Από τα χαρακώματα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου στο δρόμο για τη σωτηρία στη Δουνκέρκη, κάτω από τα πυροβόλα των αεροπλάνων του εχθρού. Ένα αληθινά μπαρουτοκαπνισμένο τραίνο...
Η GWR 2301 Class ήταν μια κατηγορία ελαφρών ατμομηχανών από τη Μεγάλη Βρετανία, με έξι κινητήριους τροχούς, διαμέτρου 1.575 χλστ. Ήταν σχεδιασμένη από τον ξακουστό μηχανικό William Dean και κατασκευάστηκε στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις του Swindon από το 1883 μέχρι το 1899. Συνολικά κτίστηκαν 260 μονάδες αυτού του τύπου, σε δύο σειρές παραγωγής, με αρίθμηση από 2301 ως 2360 και από 2381 ως 2580.
Στις ημέρες μας επιζεί μόνο η «2516», που κύλησε για πρώτη φορά στις ράγες το 1897, ως στατικό έκθεμα του Μουσείου Σιδηροδρόμου του Swindon. Δικύλινδρη και με πίεση λέβητα που κυμαινόταν από 150 έως 180 psi, η GWR 2301 υπήρξε ιδιαίτερα επιτυχημένη, λόγω της απλότητας και της αξιοπιστίας της. Αυτές οι ιδιότητες την έστειλαν στη φωτιά του πολέμου και μάλιστα δύο φορές, όπως θα διαπιστώσετε παρακάτω...
Εν μέσω δύο πολέμων
Το 1917, με την πρώτη παγκόσμια σύρραξη να έχει παγιδεύσει τις αντιμαχόμενες παρατάξεις στα χαρακώματα, 62 από τις ατμομηχανές αυτές στάλθηκαν από την Αγγλία στο γαλλικό μέτωπο, για να μεταφέρουν στρατεύματα και πολεμικό υλικό.
Το καλοκαίρι του 1919 επέστρεψαν στο Μεγάλο Νησί οι 46, με τις υπόλοιπες να έχουν σταλεί στις αρχές της προηγούμενης χρονιάς στο στρατόπεδο των Συμμάχων στη Θεσσαλονίκη. Δύο από αυτές στάλθηκαν στην καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία και εντάχθηκαν στο δίκτυο των σιδηροδρόμων της. Από τις υπόλοιπες, οι εννέα γύρισαν στη Μεγάλη Βρετανία τον Απρίλιο του 1921. Οκτώ χρόνια αργότερα, οι παλαιότερες από τις GWR 2301 ξεκίνησαν με βραδείς ρυθμούς να αποσύρονται. Με το ξέσπασμα όμως του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, οι βρετανικές στρατιωτικές αρχές ζήτησαν άμεσα 100 ατμομηχανές, με αποτέλεσμα την επαναφορά αρκετών από αυτών στην ενεργό δράση. Τον Δεκέμβριο του 1940, ο αριθμός των επανερχόμενων GWR 2301 αυξήθηκε κατά οκτώ ακόμη.
Λίγους μήνες νωρίτερα, στη διάρκεια της ναζιστικής εισβολής στη Γαλλία, στάλθηκαν 79 από αυτές στην απέναντι ακτή της Μάγχης. Εκεί γράφτηκε και το πιο δραματικό επεισόδιο στη σταδιοδρομία της ατμομηχανής του αφιερώματός μας, καθώς αρκετές μονάδες της καταστράφηκαν ολοσχερώς από τα μαχητικά αεροσκάφη της Luftwaffe, στην προσπάθειά τους να μεταφέρουν σώους τους στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων στο λιμάνι της Δουνκέρκης. Μετά την κατάληψη της Γαλλίας από τους Νazi, όσες από τις GWR 2301 επιβίωσαν του ολέθρου, χρησιμοποιήθηκαν από τις κατοχικές δυνάμεις στο γαλλικό σιδηροδρομικό δίκτυο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι 32 από τις ατμομηχανές αυτού του τύπου έζησαν και τους δύο παγκόσμιους πολέμους, στα ίδια πάνω-κάτω πεδία μάχης.
Η GWR 2301 στη μεταπολεμική εποχή
Μετά την παράδοση των Nazi και την επικράτηση της ειρήνης, 22 (και για άλλους 26) ατμομηχανές στάλθηκαν στην Κίνα υπό την αιγίδα της UNRRA, ενώ οι 30 που επιστράφηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο κρίθηκαν ακατάλληλες και οδηγήθηκαν στη διάλυση. Ωστόσο, από το σύνολο των 260 μονάδων, εντάχθηκαν το 1948 στο σιδηροδρομικό δίκτυο της Ουαλίας οι 54.
Σταδιακά αντικαταστάθηκαν από νέες και πιο σύγχρονες ατμομηχανές, με διάταξη τροχών «2-6-0» (δύο μικρότερων διαστάσεων και μη κινητήριοι στην πρώτη σειρά, έξι μεγαλύτεροι και κινητήριοι στη δεύτερη). Ο τελευταίος εκπρόσωπος της μάχιμης σειράς GWR 2301, με κωδικό αριθμό «2538», αποσύρθηκε οριστικά από το δίκτυο τον Μάιο του 1957.
Κείμενο: Σπύρος Χατήρας
Φωτογραφίες: locoyard.com, wikipedia
