Oταν πια το μετρό θα έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας στη Θεσσαλονίκη, ελάχιστοι από τους χιλιάδες επιβάτες, που θα διασχίζουν βιαστικά τον σταθμό «Βενιζέλου», ίσως σταματώντας μια στιγμή για να θαυμάσουν την αρμονική συνύπαρξη του παρόντος με το παρελθόν, θα θυμούνται πως το ζήτημα της διατήρησης των αρχαιοτήτων είχε διχάσει την πόλη (και τη χώρα).
Ομως για όσους έχουν παρακολουθήσει τις μαραθώνιες συζητήσεις του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου με θέμα τον «επίμαχο» σταθμό τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η χθεσινή, ομόφωνη έγκριση της νέας μελέτης κατασκευής ισοδυναμούσε με ένα μικρό, ανέλπιστο θαύμα. Για όσους κατοίκους της Θεσσαλονίκης στήριξαν την προσπάθεια του δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη και των φορέων που εναντιώνονταν στην απόσπαση του εντυπωσιακού μνημειακού συνόλου, η απόφαση ήταν μία σημαντική νίκη.
Σε αντίθεση με τις εντάσεις και τις λογομαχίες των προηγούμενων συνεδριάσεων, αυτή τη φορά η ατμόσφαιρα στο αμφιθέατρο του υπουργείου Πολιτισμού ήταν απρόσμενα... πολιτισμένη, με τους εκπροσώπους της Αττικό Μετρό να εκφράζουν ευχαριστίες στους αρχαιολόγους και αντιστρόφως.
Από το 2013 η περιπέτεια
Αλλωστε, στο διάστημα που μεσολάβησε από τον Ιανουάριο του 2013, όταν το Συμβούλιο είχε γνωμοδοτήσει με οριακή πλειοψηφία υπέρ της απόσπασης και μεταφοράς σε άλλο χώρο του 85% των ευρημάτων, στις θέσεις των προέδρων τόσο της εταιρείας όσο και του ΚΑΣ έχουν τοποθετηθεί νέα πρόσωπα.
Σε κάθε περίπτωση, όλοι οι παριστάμενοι συμφώνησαν ότι η πρόταση, στην οποία κατέληξε ομάδα εργασίας με τη συμμετοχή εκπροσώπων των υπουργείων Πολιτισμού και Υποδομών, της Αττικό Μετρό και του Δήμου Θεσσαλονίκης, είναι εξαιρετική, αφού το 91% των αρχαιοτήτων (συνολικού εμβαδού περίπου 1.260 τ.μ.) θα διατηρηθεί κατά χώραν χωρίς να επηρεαστεί η λειτουργικότητα του σταθμού. Οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να περιηγηθούν τον αρχαιολογικό χώρο, που θα διαμορφωθεί στο επίπεδο -1, ενώ από τη γυάλινη πεζογέφυρα, στο επίπεδο της σύγχρονης Εγνατίας, οι περαστικοί θα απολαμβάνουν απρόσκοπτα τη θέα της βυζαντινής Μέσης Οδού και τη διασταύρωσή της με έναν μικρότερο δρόμο, των λειψάνων ενός μνημειακού τετραπύλου και τμήματος του μεσαιωνικού αστικού ιστού.
Θυμίζουμε ότι τον Σεπτέμβριο του 2015 και ύστερα από αίτημα του Δήμου Θεσσαλονίκης, το ΚΑΣ είχε γνωμοδοτήσει υπέρ της διατήρησης των αρχαιοτήτων in situ, αναιρώντας την απόφαση του 2014, σύμφωνα με την οποία τα αρχαιολογικά κατάλοιπα επρόκειτο να αποσπαστούν και να επανατοποθετηθούν εντός του σταθμού.
20 εκατ. ευρώ το κόστος
Η τότε διοίκηση της «Αττικό Μετρό» είχε προειδοποιήσει πως οποιαδήποτε άλλη λύση θα ήταν είτε ανέφικτη είτε εξαιρετικά ακριβή. Αντίθετα, το απόγευμα της Τρίτης ο νυν πρόεδρος της εταιρείας, Γιάννης Μηλόπουλος, παραδέχτηκε ότι το κόστος της μετακίνησης των αρχαιοτήτων θα ήταν υπολογίσιμο, ενώ η συνέχιση της κατασκευής στα κατώτερα στρώματα ενδεχομένως θα ισοδυναμούσε με ακόμα μία «περιπέτεια καθυστερήσεων». Μάλιστα, χαρακτήρισε το προτεινόμενο έργο «τεχνολογικό επίτευγμα», πρωτοποριακό τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Μέχρι στιγμής, η κατασκευή του σταθμού «Βενιζέλου» έχει στοιχίσει 20 εκατ. ευρώ, μόλις τα τρία εκ των οποίων αφορούν το καθαρά τεχνικό κομμάτι, ενώ η δεύτερη μεγαλύτερη ελληνική πόλη εξακολουθεί να στερείται τα οφέλη του μετρό.
Κερδίζει, όμως, κάτι που διαθέτουν ελάχιστες σύγχρονες πόλεις: ένα άριστα διατηρημένο «κομμάτι» ιστορίας ενσωματωμένο σε ένα σύγχρονο έργο, αλλά και τη γνώση πως τα μεγαλύτερα επιτεύγματα δεν μπορούν παρά να είναι αποτέλεσμα συνεργασίας.
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΣΑΝΟΥΔΟΥ
Συντάκτης: Χριστίνα Σανούδου
