Σιδηροδρομικά Νέα: Κάποτε υπήρχε οδοντωτός σιδηρόδρομος μεταξύ Πισοδερίου-Βίγλας -Άλωνα- Φλώρινα.

Περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαίς! Οι στίχοι του εθνικού μας ποιητού ταιριάζουν απόλυτα στην περίπτωση του οδοντωτού σιδηρόδρομου ( τελεφερίκ ) που είχε αφετηρία το Πισοδέρι ανηφόριζε στην Βίγλα Πισοδερίου ( σημερινό χιονοδρομικό κέντρο ) κατηφόριζε στην ορεινή κοινότητα Άλωνα κι από εκεί διέσχιζε την επιμήκη χαράδρα , τον οικισμό Σίμου Ιωαννίδη, , διέσχιζε την πόλη της Φλώρινας μέσω παραποτάμιας διαδρομής και κατέληγε στον σιδηροδρομικό σταθμό της Φλώρινας.

Το 1916 ένα σώμα στρατού από Γάλλους στρατιώτες είχε στρατοπεδεύσει στο Πισοδέρι Φλώρινας και παρέμεινε εκεί μέχρι

την λήξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου,Το δύσβατο ορεινό πέρασμα από τον αυχένα της Βίγλας και η κακοκαιρία από πυκνό χιόνι ( ύψους συχνά άνω του 1 μέτρου) τους μήνες Νοέμβριο έως Μάιο οδήγησε του Γάλλους στρατιωτικούς μηχανικούς στην απόφαση να συνδέσουν την πόλη της Φλωρίνης και το Πισοδέρι με οδοντωτό σιδηρόδρομο ( τελεφερίκ). μάλιστα ο χρόνος κατασκευής του έργου΄ολοκληρώθηκε σε χρόνο ρεκόρ ! Η βάση του τελεφερίκ άρχισε από το χωριό Άλωνα ( 8χλμ) , από την πόλη και το τέρμα ήταν στον αυλόγυρο της εκκλησίας Αγία Παρασκευή Πισοδερίου. Στο βαγονέτο του οδοντωτού χωρούσαν 3 επιβάτες και με αυτό τα Γαλλικά στρατεύματα μετέφεραν ζωοτροφές για τα άλογα και λοιπά ζώα που είχαν ως υποστήριξη στις μεταφορές στρατιωτικού υλικού ή πολεμοφοδίων στην περιοχή των λιμνών Πρεσπών. Επίσης με το τελεφερίκ γίνονταν πολλές φορές και η μεταφορά τροφίμων για τους στρατιώτες , όπως θυμόταν ο Φλωρινιώτης κ.Κόκκος Αχιλλεύς . Το έργο ήταν προσεγμένο με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον . Το δάσος είχε διαμορφωθεί κατάλληλα ώστε να σκαρφαλώνει από τα Άλωνα προς την Βίγλα με ασφάλεια , ταχύτητα και άνεση.

Οι σαλταδόροι και μετά οι πλιατσικολόγοι ...Πολλοί νεαροί του χωριού επειδή γνώριζαν το δρομολόγιο καλά κρυμμένοι στις δασικές βουνοπλαγιές , περιμένανε στις την κατάλληλη στιγμή σαν αίλουροι λύγκες στις κορυφές των δένδρων για την διέλευση του οδοντωτού τελεφερίκ Μόλις πέρναγε το βαγονέτο το άδειαζαν σε χρόνο μηδέν. Μετά μόλις χαμήλωνε η γραμμή , πηδούσαν κάτω και οι Γάλλοι εν συνεχεία έβλεπαν να φτάνει το βαγόνι άδειο και απειλούσαν θεούς και δαίμονες.Δυστυχώς , αφότου έφυγαν οι Γάλλοι στρατιώτες, ο πόλεμος τελείωσε, η μανία των δολιοφθορέων πλιατσικολόγων ( να χαλάνε , να μην προσέχουν ότι παραλαμβάνουν , να μήν

