ΤΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΜΟΣΧΟΥ ΤΕΩΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΟΣΕ
Το τρένο της Καρατζόβας αποτελεί ένα ξεχωριστό κομμάτι της τοπικής ιστορίας και της πολιτισμικής κληρονομιάς της Αλμωπίας και όλης της Πέλλας.
Η κατασκευή και η χρήση του βελτίωσε τις συνθήκες ζωής και επικοινωνίας των κατοίκων της περιοχής και συνέβαλε στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου, που τόσο μεγάλη ανάγκη είχε την εποχή εκείνη, όταν τα μέσα μεταφοράς και επικοινωνίας ήταν περιορισμένα.
Το τρένο της Καρατζόβας ήταν ένα μεγάλο έργο καθοριστικό για να δώσει πνοή και να οδηγήσει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας.
Η προσπάθεια καταγραφής και εξιστόρησης γι’ αυτό το μικρό τρένο με τη μεγάλη ιστορία ξεδιπλώνει μια ιστορική διαδρομή σε σταθμούς και γεγονότα με ιδιαίτερη αξία.
Από το 1916, το τρένο της Καρατζόβας κατασκευάστηκε για πολεμικούς σκοπούς και χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Το τρένο είχε αφετηρία τη Σκύδρα και έφτανε μέχρι την Αριδαία ^χ το μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής Σκύδρα - Άψαλος - Αριδαία να είναι 29 χιλιόμετρα. Μετά το τέλος του πολέμου η χρήση του ήταν προς όφελος των κατοίκων της περιοχής μέχρι το 1947 όπου σταμάτησε οριστικά η λειτουργία του.
Επισημαίνεται ιδιαίτερα ότι, την εποχή εκείνη (έτος 1915] η κατάσταση των συγκοινωνιών στη Μακεδονία δεν ήταν και η καλύτερη.
Το Ελληνικό Κράτος μετά την απελευθέρωση των περιοχών αυτών το 1912 από τον τουρκικό ζυγό δεν ήταν δυνατόν να προλάβει να κατασκευάσει ούτε και να βελτιώσει τις συγκοινωνίες που υπήρχαν μέχρι τότε.
Το έργο αυτό ανέλαβαν τα Αγγλο-Γαλλικά στρατεύματα κατασκευάζοντας δρόμους και συγκοινωνίες για τον ανεφοδιασμό τους.
Ειδικότερα, κατασκευάστηκε ένα πυκνό οδικό δίκτυο και τοπικές σιδηροδρομικές γραμμές πλάτους 60 εκατοστών (DECAUVILEE] που χρησιμοποιήθηκαν ως άξονες μεταφοράς προσωπικού, εφοδίων κ.λπ. προς το μέτωπο.
 |
| Εικόνα: megaplatanos.tripod.com |
Μια τέτοια σιδηροδρομική γραμμή, πολύ γερά κατασκευασμένη με λίθινη υποδομή πλάτους 60 εκατοστών, είχε ως αφετηρία τη Σκύδρα και έφτανε στην Αριδαία δια μέσου της κοιλάδας του ποταμού Μογλένιτσα.
Η χρονική εξέλιξη στρώσης της σιδηροδρομικής αυτής γραμμής που έγινε με υλικό Γης γαλλικής εταιρείας ΑΙΝΕ C0RBEIL είναι:
27 Ιουνίου 1916 από Σκύδρα μέχρι Ξιφιανή
8 Σεπτεμβρίου 1916 από Ξιφιανή μέχρι Αριδαία
18 Σεπτεμβρίου 1916 μορφοποίηση της περιοχής Ξιφιανής μέχρι Άψαλο όπως και η χρησιμοποίηση των πρώτων 10 χιλιομέτρων
13 Οκτωβρίου 1916 έγκριση προέκτασης της σιδηροδρομικής γραμμής κατά 7,5 χιλιόμετρα βορειοδυτικότερα από Αριδαία μέχρι Προμάχους και την κατασκευή διακλάδωσης από την Άψαλο μέχρι την Όρμα
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΣΕ στη δύναμη της σιδηροδρομικής γραμμής περιλαμβάνονταν 14 ατμάμαξες κάρβουνο.
Το μήκος της γραμμής Σκύδρα - Άψαλος - Αριδαία ήταν 28 χιλιόμετρα και 895 μέτρα και της γραμμής από την Άψαλο μέχρι την Όρμα 13 χιλιόμετρα και 386 μέτρα.
Μετά τη λήξη του πολέμου εγκαταλείφθηκε η σιδηροδρομική αυτή γραμμή που περιήλθε στο ελληνικό δημόσιο, το οποίο ανέθεσε την εκμετάλλευσή της σε εταιρεία με την επωνυμία «Τοπικοί Σιδηρόδρομοι Μακεδονίας Α.Ε.». ανάδοχος και συνιδρυτής της ήταν ο μεγάλο επιχειρηματίας Επαμεινώνδας Πέτρου Χαρίλαος. Η εταιρεία δημιουργήθηκε με σύμβαση του Ελληνικού Δημοσίου και
του Επαμεινώνδα Χαρίλαου που κυρώθηκε με νομοθετικό διάταγμα της 29-8- 1923. Φιλοδοξία και πολιτική της εταιρείας ήταν η συμπλήρωση και η ολοκλήρωση της γραμμής όπως και η ενδεχόμενη προέκτασή της μέχρι τη Φούστανη.
Η προσφορά του τρένου της Καρατζόβας προς τους κατοίκους της περιοχής δεν κράτησε πολύ. Το 1929 η εταιρεία «Τοπικοί Σιδηρόδρομοι Μακεδονίας Α.Ε.» προκειμένου να αντιμετωπίσει την απεργία του προσωπικού της κήρυξε λοκ άουτ, οπότε η εκμετάλλευσή της περιήλθε το 1932 στους Σιδηροδρόμους του Ελληνικού Κράτους και το 1936 διακόπηκε η λειτουργία της γραμμής ως ασύμφορη οικονομικά για να αποξηλωθεί και οι δυσκίνητες ατμομηχανές να μεταφερθούν στη γραμμή Σαρακλή - Σταυρού όπου συνέχισαν να προσφέρουν υπηρεσίες μέχρι το 1947.
Σήμερα το τρένο της Καρατζόβας είναι μια ανάμνηση με μοναδικά δείγματα αυτής της γραμμής τα κτίρια των σταθμών, τα περισσότερα των οποίων διατηρούνται ακόμα. Οι παλιοί κάτοικοι θυμούνται με συγκίνηση τα χρόνια της λειτουργίας του τρένου, με το οποίο γινόταν όλη η μετακίνηση των προϊόντων.
ΠΗΓΕΣ - ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ
INTERNET
ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΣΤΡΑΝΙΔΗ,
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΕΠΑΛ ΑΡΙΔΑΙΑΣ
