Οι δυο βασικές προϋποθέσεις που οδηγούν στην αύξηση. Ποιοι θα την πάρουν εφάπαξ και ποιοι σε 5 δόσεις - Αναλυτικός οδηγός με όλες τις κατηγορίες δικαιούχων
Τον γρίφο της «προσωπικής διαφοράς» καλούνται να λύσουν δυο εκατομμύρια παλαιοί συνταξιούχοι, οι οποίοι αγωνιούν για το αν και κατά πόσο δικαιούνται να λάβουν αύξηση ή όχι με το νέο καθεστώς.
Η απάντηση για όλους είναι σχετικά απλή και εξαρτάται από δυο βασικές παραμέτρους. Αύξηση αναδρομικά από 1η Οκτωβρίου 2019 στην τσέπη θα λάβουν μόνο όσοι πληρούν σωρευτικά και τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
Η απάντηση για όλους είναι σχετικά απλή και εξαρτάται από δυο βασικές παραμέτρους. Αύξηση αναδρομικά από 1η Οκτωβρίου 2019 στην τσέπη θα λάβουν μόνο όσοι πληρούν σωρευτικά και τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
δυο Έχουν αποχωρήσει με πάνω από 30 (δηλαδή 31 και άνω) και έως 44 έτη ασφάλισης και
Έχουν αρνητική προσωπική διαφορά από 1/1/2019 ή έχουν πολύ μικρή θετική προσωπική διαφορά, για παράδειγμα 30 – 50 ευρώ. Την προσωπική τους διαφορά μπορούν να την δουν οι συνταξιούχοι στα μηνιαία εκκαθαριστικά του 2019 που είναι προσβάσιμα από την πλατφόρμα του ΕΦΚΑ.
Δείτε εδώ τον αναλυτικό οδηγό του ethnos.gr
Δείτε εδώ τον αναλυτικό οδηγό του ethnos.gr
Αυτά είναι τα δυο βασικά κλειδιά που ξεκλειδώνουν τις αυξήσεις στο νέο καθεστώς. Συνεπώς σε αύξηση δεν μπορούν να ελπίζουν όλοι όσοι:
έχουν συνταξιοδοτηθεί με 30 και λιγότερα έτη ασφάλισης ανεξάρτητα από το ύψος της προσωπικής διαφοράς που διατηρούν
έχουν υψηλή θετική προσωπική διαφορά, για παράδειγμα άνω των 50 ευρώ και πολύ περισσότερο άνω των 100 ευρώ ανεξάρτητα από τα έτη ασφάλισης που έχουν
Το νέο τοπίο θα οριστικοποιηθεί στην λεπτομέρειά του μετά την ψήφιση του νόμου και τους απαραίτητους επανυπολογισμούς των συντάξεων. Σύμφωνα με έμπειρα στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης, αυτό σημαίνει πως τα νέα ποσά των συντάξεων και τα αναδρομικά τους – που θα είναι 6 ή 7 μηνών – θα πληρωθούν πιθανότατα προς το Πάσχα, δηλαδή Απρίλιο με Μάιο.
Οι αυξήσεις θα είναι για την μεγάλη πλειοψηφία μόνο στα χαρτιά λόγω «προσωπικής διαφοράς». Για κάποιους όμως θα είναι και στην τσέπη. Για τους νέους συνταξιούχους – που αποχώρησαν μετά τις 13 Μαίου του 2016 με τις διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου – οι αυξήσεις θα δοθούν εφάπαξ ενώ στους παλαιούς θα δοθούν σε 5 ετήσιες δόσεις από φέτος μέχρι και το 2024.
Αυξήσεις στο καθαρό καταβαλλόμενο αναμένεται να δουν περίπου 200.000 παλαιοί και νέοι συνταξιούχοι. Η μεγάλη μάζα είναι παλαιοί – είχαν συνταξιοδοτηθεί δηλαδή πριν τον νόμο Κατρούγκαλου, δηλαδή πριν από τις 13 Μαίου του 2016. Ειδικοί υπολογίζουν πως οι αυξήσεις για τους παλαιούς (με συνταξιοδότηση πριν από 13/5/2016) αναμένεται να κυμαίνονται μεσοσταθμικά κοντά στα 30 με 40 ευρώ. Θα δοθούν ωστόσο μοιρασμένες σε 5 ετήσιες δόσεις αρχής γενομένης από φέτος και έως το 2024. Αντίθετα για τους νέους συνταξιούχους (αίτηση συνταξιοδότησης μετά τις 13 Μαίου 2016) οι αυξήσεις εκτιμώνται κοντά στα 50 ευρώ και θα δοθούν εφάπαξ μετά τους επανυπολογισμούς, δηλαδή προς το Πάσχα.
Εκτός από αυτούς τους 200.000 υπάρχουν και αυτοί που θα έχουν αλλαγές μόνο στο εκκαθαριστικό, με λογιστικούς συμψηφισμούς της προσωπικής τους διαφοράς. Αυτοί εκτιμώνται σε περισσότεροι από 600.000 παλαιοί συνταξιούχοι, οι οποίοι δεν θα αντιληφθούν αύξηση στην τσέπη.
Οι αυξήσεις αφορούν μόνο όσους έχουν συνταξιοδοτηθεί με περισσότερα από 30,1 και έως 44 έτη ασφάλισης καθώς προκύπτουν λόγω των νέων ποσοστών αναπλήρωσης. Όσοι έχουν αποχωρήσει με 30 έτη ασφάλισης και κάτω, όπως επίσης και όσοι έχουν συνταξιοδοτηθεί με 45 έτη ασφάλισης και πάνω δεν δικαιούνται αύξηση με το νέο σύστημα. Στο νόμο υπάρχουν ρήτρες προστασίας και για όσους έχουν ήδη αποχωρήσει με περισσότερα από 45 έτη ασφάλισης και με αίτηση έως 30 Σεπτεμβρίου 2019, οι οποίοι προστατεύονται με προσωπική διαφορά ώστε να μην έχουν απώλειες. Αυτό συμβαίνει διότι η ανταποδοτικότητα του νέου συστήματος για 45 έτη ασφάλισης και πάνω είναι μικρότερη από το σύστημα Κατρούγκαλου.
Ζεστό χρήμα στην τσέπη θα δουν οι νέοι συνταξιούχοι που έχουν αποχωρήσει μετά τον νόμο Κατρούγκαλου, δηλαδή μετά τις 13 Μαίου του 2016 και δεν έχουν προσωπική διαφορά. Όσοι νέοι συνταξιούχοι διατηρούν προσωπική διαφορά, αυτή θα συμψηφιστεί με την αύξηση που τυχόν δικαιούνται. Οι νέοι συνταξιούχοι δεν έχουν μεταβατική περίοδο. Μετά τους απαραίτητους επανυπολογισμούς θα λάβουν τους επόμενους μήνες στην τσέπη την αύξηση που δικαιούνται και τα αναδρομικά από 1η Οκτωβρίου 2019.
