Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2018

Υπάρχουν πεδία στα οποία είμαστε οδηγοί του τρένου.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ*

Ο ερευνητικός ιστός της χώρας, στα ερευνητικά κέντρα και στα πανεπιστήμια, είναι ολοζώντανος, με απίστευτη ενέργεια και δημιουργικότητα. Ανεξάρτητα από την κατάσταση στους υπόλοιπους τομείς δραστηριότητας, αποτελεί μια νησίδα φωτός, όπου η αριστεία ευδοκιμεί και αποτελεί σε μεγάλο βαθμό την πυξίδα πορείας τους. Με εξαίρεση τα μεγαλύτερα κράτη του κόσμου, όλα τα υπόλοιπα εστιάζουν σε συγκεκριμένα επιστημονικά και τεχνολογικά πεδία, τα οποία υιοθετούν ως στρατηγικούς στόχους για την έρευνα, με βάση τις πολιτικές της εκάστοτε κυβέρνησης αλλά σε μεγάλο βαθμό και με βάση την κρίσιμη μάζα των ερευνητών σε κάθε περιοχή. Η χώρα μας αποτελεί μια από τις λίγες εξαιρέσεις όπου, παρά το μέγεθός της, υπάρχει εκτενής και εξαιρετικού επιπέδου ερευνητική δραστηριότητα (σχεδόν) σε όλους τους κλάδους της επιστήμης και της τεχνολογίας. Πρόκειται για δραστηριότητα με σημαντικά αποτελέσματα που είναι ανταγωνιστικά σε διεθνές επίπεδο. Γίνονται δεκτά πολύ θετικά από την παγκόσμια ερευνητική κοινότητα και δημοσιεύονται στα πιο σημαντικά ερευνητικά περιοδικά και συνέδρια.

Οι λεγόμενες εκθετικές τεχνολογίες δεν αποτελούν εξαίρεση. Στα εργαστήρια και στις αίθουσες συναντήσεων των ερευνητικών κέντρων και των πανεπιστημίων μας, ερευνητές, καθηγητές, φοιτητές και εξειδικευμένοι επαγγελματίες ασχολούνται με πολλές πτυχές της νέας αυτής εποχής της επιστήμης. Τεχνητή νοημοσύνη, επιστήμη δεδομένων, εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα, νανοτεχνολογία, ρομποτική, βιοπληροφορική και βιοτεχνολογία, και άλλες υψηλής έντασης γνώσης επιστήμες και τεχνολογίες, βρίσκονται στο επίκεντρο του ερευνητικού γίγνεσθαι της χώρας. Οι Ελληνες ερευνητές βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, με σημαντικές ανακαλύψεις που ωθούν σημαντικά προς τα εμπρός τα αντίστοιχα όρια της γνώσης. Το κύριο χαρακτηριστικό των εκθετικών τεχνολογιών, όμως, είναι η δυνητική τους προοπτική να επιφέρουν επαναστατικές αλλαγές σε πάμπολλες βιομηχανίες και κοινωνικές λειτουργίες, επιταχύνοντας ή βελτιώνοντας σημαντικά νευραλγικές διαδικασίες, υπηρεσίες ή προϊόντα. Η διαδρομή για τη μεταφορά γνώσης και τεχνολογίας από τη σφαίρα της έρευνας και της αρχικής ανακάλυψης στη σφαίρα της καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας και της παραγωγής πραγματικών προϊόντων είναι μακρά και απαιτεί σημαντική προσπάθεια, πολύ διαφορετικής φύσης από αυτήν της έρευνας. Και εδώ όμως οι δυνατότητες των Ελλήνων ερευνητών είναι μεγάλες και υπάρχουν εξαιρετικά δείγματα προσπαθειών σε αυτήν την κατεύθυνση, με δημιουργία επιτυχημένων τεχνοβλαστών, συντονισμό συνεργατικών βιομηχανικών σχηματισμών ή τη φιλοξενία θερμοκοιτίδων ή επιταχυντών νεοφυών επιχειρήσεων δίπλα στα ερευνητικά εργαστήρια. Πέρα από την υπηρεσία υψηλού επιπέδου επιστήμης, η εγχώρια ερευνητική κοινότητα είναι έτοιμη να τροφοδοτήσει και τη λεγόμενη 4η βιομηχανική επανάσταση.

Η χώρα μας έχει δημιουργήσει ένα γόνιμο ερευνητικό περιβάλλον το οποίο έχει ενισχυθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Με συνεπή στρατηγική και σταθερή αύξηση στις επενδύσεις στην έρευνα, ο πρωταγωνιστικός ρόλος που παίζουν οι Ελληνες επιστήμονες σε διάφορες τεχνολογίες αιχμής συνεχίζει να παράγει εντυπωσιακά αποτελέσματα, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν τον κύριο μοχλό ανάπτυξης της χώρας.

Από τη φύση του, το τρένο των εκθετικών τεχνολογιών τρέχει με πολύ μεγάλη ταχύτητα. Αλλά αυτό δεν πρέπει να μας ανησυχεί, διότι, χάρη στο εξαιρετικό επιστημονικό ανθρώπινο κεφάλαιο που διαθέτει, η Ελλάδα είναι επιβάτης του τρένου, όχι διαβάτης που απλά παρατηρεί. Και μάλιστα, σε συγκεκριμένα θέματα, είναι οδηγός του τρένου, όχι ουραγός.

* Ο κ. Γιάννης Ιωαννίδης είναι πρόεδρος του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά» και καθηγητής του Τμήματος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΕΚΠΑ.