Δείτε περισσότερα στο: http://www.paratiritis-news.gr/
Συνέντευξη: Νατάσσα Βαφειάδου
Στην ανάδειξη του Γαλλικού Σιδηροδρομικού Σταθμού της Αλεξανδρούπολης ως ιστορικός χώρος και γενέθλιο τοπόσημο της πόλης ευελπιστεί η διαδικτυακή ομάδα «Φίλοι του Γαλλικού Σταθμού Αλεξανδρούπολης» που συστάθηκε τον Νοέμβριο του 2018 και αριθμεί ήδη 1674 μέλη.
Προς την κατεύθυνση αυτή μάλιστα τους τελευταίους μήνες του περασμένου έτους εντατικοποίησε τις δράσεις της, μεταξύ των οποίων (πέραν του ότι ως σελίδα έχει αναδειχθεί σε «κιβωτό» καταγραφής προσωπικών αρχείων και αναμνήσεων που έχουν να κάνει με την κατασκευή και τη διάρκειά του στον χρόνο), ένας ιστορικός περίπατος που πραγματοποιήθηκε στις 28 του Δεκέμβρη, ξεκινώντας από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης με κατάληξη το κτιριακό συγκρότημα του σταθμού.
Μνήμες και αφηγήσεις πολλές μιας και η σύγχρονη Αλεξανδρούπολη, σύμφωνα με τους ιστορικούς, «χρωστά» την ύπαρξή της και τη διαμόρφωση της σε διαμετακομιστικό κέντρο στον σιδηρόδρομο αυτό που κατασκευάστηκε το 1872 και αποτέλεσε την απαρχή της ύπαρξης της πόλης στον χάρτη. Η κατασκευή τότε του Γαλλικού Σιδηροδρόμου, όπως καταθέτει σήμερα στις σελίδες του «ΠτΘ» ο κοινωνικός ανθρωπολόγος, ιστορικός και εκ των ιδρυτικών μελών της ομάδας κ. Γιάννης Κουκμάς, αποτέλεσε το «προσκλητήριο» ανθρώπων διαφορετικών εθνικοτήτων και κοινωνικών τότε καταβολών, οι οποίοι συνέδραμαν στην κατασκευή του, αναζητώντας παράλληλα μία νέα ελπιδοφόρα ζωή.
Από το 2015 ωστόσο γνωρίζουμε τα σχέδια του Δήμου Αλεξανδρούπολης για την μεταφορά του ΚΤΕΛ Έβρου σε τμήμα του συγκροτήματος, γεγονός στο οποίο όπως εξήγησε ο κ. Κουκμάς δεν διαφωνούν, τονίζοντας όμως την ανάγκη προστασίας και ανάδειξης του ιστορικού αυτού κτιριακού συγκροτήματος που αποτέλεσε την αφετηρία της χωρικής οργάνωσης της πόλης, αλλά και την επανασύνδεση των Αλεξανδρουπολιτών με το παρελθόν τους, που για την πλειοψηφία αυτών, είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον Γαλλικό Σιδηροδρομικό Σταθμό Αλεξανδρούπολης.
Γιάννης Κουκμάς
ΠτΘ: κ. Κουκμά παρακολουθούμε με ενδιαφέρον το τελευταίο διάστημα, μέσα από τις δραστηριότητες και την κινητοποίηση της ομάδας Φίλων του Γαλλικού Σταθμού Αλεξανδρούπολης για την ανάδειξη και την «διάσωση» του Γαλλικού Σταθμού της Αλεξανδρούπολης, όπου όπως γνωρίζουμε το 2015 είχε υπάρξει μια συμφωνία για την μεταφορά του ΚΤΕΛ Έβρου στον χώρο. Να ξεκινήσουμε όμως από τη σημασία και την αξία του παλαιότερου ιστορικού κτιρίου της Αλεξανδρούπολης και την ιστορία του.
