Ανοικτή επιστολή προς:
Α. τον ΟΣΕ
Β. τη Γαιαοσέ
Γ. την Τρενοσέ
Δ. τους απανταχού της Γης Συλλόγους ή μεμονωμένους φίλους των Ελληνικών Σιδηροδρόμων
Κοινοποίηση:
Α. Εισαγγελία Ηρακλείου για την έρευνα και απόδοση τυχόν ευθυνών για την καταστροφή ιστορικού τροχαίου μουσειακού υλικού μεγάλης ιστορικής και πολιτισμικής αξίας
Αγαπητά Σιδηροδρομικά Νέα,
έλαβα αφορμή να συντάξω αυτήν την επιστολή από την παρακολούθηση μιας προβολής – βίντεο στο κανάλι του «Γιού Τούμπ» https://www.youtube.com/watch?v=yJ4LMcNwakM για την τύχη της ατμομηχανής των Σ.Π.Α.Π. Ζ_7538 την οποία έτυχε να φωτογραφίσω στο λιμένα του Ηρακλείου Κρήτης κατά την εκεί επίσκεψή μου στα πλαίσια μιας σχολικής εκδρομής τον Μάρτιο του 1991.
Στα χρόνια που ακολούθησαν έγινα μάρτυρας της εκποίησης ως σκραπ πολλών μουσειακών σιδηροδρομικών κειμηλίων που θα κοσμούσαν οποιοδήποτε σιδηροδρομικό μουσείο μιας αξιοπρεπούς και σοβαρής χώρας της Δυτικής Ευρώπης, ή μιας Πολιτείας των ΗΠΑ και όχι μόνο, αδυνατούν όμως αυτά να συγκινήσουν τους εμφανιζόμενους ως επικεφαλείς των πολλών σιδηροδρομικών εταιριών και των θεσμικών αρμοδίων κυβερνητικών οργάνων της «αποικιακής» Ελλάδας, οι οποίοι στην όψη ενός πίνακα λ.χ. του Πικάσο δεν βλέπουν παρά μόνον ένα κομμάτι καμβά με κάτι ξύλα περίγυρα, κατάλληλο μόνον για προσάναμμα στο τζάκι της πολυτελούς τους βίλας, τώρα που η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης το καθιστά απλησίαστο ακόμα και για τα καλοαμοιβόμενα κυβερνητικά μεγαλοστελέχη! Βελγικά ξύλινα επιβατικά βαγόνια των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων με εξώστες, λειτουργικές αυτοκινητάμαξες με μηχανή, κιβώτιο και πλήρη εξοπλισμό, εμπορικά και επιβατικά βαγόνια, ατμομηχανές, ιδιοκατασκευές, γερανοί, δρεζίνες, ντιζελομηχανές εκποιήθηκαν εν ριπή οφθαλμού, συνεργεία οξυγονοκοπής και παλιατζήδες ρίχτηκαν με μανία και λύσσα μετατρέποντας τα μοναδικά σιδηροδρομικά οχήματα σε σωρούς από λαμαρίνες και ξύλα έτοιμα για εκποίηση στις κατά τόπους χαλυβουργικές. Δεν συστήθηκε ούτε μια επιτροπή, δεν κρατήθηκε αντιπροσωπευτικά ένας τύπος τρένου από κάθε προμήθεια και αγορά τροχαίου υλικού, παρότι πολλά από τα οχήματα ήταν μοναδικοί τύποι τροχαίου υλικού που δεν κυκλοφόρησαν πουθενά στον κόσμο παρά μόνο στην Πατρίδα μας. Ακόμα και στο «ι – Μπέι» να έβγαιναν προς πώληση κάποια οχήματα από το ιστορικό τροχαίο υλικό, οι πλειοδότες των διαγωνισμών εκποίησης αυτού, που το μετέτρεψαν τόσο αβίαστα σε σκραπ, θα μπορούσαν να κερδίσουν πολύ περισσότερα από τη συνολική την ποσότητα του μετάλλου που συγκέντρωσαν.
Αυτή η βία, η σπουδή για τη διάλυση, η προτεραιότητα στην καταστροφή πρώτα των σπανίων, των μοναδικών, των ιστορικών, η άρνηση της σχεδιαστικής και φωτογραφικής αποτύπωσής τους, αυτό το μίσος και η κανιβαλική βαρβαρότητα, εκτός ότι συνειρμικά μας βάζει σε σκέψεις ότι οι τάχιστες και βίαιες αυτές δράσεις μπορεί και να ενέχουν παρανομίες, αισχροκέρδεια, απάτες, παράνομο πλουτισμό εντός και εκτός διαδικασιών, αυτά δηλαδή που πολλές φορές μας μαρτυρούν κάποιες αναφορές ολίγων καλών λειτουργών της δικαιοσύνης, ή κάποιες σποραδικές καταγγελίες περιοίκων των σημείων απόθεσης σιδηροδρομικού υλικού, δείχνει και την αντίληψη που είχαν και έχουν τόσο εκείνοι που κάθισαν σε θέσεις ευθύνης στο σιδηρόδρομο όσο και οι εκάστοτε κυβερνητικοί παράγοντες διαχρονικά: εχθροί της ιστορίας, πολέμιοι της αισθητικής, «ξύλινοι», μαριονέτες των αφεντικών τους, έζησαν μόνον για τη στιγμή, για αυτό και η ιστορία τους διέγραψε μονοκονδυλιά και το υπαρξιακό τους στίγμα θα χαθεί τόσο απόλυτα όσο ανεπαίσθητο υπήρξε ποτέ…
Μια μικρή ατμομηχανή ελιγμών τύπου Ζ, η 7538, μετά από μια επιστολή μιας μικρής μαθήτριας, μεταφέρεται από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Καλαμάτας Λιμένος στον χώρο του παλαιού λιμένος Ηρακλείου Κρήτης, με σκοπό να ομορφύνει τον χώρο, τοποθετούμενη στο μέσον ενός χώρου πρασίνου. Η μηχανή δεν χαρίστηκε στον τοπικό Οργανισμό Λιμένος, δεν κατέλαβε κάποια θέση παρκινγκ και γενικά η παρουσία της ήταν πολύ σεμνή και διακριτική. Εάν ο τοπικός Οργανισμός Λιμένος θεωρούσε ότι η αισθητική του χώρου δεν θα μπορούσε να συμβαδίσει με την συνεχή παρουσία της ατμομηχανής όφειλε να την επιστρέψει στον ιδιοκτήτη της. Όμως αυτό έχει κάποιο κόστος, καθώς επρόκειτο για ένα όχημα βάρους 27 τόνων! Αντί λοιπόν ο τοπικός Λιμενικός Οργανισμός να πληρώσει, δεν θα ήταν προτιμότερο να… εισπράξει; Έτσι λοιπόν κάλεσε μια εταιρία εμπορίας σκραπ ώστε να την ξεφορτωθεί εισπράττοντας, ένα περιουσιακό στοιχείο που φυσικά δεν του ανήκε!
