Μια «εν αναμονή» δικαστική απόφαση, που αφορά τον νόμο Κατρούγκαλου και η οποία εκτιμάται ότι παρά τη σημαντική –και για πολλούς «ύποπτη»– καθυστέρηση θα εκδοθεί μετά τις εκλογές, ενδέχεται να συνθλίψει τόσο δημοσιονομικά όσο και διοικητικά το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας.
Αν και το θέμα των αναδρομικών διεκδικήσεων θεωρείται μέγιστο, καθώς το κόστος της δικαίωσης όλων των συνταξιούχων που διεκδικούν την επιστροφή ποσών, τα οποία σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) του 2015 κόπηκαν από τις συντάξεις τους αντισυνταγματικά, είναι απαγορευτικό, μια πιθανή δικαστική αποδόμηση της τελευταίας ασφαλιστικής μεταρρύθμισης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ θα έχει πολλαπλασιαστικά αρνητικά αποτελέσματα.
Τα οποία εκτιμάται ότι μπορεί να τινάξουν στον αέρα τους σχεδιασμούς της επόμενης κυβέρνησης.
Οι διατάξεις του νόμου που ψηφίστηκε την άνοιξη του 2016, κι έχει μείνει γνωστός ως νόμος Κατρούγκαλου, και ο οποίος έχει μπει στο μικροσκόπιο του ΣτΕ ύστερα από προσφυγές, αφορούν τον επανυπολογισμό των κύριων συντάξεων που εφαρμόστηκε τελικά χωρίς περικοπές, τον επανυπολογισμό και τις περικοπές των επικουρικών συντάξεων, την υπαγωγή όλων των ασφαλισμένων στον ΕΦΚΑ καθώς και τον υπολογισμό των εισφορών στους μη μισθωτούς.
Ειδικά για το επίμαχο και ουσιαστικό θέμα του προσδιορισμού της βάσης υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών αυτοαπασχολουμένων και ελεύθερων επαγγελματιών, η κυβέρνηση αναγνώρισε εμμέσως το πρόβλημα, κυρίως για τα μεσαία και υψηλά εισοδήματα, προχωρώντας στην αλλαγή του θεσμικού πλαισίου, ενώ και η αντιπολίτευση προτείνει σημαντικό περιορισμό, κατά 25% της επιβάρυνσης. Καθοριστική για το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος θεωρείται και η κρίση για το εάν έπρεπε να ενταχθούν ή όχι οι μη μισθωτοί στον ΕΦΚΑ, λόγω της διαφορετικής φύσης της απασχόλησης των εν λόγω επαγγελματικών ομάδων. Μια πιθανή απόφαση που θα κρίνει την ένταξη αντισυνταγματική θεωρείται δεδομένο ότι θα τινάξει την ήδη δύσκολη διοικητική αναδιάρθρωση του ΕΦΚΑ στον αέρα. Και βέβαια, στις κρίσιμες διατάξεις εντάσσονται τόσο αυτές για τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων όσο κι αυτές για τον επανυπολογισμό των ήδη καταβαλλόμενων παροχών.
Στην πρώτη περίπτωση, ο κίνδυνος που ελλοχεύει αφορά τη δημοσιονομική εικόνα του συστήματος κατά τα επόμενα χρόνια, καθώς οι δραματικά μειωμένες νέες συντάξεις που προβλέπει για τους νέους συνταξιούχους ο νόμος Κατρούγκαλου είναι αυτές που δίνουν ανάσα στο σύστημα, περιορίζοντας κι αναλογιστικά τη συνταξιοδοτική δαπάνη, ώστε να ανταποκρίνεται στα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Στη δεύτερη περίπτωση, αυτή του επανυπολογισμού, το διακύβευμα είναι ακόμη μεγαλύτερο, καθώς συνδέεται άμεσα και με την απόφαση του ΣτΕ του 2015. Αν ο επανυπολογισμός κριθεί αντισυνταγματικός, τότε καταρρέει όλη η επιχειρηματολογία της κυβέρνησης, σύμφωνα με την οποία ο νόμος Κατρούγκαλου θεράπευσε τις αντισυνταγματικές περικοπές των δύο πρώτων μνημονίων.
Και τότε, μια δημοσιονομική βόμβα, που ξεκινάει από τα 4 δισ. ευρώ και μαξιμαλιστικά ενδέχεται να φθάσει τα 15 δισ. ευρώ, θα ταράξει συθέμελα το σύστημα. Οι περικοπές, που κρίθηκαν ήδη αντισυνταγματικές, αγγίζουν το 1,2 εκατομμύριο συνταξιούχους, ενώ η κατάργηση των δώρων, που είχαν διαμορφωθεί σε σταθερό ποσό 800 ευρώ ετησίως, αφορά τους πάντες, δηλαδή 2,5 εκατομμύρια. Μάλιστα, στον ΕΦΚΑ εκτιμούν ότι πάνω από 1,6 εκατομμύριο ηλεκτρονικές αιτήσεις έχουν υποβληθεί στην ψηφιακή του πλατφόρμα ενώ υπολογίζεται πως σε αγωγές έχουν προχωρήσει πάνω από 1,5 εκατ. συνταξιούχοι.
Οι συνταξιούχοι διεκδικούν ποσά που σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνούν τις 7.000 ευρώ κατ’ άτομο, για το διάστημα από την έκδοση της επίμαχης απόφασης του ΣτΕ, ήτοι τον Ιούλιο του 2015 έως και το τέλος του 2018, όταν και ξεκίνησε ο επανυπολογισμός των συντάξεων. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι μέχρι να κριθεί δικαστικά η τύχη του επανυπολογισμού, το επίμαχο διάστημα αφορά σίγουρα το 10μηνο μεταξύ της απόφασης του ΣτΕ και την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου (Μάιος 2016).
ΡΟΥΛΑ ΣΑΛΟΥΡΟΥ
kathimerini.gr