Οι παλαιοί συνταξιούχοι που έχουν αποχωρήσει πριν τον νόμο Κατρούγκαλου, δηλαδή πριν από τις 13 Μαίου του 2016 με 30,1 έως 44 έτη ασφάλισης και δεν έχουν υψηλή θετική προσωπική διαφορά ή έχουν αρνητική προσωπική διαφορά (είχαν δηλαδή αύξηση ήδη από 1/1/2019) θα λάβουν τις τυχόν αυξήσεις που δικαιούνται σε 5 ετήσιες δόσεις από το 2020 έως και το 2024. Σύμφωνα με τον έγκριτο δικηγόρο – εργατολόγο κ. Δημήτρη Μπούρλο, ειδικό επί της κοινωνικής ασφάλισης και τ. εκδότη του περιοδικού «Νομοθεσία – ΙΚΑ», η τελική διατύπωση που υιοθετήθηκε στο επίμαχο άρθρο οδηγεί στο συμπέρασμα πως διατηρείται η αύξηση που δόθηκε από τον νόμο Κατρούγκαλου από 1/1/2019 με την δική της μεταβατική 5ετία η οποία ξεκίνησε 1η/1/2019 και ολοκληρώνεται στις 31/12/20123. Η τυχόν επιπλέον αύξηση που προκύπτει λόγω των αυξημένων συντελεστών θα δημιουργήσει – εξηγεί ο κ. Μπούρλος – μια δεύτερη προσωπική διαφορά η οποία θα δοθεί επίσης σε 5 ετήσιες δόσεις αλλά μέχρι και το 2024, καθώς η πρώτη δόση αφορά την περίοδο 1/10/2019 έως 31/12/2020.
Πληροφορίες από τον ΕΦΚΑ αναφέρουν επίσης πως η δεύτερη ετήσια δόση που αφορά το 2020 από την 5ετή μεταβατική περίοδο αυξήσεων του νόμου Κατρούγκαλου (η πρώτη δόση της αύξησης δόθηκε το 2019 και η τελευταία πρέπει να το δοθεί το 2023) δόθηκε στους δικαιούχους με τις συντάξεις Ιανουαρίου που πιστώθηκαν πριν τα Χριστούγεννα.
Στην τσέπη
Αναλυτικά, από το νέο καθεστώς επηρεάζονται όλες οι συντάξεις, παλαιές και νέες με χρόνο ασφάλισης 30,1 έτη και πάνω. Ο επανυπολογισμός των παλαιών συντάξεων που είχαν ήδη εκδοθεί πριν από τις 12 Μαίου του 2016 θα βρεθεί σε φάση «επανεκκίνησης» καθώς οι ανταποδοτικές συντάξεις πρέπει να υπολογιστούν ξανά με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης. Με την ίδια λογική επανυπολογίζονται και όλες οι «νέες συντάξεις» δηλαδή όσες έχουν εκδοθεί μετά τον νόμο Κατρούγκαλου. Η νέα ημερομηνία – κλειδί για όλες τις επερχόμενες αλλαγές είναι η 1η Οκτωβρίου 2019, καθώς το νέο ασφαλιστικό θα ισχύσει αναδρομικά από την στιγμή της έκδοσης της απόφασης του ΣτΕ.
Στο νέο τοπίο καθαρές αυξήσεις στην τσέπη από φέτος και πριν το 2023, εφάπαξ ή σε 5 ετήσιες δόσεις, μικρότερες ή μεγαλύτερες, αναμένεται να δουν :
Νέοι συνταξιούχοι από όλα τα πρώην Ταμεία του ιδιωτικού τομέα και το Δημόσιο που έχουν αποχωρήσει μετά τις 13 Μαΐου 2016 και δεν έχουν προσωπική διαφορά. Θα λάβουν όλο το ποσό της αύξησης εφόσον έχουν πάνω από 30 χρόνια ασφάλισης ως αναπροσαρμογή του μεικτού ποσού αναδρομικά από 1η Οκτωβρίου 2019. Στη διάταξη νόμου αναφέρεται πως από 1.10.2019 οι συντάξεις που έχουν απονεμηθεί με βάση το νόμο Κατρούγκαλουή εκκρεμεί η απονομή τους (αιτήσεις από 13 Μαίου 2016 και μετά) υπολογίζονται εκ νέου σύμφωνα με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης. «Από 1.10.2019, καταβάλλονται τυχόν προκύπτουσες αυξήσεις στη σύνταξη» αναφέρει η σχετική διάταξη. Η μεσοσταθμική αύξηση σε αυτή την περίπτωση υπολογίζεται κοντά στα 50 ευρώ. Σύμφωνα με τον κ. Μπούρλο, στην κατηγορία αυτή φαίνεται κατ αρχήν να ανήκουν :
Δημόσιοι υπάλληλοι ΥΕ και ΔΕ με χαμηλές και μεσαίες συντάξιμες αποδοχές που έχουν συνταξιοδοτηθεί με 30,1 έτη έως 44 έτη ασφάλισης.