Σήμερα, αν και έχει περάσει σχεδόν μια δεκαετία από τότε που αποσύρθηκε η μικρή ατμομηχανή, ουδείς μπορεί με βεβαιότητα να μας δηλώσει ποια ήταν η τύχη της εν λόγω ατμάμαξας. Ωστόσο προκύπτουν και ερωτηματικά: ήταν ή όχι η μηχανή ιστορικό κειμήλιο; Η αξία του εν λόγω σιδηροδρομικού οχήματος ορίζεται από την τρέχουσα αξία τόνου του σιδηρομεταλλεύματος σκραπ ή η αξία της εν λόγω ατμάμαξας ορίζεται από την σπανιότητά της, την ημερομηνία κατασκευής, την χώρα προέλευσης, την τεχνολογία που χρησιμοποιούσε, την αυθεντικότητα στα εξαρτήματά της και την εν γένει κατάστασή της σε σχέση με το αν θα μπορούσε να λειτουργήσει, τα χρόνια που παρείχε σιδηροδρομικό έργο, τους τόπους που εξυπηρέτησε και σταβλίστηκε, αν απέκτησε πρόσθετη αξία από τη συμμετοχής της σε εθνικούς αγώνες, σε επαναστάσεις, από το αν σχετίστηκαν ιστορικά πρόσωπα με αυτήν ή ακόμα αν απέκτησε επιπλέον αξία από τη μεταφορά της στο Ηράκλειο και την εκεί παραμονή της;
Καλώ λοιπόν τις νομικές αρχές να ερευνήσουν την υπόθεση, να αποδώσουν τυχόν ευθύνες στα εμπλεκόμενα πρόσωπα, περισσότερο όμως από κάθε επιβολή ποινής, που αποτελεί σε κάθε περίπτωση την εσχάτη λύση, προέχει η επιστροφή και η διάσωση της ιστορικής αυτής ατμομηχανής. Ταυτόχρονα καλώ τους λειτουργούς της δικαιοσύνης να ερευνήσουν παρόμοιες περιπτώσεις μετατροπής σε σκραπ άλλων αντίστοιχων ή και ιστορικώς πιο σπάνιων και μοναδικών σιδηροδρομικών οχημάτων τα οποία απρόκλητα και απαραδέκτως οδηγήθηκαν στην διάλυση και στην εκποίηση.
Η διάσωση της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, σιδηροδρομικής ή μη, αποτελεί ηθικό και εθνικό χρέος για κάθε έναν συνειδητοποιημένο πολίτη μιας οποιασδήποτε σύγχρονης και αληθινά δημοκρατικής κοινωνίας. Ειδάλλως, πολύ σύντομα θα αντικρύσουμε ιστορικά και πολιτιστικά μνημεία ανυπολόγιστης αξίας να μετατρέπονται σε γραφεία πολυεθνικών εταιριών με έδρα εξωτικά νησιά του Ειρηνικού ή τουριστικές μονάδες για την εξυπηρέτηση αποκλειστικώς αλλοδαπών τουριστών. Πως θα σας φαίνονταν λ.χ. ένας παραδοσιακός ξενώνας στη Ροτόντα ή τη στέγαση μιας διεθνούς εταιρίας μεταφορών στο Λευκό Πύργο;
Υ.Γ.: Σε επόμενη επιστολή θα αναφερθώ διαχρονικά στα σιδηροδρομικά οχήματα που με συγκρατημένο κόστος θα ήταν δυνατόν να ανακατασκευαστούν, παρέχοντας υψηλού επιπέδου σύγχρονες υπηρεσίες, όμως προτιμήθηκε ο σκόπιμος παραγκωνισμός τους, η εγκατάλειψη στη φθορά και την οξείδωση και εν τέλει στην απόλυτη αχρήστευσή τους, προκειμένου οι διοικήσεις να προχωρήσουν στην προμήθεια νέου, πανάκριβου σιδηροδρομικού τροχαίου υλικού, όχι απαραίτητα και ανώτερου του απαξιωμένου και σκοπίμως αχρηστευμένου…
Με εκτίμηση, Σ. Βενέτης.
Οι φωτογραφίες είναι από το προσωπικό αρχείο του κ. Σωτήρη Βενέτη
