Τα ταξίδια με τρένο στη χώρα μας, θυμίζουν κάτι από παλιές, ρομαντικές εποχές, τότε που τα τρένα και οι σταθμοί τους, ήταν τα μέρη όπου λάμβαναν χώρα αποχαιρετισμοί, καλωσορίσματα, νέα ξεκινήματα και χωρισμοί.
Το τρένο, είναι –ή ίσως ήταν- ο πιο ρομαντικός τρόπος να ταξιδέψει κανείς σε ένα μέρος, να απολαύσει όλη τη διαδρομή μέχρι να φτάσει στον επιθυμητό προορισμό, να ζήσει όλη τη μαγεία που προσφέρει η διέλευση από χωριά, πόλεις, γέφυρες, δάση και βουνά. Από παλιά, τα τρένα και οι σταθμοί τους, ήταν εκεί όπου λάμβαναν χώρα αποχαιρετισμοί, καλωσορίσματα, νέα ξεκινήματα και χωρισμοί. Και βέβαια, ο σιδηρόδρομος αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για μουσικούς, λογοτέχνες και ζωγράφους.
Παράλληλα με την ιστορία της χώρας μας, προχωρά και η ιστορία του σιδηροδρόμου (οι πρώτοι αμαξιτοί δρόμοι κατασκευάστηκαν το 1834 και το πρώτο σιδηροδρομικό δίκτυο, αυτό τού Αθηνών-Πειραιώς, λειτούργησε το έτος 1869) και του διαθέσιμου δικτύου: καθώς το ελληνικό κράτος μεγάλωνε, επεκτείνονταν και οι σιδηροδρομικές γραμμές και εκσυγχρονίζονταν, ώστε να καλύψουν τις όλο και πιο μεγάλες μεταφορικές ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας, μέχρι που έχασαν βέβαια το ρυθμό ανάπτυξης και έμειναν σε στασιμότητα, τουλάχιστον σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις ή άλλα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Μεγάλη ήταν τότε η συμβολή του Χαρίλαου Τρικούπη στην κατασκευή και την λειτουργία του δικτύου, αφού αυτός συνέλαβε και υλοποίησε το όλο εγχείρημα, ενώ αρνητικές υπήρξαν , τόσο για την εξέλιξη του δικτύου, όσο και για τα συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου, οι παρεμβάσεις των Δηλιγιάννη και Θεοτόκη οι οποίοι, ως διάδοχοί του στην πρωθυπουργία, τροποποίησαν την σύμβαση υπέρ της «Εταιρείας των Σιδηροδρόμων Αττικής» και εις βάρος του Ελληνικού Δημοσίου, με αμφιβόλου αξίας ανταλλάγματα.
Το ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο, σε πολλά του σημεία διέρχεται από τοπία σπάνιας ομορφιάς. Τα περισσότερα μάλιστα είναι αποκλειστικό προνόμιο των επιβατών του Ο.Σ.Ε. καθώς από εκεί περνάει μόνο το τρένο.
Οι παλιοί, γραφικοί σταθμοί
Όταν ταξιδεύουμε με το τρένο, αξίζει να παρατηρήσουμε την αρχιτεκτονική των παλιών σταθμών του δικτύου, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι κατασκευασμένοι στα τέλη του 19ου και αποτελούν πραγματικά κομψοτεχνήματα πρώιμης βιομηχανικής αρχιτεκτονικής και μνημεία της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς του ελληνικού κράτους. Κάποιοι από αυτούς τους σταθμούς δεν λειτουργούν σήμερα, αλλά διατηρούνται χωρίς να έχουν χάσει τη γοητεία τους.
Στο πρώτο ηπειρωτικό σιδηροδρομικό δίκτυο, οι σταθμοί ήταν απλοί όγκοι με νεοκλασικά και τοπικά στοιχεία. Τέτοιοι ήταν οι σταθμοί στις Αφίδνες, τις Αχαρνές, την Αμφίκλεια κ.ά. Στο δίκτυο Μακεδονίας-Θράκης κυριάρχησε ο κεντροευρωπαϊκός τύπος σταθμού. Επίσης, αξιόλογης αισθητικής ήταν οι σταθμοί Αλεξανδρούπολης, Διδυμοτείχου και Πυθίου, που ήταν ξύλινοι και διώροφοι.
Δεδομένης της ιστορικής αρχιτεκτονικής τους αξίας, πολλοί σταθμοί υπάγονται στην αρμοδιότητα θεσμοθετημένων οργάνων και διαδικασιών του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., που αναλαμβάνουν με ευθύνη τη διαφύλαξη και την ανάδειξη της νεότερης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Αναφέρουμε ως παράδειγμα τον σιδηροδρομικό σταθμό Πελοποννήσου στην Αθήνα, που είναι κτίσμα του Ερνστ Τσίλλερ και αποτελεί διατηρητέο κτίριο ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας. Αποτελεί μικρογραφία με μικρές διαφοροποιήσεις του Σιδηροδρομικού Σταθμού Σιρκετσί της Κωνσταντινούπολης.
Φωτογραφία: el.wikipedia.org
Φωτογραφία: www.sfs.gr
Συντάκτης: Πόπη Αθανασοπούλου
Πηγή: clickatlife.gr