Αυτοκινητιστές του πρ. ΟΑΕΕ – ΤΣΑ που συνταξιοδοτήθηκαν την περίοδο 2016-2019 με περισσότερα από 30,1 έτη ασφάλισης και έως 44 έτη ασφάλισης.
Συνταξιούχοι των πρώην ειδικών Ταμείων των ΔΕΚΟ – Τραπεζών (ΤΑΠ – ΟΤΕ, ΟΑΠ – ΔΕΗ, ΤΣΠ – ΕΤΕ κλπ) οι οποίοι αποχώρησαν με περισσότερα από 30 έτη και έως 44 έτη.
Μισθωτοί ΙΚΑ που αποχώρησαν με πάνω από 30 έτη – κυρίως όσοι έχουν πάνω από 35 έτη – και έως 44 έτη ασφάλισης.
Παλαιοί συνταξιούχοι που αποχώρησαν πριν από τις 13 Μαΐου 2016 και έχουν αρνητική προσωπική διαφορά, δηλαδή έχουν λάβει αύξηση από 1/1/2019. Οι εν λόγω συνταξιούχοι, εφόσον εμπίπτουν στις κατηγορίες αυξημένης ανταποδοτικότητας – εφόσον δηλαδή έχουν αποχωρήσει με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης – θα λάβουν μεγαλύτερη αύξηση από φέτος. Αυτή η επιπλέον αύξηση, που μεσοσταθμικά εκτιμάται πως μπορεί να κυμαίνεται κοντά στα 40 ευρώ, θα δοθεί σε 5 ετήσιες δόσεις αρχής γενομένης από φέτος και έως το 2024. Η διάταξη αναφέρει πως αν το καταβαλλόμενο πριν το νόμο Κατρούγκαλου είναι μικρότερο από το ποσό που βγαίνει με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης τότε συνεχίζει να καταβάλλεται η προσωπική διαφορά του νόμου Κατρούγκαλου και το ποσό των συντάξεων προσαυξάνεται κατά το 1/5 της τυχόν πρόσθετης διαφοράς που προκύπτει για την περίοδο 1η/10/2019 έως 31/12/2020 και σταδιακά ισόποσα κατ έτος έως την 31/12/2024. Σύμφωνα με τον κ. Μπούρλο σε αυτή την κατηγορία φαίνεται κατ αρχήν να ανήκουν :
Συνταξιούχοι των πρώην ειδικών Ταμείων των ΔΕΚΟ – Τραπεζών (ΤΑΠ – ΟΤΕ, ΟΑΠ – ΔΕΗ, ΤΣΠ – ΕΤΕ κλπ) οι οποίοι αποχώρησαν με 30 έτη και άνω. Κατέβαλλαν εισφορές σε ποσοστό 30% επί των συντάξιμων αποδοχών τους ή και παραπάνω και γι αυτό δικαιώθηκαν την προσαύξηση του νόμου Κατρούγκαλου.
Συνταξιούχοι με διαδοχική ή παράλληλη ασφάλιση.
Μισθωτοί ΙΚΑ που αποχώρησαν με πάνω από 30 έτη – κυρίως όσοι έχουν πάνω από 35 έτη – και έως 44 έτη ασφάλισης. Ειδικότερα συντάξεις ΙΚΑ αναπηρικές με πολλά έτη ασφάλισης αλλά και χηρείας με πολλά έτη ασφάλισης.
