σε αντίθεση με την σύγχρονή της και τετράγωνη ντιζελοηλεκτρική μηχανή Baldwin DS 4-4-1000, η Erie-built είχε πολλά αεροδυναμικά στοιχεία στην καμπίνα μηχανοδήγησής της, με την «πινελιά» του διάσημου βιομηχανικού σχεδιαστή Raymond Loewy. Η διαμόρφωση του διαιρούμενου παρμπρίζ της καμπίνας αρχικά χρησιμοποιούσε ορθογώνια σχήματα, όμως από τον Μάρτιο του 1947 στο άνω περίγραμμα υιοθετήθηκε η καμπύλη.
Ο diesel κινητήρας της υιοθετούσε την κατασκευαστική πρακτική του αντίθετου εμβόλου (opposed piston), με κάθε κύλινδρο να έχει ένα έμβολο και στα δύο άκρα, χωρίς κυλινδροκεφαλή (η FM ήταν διάσημη για αυτή την πατέντα, που την είχε ήδη χρησιμοποιήσει από το 1932, στα υποβρύχια του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ). Με χωρητικότητα 170 λίτρων (10.369 κυβικές ίντσες) ο πετρελαιοκινητήρας διέθετε 10 κυλίνδρους σε σειρά και απέδιδε συνολικά 2.000 ίππους (1.500 kW), ισχύς που ήταν άφθονη για τη διάταξη των τροχών της. Αργότερα, η Kansas City Southern Railways (KCS), τροποποίησε τις 8 από τις 9 μονάδες Erie-built που είχε στην κατοχή της, στην ηπιότερη ισχύ των 1.750 ίππων.
Με σεβαστές διαστάσεις (μήκος 19,76 μ., πλάτος 3,2 μ., ύψος 4,75 μ., μεταξόνιο 15,82 μ.) η ντιζελομηχανή της Fairbanks-Morse χρειαζόταν 83,21 μ. για τον ελάχιστο κύκλο στροφής της. Tο σύστημα πέδησης δούλευε με πεπιεσμένο αέρα, ενώ η εκκίνηση της δύναμης έλξης (tractive effort) έφτανε τα 244 kiloNewton (24,9 τόνοι).
Career
Aπό τον Δεκέμβριο του 1945 ως τον Απρίλιο του 1949, που ολοκληρώθηκε η παραγωγή τους, κατασκευάστηκαν συνολικά 111 FM Erie-built (82 cab-units και 29 cablees boosters).
Oι περισσότερες από τις ντιζελομηχανές αυτού του τύπου (48, οι 36 cab-units, με αρίθμηση από 9456Α ως 9491Α) εντάχθηκαν στο σιδηροδρομικό δίκτυο που εκμεταλλευόταν η «Pennsylvania Railroad». Επίσης, 20 μονάδες (14 cab-units και 6 cablees boosters) υπηρέτησαν στο δίκτυο της «Chicago, Milwaukee, St. Paul and Pacific Railroad», ενώ 14 μονάδες (οι 2 cabless boosters) διέθετε στο σιδηροδρομικό της δυναμικό η «New York Central Railroad».
H τελευταία Erie-built, που ανήκε στην «Kansas City Southern Railway», αποσύρθηκε από την ενεργό δράση το 1966. Συνέχεια δεν υπήρξε, ούτε για λόγους νοσταλγίας ή ιστορικότητας. Ο οριστικός επίλογος γράφτηκε το 2010, όταν ό,τι είχε απομείνει από την τελευταία μονάδα, οδηγήθηκε στο διαλυτήριο.
Video
https://www.youtube.com/watch?v=o-UsB-enVgo&t=201s
Σπύρος Χατήρας
Φωτογραφίες: american-rails.com, digitalrailartist.com