προνοούνγια το μέλλον παρα μονάχα δια το παρόν , να μην αξιοποιούν ευκαιρίες για τον τόπο ,να κλέβουν, να κάνουν πλιάτσικο για να ..ζήσουν-θησαυρίσουν η να φάνε τώρα - να πεινάνε αύριο κλπ)επέδρασε στην περιοχή και μετά την αναχώρηση των Γάλλων. Ένας άλλος λόγος ήταν και μουλαροφόροι μεταφορείς που έβλεπαν πολύ ανταγωνιστικά και απειλητικα για το επάγγελμα τους τις μεταφορές υλικών ή ανθρώπων με τραίνο ή τελεφερίκ διότι θα έμεναν άνεργοι.¨Τα γαϊδούρια η μουλάρια ήταν το μοναδικό μέσο μεταφοράς την εποχή εκείνη ιδιαίτερα προσαρμοστικό για το ορεινό δύσβατο αλλά είχαν το μειονέκτημα του βραδυκίνητου χρόνου μεταφοράς , ακαθαρσίες σε εμπορεύματα , μη τήρηση κανόνων υγιεινής των εμπορευμάτων κλπ .

Μηχανήματα κοπής κορμών δένδρων όπως τα πρώτα μηχανοκίνητα αλυσσοπρίονα και το τελεφερίκ , σιδηροδρομικές ράγες αναβατήρα , υλικά κλπ έγιναν αντικείμενα λεηλασίας και άγριου πλιάτσικου από τους πλιατσικολόγους της περιοχής. Το τελεφερίκ αντι να αξιοποιηθεί για τις μεταφορές ανθρώπων, τροφίμων, υλικών διαλύθηκε,λεηλατήθηκε, κομματιάστηκαν οι ράγες για να πουληθούν είτε ως παλιοσίδερα, είτε ώς οικοδομικά υλικά και να θησαυρίσουν οι εκλεκτοί πλιατσικολόγοι μηχανικοί , εργολάβοι - χτιστάδες λίθινων κατοικιών, ή έμποροι βαρέων οικοδομικών υλικών .Οι ατσάλινες ράγες του τελεφερίκ δεσπόζουν ακόμη και σήμερα σαν οικοδομικός σκελετός σε παλαιά αγροτικά σπίτια , σε μπαλκόνια αυτών, σε παλιά ιστορικά καμπαναριά , σε παλιές γέφυρες κ.α. που εντοπίζω συχνά στις φωτογραφικές περιπλανήσεις μου...

Σήμερα ο ορειβάτης οδοιπόρος το μόνο που συναντά στον ορεινό οικισμό Άλωνα είναι τα ερείπια λίθινων βάσεων μία γέφυρας του οδοντωτού κοντά στις πηγές του ποταμού Σακολέβα. Μάλλον δέν πρόκαναν οισαλταδόροι πλιατσικολόγοι της εποχής να την πουλήσουν- αποδομήσουν - λεηλατήσουν κι αυτή ( γέφυρα οδοντωτού ) για την κατασκευή πέτρινων σπιτιών, αγροικιών ή στάβλων . Η γέφυρα παρέμεινε για να θυμίζει στους Φλωρινιώτες ότι το 1916 είχαν οδοντωτό σιδηρόδρομο -τελεφερίκ- και το 1985 (που γράφηκε από τον Φλωρινιώτη αείμνηστο δημοσιογράφο κ Τηλέμαχο Κόκκο) δέν είχαν και δέν έχουν ακόμη και σήμερα ( 2010 - 2014) έναν αιώνα μετά απολύτως Τίποτα Σαν υποκατάστατο συγκοινωνίας υπάρχει ο ένας και μοναδικός δρόμος που συνδέει την Φλώρινα με την Βίγλα -Πρέσπες-Κρυσταλλοπηγή-Καστοριά αλλά και το...εξωτερικό ( Αλβανία ) Ένας επικίνδυνος δρόμος όπου σε πολλά σημεία έχει υποστεί σοβαρές καθιζήσεις -ρωγμές στο ασφάλτινο κουφάρι του , τόσο από την διάβρωση , την αδιαφορία , τα μπαλώματα οδοποιίας, χωματουργικές εργασίες εταιρίας ανεμογεννητριών όσο και από τις πολλαπλές παλλόμενες και επαναλαμβανόμενες ..σεισμικές δονήσεις που έχουν επίκεντρα υπογείως παρακάτω στην χαράδρα ανάμεσα από τα πέριξ βουνά .