Αυτοκινητιστές του πρ. ΟΑΕΕ – ΤΣΑ που έλαβαν σύνταξη από τον πρώην ΟΑΕΕ με 30,1 έτη έως 44 έτη ασφάλισης. Οι συντάξεις των συγκεκριμένων ήταν εξαιρετικά χαμηλές πριν τον νόμο Κατρούγκαλου λόγω των χαμηλών εισφορών που κατέβαλλαν.
Παλαιοί συνταξιούχοι που αποχώρησαν πριν από τις 13 Μαΐου 2016 και έχουν πολύ μικρή θετική προσωπική διαφορά, κάτω από 50 ευρώ και κατά μέσο όρο στα 30 ευρώ, εφόσον φυσικά ανήκουν στις κατηγορίες αυξηµένης ανταποδοτικότητας (χρόνια ασφάλισης 30,1 – 44). Με την αύξηση της ανταποδοτικής τους σύνταξης αντιµετωπίζουν το ενδεχόµενο να «µηδενίσουν το κοντέρ» της προσωπικής διαφοράς ή να περάσουν σε αρνητική προσωπική διαφορά, δηλαδή σε αύξηση. Την αύξηση που δικαιούνται θα την λάβουν αναδρομικά από 1η Οκτωβρίου 2019 και σε 5 ετήσιες, ισόποσες δόσεις έως και το 2024 (πρώτη δόση εντός του 2020 και αναδρομικά από 1/10/2019).
Για παράδειγμα, έστω συνταξιούχος που έχει στο εκκαθαριστικό του θετική προσωπική διαφορά 25 ευρώ. Αν έχει αποχωρήσει με 37 έτη ασφάλισης και η ανταποδοτική του σύνταξη αυξηθεί από 4 Οκτώβρη κατά 50 ευρώ, τότε θα μηδενίσει την προσωπική διαφορά και θα δικαιωθεί και αύξηση 25 ευρώ. Οι εν λόγω συνταξιούχοι θα έχουν μικρή µεταβολή στο καθαρό ποσό τους. Ωστόσο θα απαλλαγούν από τον «βραχνά» της θετικής προσωπικής διαφοράς και µπορεί να έχουν τώρα µια µικρή έως ανεπαίσθητη αύξηση, όµως από το 2023 και µετά θα λάβουν στην τσέπη όλες τις αυξήσεις που θα δίνονται µε βάση ΑΕΠ και ∆ΤΚ.
Στα χαρτιά
Αυξήσεις ανταποδοτικής σύνταξης αλλά μόνο στα χαρτιά θα έχουν και άλλες κατηγορίες παλαιών συνταξιούχων, καθώς διατηρούν σημαντική προσωπική διαφορά. Πρόκειται για τον μεγάλο όγκο των σημερινών συνταξιούχων που θα επηρεαστούν από τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων (πάνω από 600.000 άτομα), αλλά δεν θα δουν αλλαγές στο καθαρό ποσό της σύνταξής τους. Η αύξηση που δικαιούνται επειδή έχουν αποχωρήσει με 30,1 έως 44 έτη ασφάλισης θα συμψηφιστεί με την προσωπική διαφορά που διατηρούν, μειώνοντάς την. Οι εν λόγω συνταξιούχοι μπορούν να ελπίζουν σε αυξήσεις μετά το 2023. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν :
Παλαιοί συνταξιούχοι (αποχώρησαν πριν από τις 13 Μαΐου 2016) που έχουν θετική προσωπική διαφορά σηµαντικού ύψους, άνω των 50 ευρώ. Η αύξηση της ανταποδοτικής σύνταξης για παλαιούς συνταξιούχους που έχουν αποχωρήσει µε πολλά έτη ασφάλισης οδηγεί σε συνολική αύξηση της νέας σύνταξης προ φόρου. Ετσι µειώνεται αντίστοιχα η συνολική προσωπική διαφορά. Στην τσέπη του συνταξιούχου δεν προκύπτει προς το παρόν διαφορά, αλλά αυτό που αλλάζει είναι πως ο συνταξιούχος μπορεί να ελπίζει νωρίτερα σε αύξηση. Σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς, οι συνταξιούχοι θα λαμβάνουν γενικές αυξήσεις από το 2023 και μετά. Η προσωπική διαφορά θα συμψηφίζεται µε αυτές τις ετήσιες αυξήσεις μέχρι να μηδενιστεί. Για τη συγκεκριµένη κατηγορία το νέο ποσό µειωµένης προσωπικής διαφοράς θα συµψηφιστεί γρηγορότερα, µε αποτέλεσµα να φτάσει συντοµότερα ο συνταξιούχος σε αύξηση και στο καθαρό ποσό. Σε αυτή την κατηγορία βρίσκονται :
Συνταξιούχοι δημόσιοι υπάλληλοι κατηγορίας ΠΕ (Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης) και ΤΕ (Τεχνολογικής Εκπαίδευσης) που αποχώρησαν με περισσότερα από 30 έτη.