Γ.Κ.: Η Αλεξανδρούπολη, το Ντεντέ Αγάτς, όπως ονομαζόταν μέχρι το 1920, γεννήθηκε μέσα από τον σιδηρόδρομο. Το 1871, όταν ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες κατασκευής της σιδηροδρομικής γραμμής Κάργας-Πυθίου-Ντεντέ Αγάτς, που είναι περίπου 149 χλμ, χτίστηκε και το κτήριο του γαλλικού σταθμού, μαζί με άλλα, όπου φιλοξένησαν και τους ανθρώπους οι οποίοι ήρθαν από διάφορες περιοχές του ελλαδικού χώρου. Η Αλεξανδρούπολη ήταν μια πολυεθνική πόλη, καθώς όλοι ήρθαν για να κατασκευάσουν τον σιδηρόδρομο. Και μάλιστα προέρχονταν από όλες τις κοινωνικές τάξεις. Απλοί εργάτες, μηχανικοί, Γάλλοι, Έλληνες, Τούρκοι, Αρμένιοι, Βούλγαροι, Εβραίοι, εγκαταστάθηκαν στην Αλεξανδρούπολη για μια καινούργια αρχή, μια ελπίδα και ένα όραμα που αυτό ήταν τότε η βιομηχανική επανάσταση.
Σε λίγα χρόνια συμπληρώνονται 150 χρόνια από την κατασκευή του κτιρίου αυτού, το οποίο βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Αλεξανδρούπολης, προς το αεροδρόμιο και είναι ορατό από το δρόμο. Το Υπουργείο Πολιτισμού αποφάσισε τα κτίρια αυτά να χαρακτηριστούν ως μνημεία, γεγονός που μας έδωσε θάρρος, ως ομάδα, για την ανάδειξή του ως ιστορικός τόπος.
Ως ομάδα δεν έχουμε καμία αντίρρηση να μετεγκατασταθεί το ΚΤΕΛ προς τα ανατολικά της πόλης και δεν είμαστε αυτοί, οι οποίοι θα ορίσουμε πού θα γίνει μια τέτοια μεταφορά. Είμαστε αυτοί όμως, οι οποίοι ευαισθητοποιηθήκαμε, και μαζί με μας πολύ γρήγορα γύρω στα 1700 μέλη που αριθμούμε σήμερα, και είπαμε ότι αυτός ο τόπος έχει ανάγκη να επανασυνδεθεί με το παρελθόν του. Ένα παρελθόν που η Αλεξανδρούπολη το έχει ανάγκη. Έχει ανάγκη από ένα γενέθλιο τοπόσημο, που αρχίζουμε και το ανακαλύπτουμε ξανά, μέσα από διάφορες δράσεις όπως αυτή της 28ης Δεκεμβρίου όπου και πραγματοποιήσαμε έναν ιστορικό περίπατο στη Θράκη της ιστορίας. Κατευθυνθήκαμε από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, προς τον Γαλλικό Σταθμό, απόσταση μικρότερη από 1,5 χιλιόμετρο, όπου εκεί με κατοίκους της πόλης γνωρίσαμε την ιστορία αυτής της περιοχής. Όχι μόνο την επίσημη ιστορία, δηλαδή το πότε έγιναν αυτά τα κτίρια ή πότε μπήκαν αυτές οι ράγες, αλλά και ποιοι άνθρωποι, οι πρόγονοί μας, τα έφτιαξαν, ερχόμενοι να εγκατασταθούν στην Αλεξανδρούπολη. Εμείς έστω και με αυτόν τον τρόπο, τιμήσαμε την ιστορία τους και ήταν κάτι πολύ συγκινητικό.
ΠτΘ: Όταν κατασκευάστηκε ο σιδηροδρομικός αυτός σταθμός και συνδέθηκε κατ' επέκταση η Αλεξανδρούπολη με την Αδριανούπολη, ήταν η ιστορική εκείνη στιγμή που η Αλεξανδρούπολη μπήκε στον χάρτη. Με τον σιδηρόδρομο ξεκίνησε η ανάδειξη της ως κέντρο εμπορίου κ.ο.κ.