Αυτά και πολλά άλλα όπως τα ερείπια του ζωολογικού πάρκου στα δυτικά προάστια της χαραδρουπόλεως με βάζουν συχνά σε διάφορες σκέψεις.Αν λειτουργούσαν ζωολογικό πάρκο-τελεφερίκ αναλογίζομαι τι ώθηση στην ανάπτυξη, στις μεταφορές,στην δημιουργία θέσεων εργασίας, στην οικονομία χρόνου -χρήματος, στην τουριστική επισκεψημότητα ( Πισοδέρι- Πρέσπες τα καλοκαίρια -Χιονοδρομικό κέντρο τον χειμώνα ) ακόμη και στο

σπάσιμο της συγκοινωνιακής απομόνωσης των Πρεσπών με Φλώρινα θα χάριζαν εάν υπήραν ( χωρίς σαλταδόρους, μιζαδώρους, κομπιναδόρους, πλιατσικολόγους κλπ) στον Τόπο και στην ορεινή αλπικης ομορφιάς περιοχή. Ναί αλπικής ομορφιάς που ανηφορίζει από τους πρόποδες του Βαρνούντα μέχρι στην κορυφή του. Τα ίδια σκέφτηκαν κάποτε και οι απανταχού Φλωρινιώτες της διασποράς που ζούνε ανα την υφήλιο σαν τα ξενητεμένα χελιδόνια ή τους πελαργους που έρχονται στους καλαμιώνες των βουνίσιων μας λιμνών , μα ανταπόκριση απο κανέναν δέν βρήκαν. Να σημειώσω στο σημείο αυτό ότι η χάραξη νέου δρόμου από περιοχή μεταξύ οικισμού Σίμου Ιωαννίδη - Άλωνα με την Βίγλα θα συντομεύσει κατα 20 λεπτά της ώρας το ταξίδι για την Βίγλα και τις Πρέσπες. Ο οδοντωτός σιδηρόδρομος (τελεφερίκ) θα γίνει μόνο και εφόσων εάν συνειδητοποιήσουμε την αναγκαιότητα- σπουδαιότητα μίας τέτοιας επένδυσης στο μέλλον του Τόπου μας. Δυστυχώς η κατασκευή της Εγνατίας με υπόγεια τούνελς ( απο Αλωνα- Πισοδέρι-Αντάρκτικο μέχρι τις Πρέσπες-Κρυσταλλοπηγή ) με παράλληλη σιδηροδρομική σύνδεση δέν πέρασε ποτέ από τα μέρη μας για ανομολόγητες συμφωνίες κυρίων κάτω από το τραπέζι.Γνωρίζουν πολύ καλά οι ένοχοι συνυπέυθυνοι πώς χαράχθηκε κάποτε και υπάρχει σήμερα η Εγνατία στα μέρη μας...

Το πρόβλημα της εποχής δεν είναι μόνο το σήμερα αλλά τι θα λένε και τι θα γράφουν όχι μόνο τα παιδιά αλλά και τα εγγόνια μας .Τι κάναμε , τι κάνατε , τι σχεδιάσαμε όλοι ΄εμείς οι σημερινοί ( ένα αιώνα μετά την κατασκευή του τελεφερίκ των Γάλλων που σας περιέγραψα).Η ιστορία και οι μελλοντικές γενεές θα μας κρίνει ΄θετικά ή απλά "μεγαλοπρεπώς θα μας κράξει" για τις επιλογές που κάναμε στον τόπο μας με την σπάνια αλπική ομορφιά της Φλώρινας και των πέριξ βουνών, λιμνών,ποταμιών ή κάμπων.....

βιβλιογραφία ....................................

εφημ λεύθερος τύπος άρθρα του Τηλέμαχου Κόκκου 1985 και 1984

εφημ κρουά κράξιμο κρουά Νοέμβριος 2010

αρθρα του λαογράφου Μεκάση Δημήτριου στον τοπικό ημερήσιο τύπο αλλά και...φωτογραφικό υλικό από το αρχείο μου