Συνταξιούχοι ΙΚΑ που αποχώρησαν με 35ετία σε ασφαλιστική κλάση από την 20ή και άνω, είχαν δηλαδή συντάξιμες αποδοχές από 1.600 ευρώ και άνω (τεκμαρτά ημερομίσθια).
Συνταξιούχοι ΤΕΒΕ που αποχώρησαν με περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης.
Συνταξιούχοι δικηγόροι του Ταμείου Νομικών, του πρώην ΤΣΑΥ (γιατροί, νοσηλευτές, υγειονομικοί) του πρώην ΤΣΜΕΔΕ (αρχιτέκτονες, μηχανικοί κ.ά.) που αποχώρησαν με πάνω από 30 έτη ασφάλισης.
Ιδιαίτερη κατηγορία
Ιδιαίτερη κατηγορία συνιστούν οι νέοι συνταξιούχοι που αποχώρησαν από 13/5/2016 έως 31/12/2018 και διατηρούν προσωπική διαφορά στο πλαίσιο της σύντομης μεταβατικής περιόδου του νόμου Κατρούγκαλου. Οσοι συνταξιοδοτήθηκαν από τον Μάιο του 2016 έως τον ∆εκέµβριο του 2018 δικαιώθηκαν τµήµα προσωπικής διαφοράς (25% έως 50%) στην περίπτωση που η νέα σύνταξή τους -όπως υπολογίστηκε µε τον νόµο 4387/2016- ήταν µειωµένη κατά 20% και πάνω από τη σύνταξη που θα έπαιρναν µε το παλαιό καθεστώς. Σε αυτή την κατηγορία βρίσκονται δημόσιοι υπάλληλοι κατηγοριών ΤΕ και ΠΕ με 35 και άνω έτη ασφάλισης, ασφαλισμένοι του πρώην ΤΕΒΕ που συνταξιοδοτήθηκαν με πάνω από 30 έτη ασφάλισης, ασφαλισμένοι του Ταμείου Νομικών, του ΕΤΑΑ – ΤΣΜΕΔΕ, του ΕΤΑΑ - ΤΣΑΥ που συνταξιοδοτήθηκαν με πάνω από 30 έτη ασφάλισης. Σύμφωνα με τον κ. Μπούρλο, στο νόμο υπάρχει ενσωματωμένη ρήτρα προστασίας των αποδοχών των εν λόγω συνταξιούχων, στην περίπτωση που η νέα σύνταξη προκύψει μικρότερη μετά τον επανυπολογισμό της με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης. Ειδικότερα αναφέρεται πως «το ποσό της διαφοράς που προκύπτει εξακολουθεί να καταβάλλεται στον δικαιούχο ως προσωπική διαφορά.
Γιάννης Φώσκολος
ethnos.gr