Γ.Κ.: Η Αλεξανδρούπολη είναι ένα διαμετακομιστικό κέντρο που όντως τότε μπήκε στον χάρτη, λόγω του σιδηροδρόμου, λόγω της ανάγκης μεταφοράς αγαθών και προϊόντων και ανθρώπων. Τότε άρχισε να γίνεται ένα κέντρο στο οποίο τα αμέσως πρώτα χρόνια εγκαταστάθηκαν υποπροξενεία, πρακτορεία, όλες αυτές οι βασικές αρχές που έχει ένα αστικό κέντρο.
«Η Αλεξανδρούπολη ξεκίνησε από τον Γαλλικό Σιδηροδρομικό σταθμό»
ΠτΘ: Πώς διατηρείται ως σήμερα το κτιριακό αυτό συγκρότημα;
Γ.Κ.: Καλούμε όλο τον κόσμο να μπει να δει μέσα, και υπάρχουν και πάρα πολλοί άνθρωποι που καθημερινά ανεβάζουν φωτογραφίες με την κατάσταση του Γαλλικού Σταθμού. Υπάρχουν φωτογραφίες με το χιονισμένο τοπίο, αλλά και φωτογραφίες που δείχνουν ακριβώς την κατάσταση, την απαξίωση ουσιαστικά του χώρου και της ιστορίας που φέρει. Αυτός ήταν και ο λόγος σύστασης της ομάδας, η ανάδειξη αυτού του μεγάλου ιστορικού παρελθόντος. Στη σελίδα της ομάδας μπορεί να δει κανείς μικρές και μεγάλες αφηγήσεις ανθρώπων που έζησαν ή ζουν ακόμα εκεί, καθώς και αρχικό υλικό για να συγκρίνουν το τότε με το τώρα.
Γενικότερα βλέπουμε μια ανάγκη των ανθρώπων να συνδεθούν με το ιστορικό τους παρελθόν και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί φαίνεται καθημερινά μέσα στον ψηφιακό κόσμο, αλλά και με δράσεις, που κάναμε και συνεχίζουμε να κάνουμε. Παράλληλα τρέχει ένα πρόγραμμα ώστε τα μέλη μας να μπορέσουν να μάθουν τις αρχές καταγραφής μαρτυριών, κάτι το οποίο θα αρχίσει να δημιουργεί μια ψηφιακή κιβωτό μνήμης, την οποία έχουμε, αλλά προσπαθούμε να την έχουμε με μια μεθοδολογία και τεκμηρίωση που να αξίζει και να αποτίνει ουσιαστικά σεβασμό σε όλους εκείνους τους ανθρώπους που κόπιασαν για να γίνει η Αλεξανδρούπολη, γιατί από εκείνο το μέρος ξεκίνησαν όλα.
«Ο τρόπος ζωής ένας από τους λόγους απαξίωσης του Γαλλικού Σιδηροδρομικού Σταθμού της Αλεξανδρούπολης»
ΠτΘ: Αυτή η απαξίωση στην οποία αναφέρεστε που κρίνετε ότι οφείλεται;
Γ.Κ.: Αν δείτε τα τοπόσημα της πόλης θα δείτε ότι είναι λιγότερα από δέκα. Η πόλη της Αλεξανδρούπολης είχε μια μεγάλη ανοικοδόμηση το '70 και το '80, και ουσιαστικά όλος αυτός ο τρόπος ζωής που ακολουθήθηκε είχε ως αποτέλεσμα την απαξίωση αυτή. Σαν πόλη στρεφόμασταν κυρίως προς τα δυτικά και αυτός ίσως είναι και ένας λόγος της μετεγκατάστασης του ΚΤΕΛ προς εκείνη την μεριά, αλλά αυτό δεν είναι κάτι που θα το δούμε εμείς. Φαντάζομαι λοιπόν ότι είναι και ο τρόπος ζωής. Αυτός όμως ακριβώς ο τρόπος ζωής και η κρίση που περάσαμε, και περνάμε ακόμα, είναι αυτή που δημιούργησε αυτές τις μικρές συλλογικότητες. Μάθαμε να επικοινωνούμε μεταξύ μας και είδαμε πόσο πιο σημαντική είναι η ανάγκη να βρούμε ξανά και να συνδεθούμε με τον ιστό του παρελθόντος. Μας χαροποιεί το γεγονός ότι βλέπουμε όλες τις ηλικίες. Η ομάδα Φίλων του Σιδηροδρομικού Σταθμού δεν είναι μια ομάδα που αποτελείται μόνο από μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους. Είναι μέσα και νέοι άνθρωποι που καταθέτουν τις μαρτυρίες τους κι αυτό είναι το σημαντικό, ότι ουσιαστικά μας δίνεται αυτή τη στιγμή η ευκαιρία να επιλέξουμε τον τρόπο με τον οποίο θα συνδεθούμε με το παρελθόν μας, τον τρόπο με τον οποίο θα το αναδείξουμε και τον τρόπο με τον οποίο θα δώσουμε στις νέες γενιές το παρελθόν.
«Ελπίδα μας ο Γαλλικός Σιδηροδρομικός Σταθμός Αλεξανδρούπολης να αναδειχθεί ως ιστορικός τόπος»
ΠτΘ: Αυτό για το οποίο εσείς ως ομάδα προσπαθείτε, πέραν της ανάδειξης του σταθμού είναι και η ανακήρυξή του ως ιστορικό τόπο. Αισιοδοξείτε ως προς αυτό; Και σε περίπτωση επίτευξή του στόχου αυτού, υπάρχει κατατεθειμένη πρόταση για το πώς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον για την ακόμα μεγαλύτερη ανάδειξη της ιστορίας του και του τόπου κατ’ επέκταση;
Γ.Κ.: Τα εφτά κτίρια είναι ήδη μνημεία, απλά ελπίζουμε ο χώρος να αναδειχθεί ως ιστορικός πλέον τόπος, κάτι το οποίο εμείς θεωρούμε ότι είναι. Δεν μπορούμε να πούμε ακόμα ότι αισιοδοξούμε ή ότι είμαστε απαισιόδοξοι. Είμαστε μια ομάδα που έχουμε ζωή λιγότερο από 60 ημέρες. Το πιο σημαντικό είναι να ενημερωθεί ο κόσμος για την ιστορία αυτού του χώρου, να έρθει και να προσθέσει το αρχειακό του υλικό. Να μπει σε μια διαδικασία έρευνας αλλά και αγάπης προς τον τόπο αυτό ξανά. Αυτό είναι το πρώτο μας στάδιο. Υπάρχουν κάποιοι σχεδιασμοί, υπάρχουν κάποιες προτάσεις που έχουν κατατεθεί και που θα συνεχίσουν κατατίθενται, αλλά και πάλι εμείς είμαστε μια ομάδα που έχουμε ως στόχο την ανάδειξη του τόπου αυτού. Είναι λίγο νωρίς να μπούμε σε αυτή τη διαδικασία, χωρίς να σημαίνει ότι δεν σκεφτόμαστε και κάποια πράγματα.
ΠτΘ: Θα υπάρχει συνέχεια των δράσεων που πραγματοποιήθηκαν τις εορταστικές ημέρες;
Γ.Κ.: Ο κόσμος ζητάει οι δράσεις αυτές να επαναληφθούν μετά τον Ιανουάριο. Βρισκόμαστε σε επαφή με διάφορες άλλες ομάδες της πόλης έτσι ώστε να μπορέσουν να γίνουν κάποιες δράσεις. Οι δράσεις στηρίζονται όλες σε μια εθελοντική βάση, δεν υπάρχει κάποια χρηματοδότηση φυσικά -κι ούτε τη ζητήσαμε ποτέ- και βασίζεται σε συνεργασία μεταξύ των ομάδων και συλλογικοτήτων της πόλης και της ευρύτερης περιοχής.
paratiritis-news.gr
