Ο Βουραϊκός ποταμός πηγάζει από τα βουνά των Καλαβρύτων ανάμεσα στις ανατολικές προεκτάσεις του Ερύμανθου και δυτικές του Χελμού και ρέει με βόρεια κατεύθυνση στα δυτικά του νόμου Αχαΐας. Το μήκος του είναι περίπου 40 χλμ. Μετά τα Καλάβρυτα ο Βουραϊκός έχει ανοίξει βαθύ και απόκρημνο φαράγγι μήκους 20 χιλ., μέσα στο οποίο κινείται ο οδοντωτός σιδηρόδρομος που συνδέει τα Καλάβρυτα με το Διακοπτό.
Κατά τον μύθο ο Ηρακλής αγαπούσε την Βούδα κόρη του Νεφεληγερέτη και της Ελίκης κι άνοιξε το πέρασμα για να φτάσει κάτω στη θάλασσα και να τη συναντήσει. Από αυτήν πήρε και το όνομα του ο Βουραϊκός ποταμός.
Στις όχθες του Βουραϊκού ποταμού υπάρχει σπήλαιο όπου κατά την μυθολογία ήταν μαντείο αφιερωμένο στον Ηρακλή. Εκεί οι προσκυνητές έριχναν τους αστραγάλους και διάβαζαν τους χρησμούς στους Πίνακες της Γνώσης, όπως τους αποκαλούσαν.
Όταν κάποιος βρίσκεται σε αυτόν τον πανέμορφο τόπο, είναι σε μια επικράτεια που η ιστορία της χάνεται στο βάθος των αιώνων, συνδέεται με μυθικές μορφές όπως ο Τριπτόλεμος, ο γιος του Κολεού. Πρόκειται για την δυναστεία που σχετίζεται με την ίδια την θεά Δήμητρα και τα Ελευσίνια Μυστήρια.
Όλη η περιοχή, διακατέχεται από ένα είδος μυστηρίου που σχετίζεται με τις άφθονες πηγές της. Κάθε πηγή στην αρχαιότητα, είχε και διαφορετικές ιδιότητες. Για παράδειγμα υπήρχε η Μισάμπελος Πηγή, που θεράπευε όσους είχαν ισχυρή εξάρτηση από το αλκοόλ, το Λυσσόνερο που γιάτρευε πολλές ψυχολογικές νόσους, η Πηγή της Δήμητρας που ήταν πραγματικό ελιξίριο ζωής, και βέβαια τα μαγεμένα νερά της Στυγός, που έδεναν με αιώνιους όρκους όσους έπιναν από την πηγή τους.
Ο Οδοντωτός σιδηρόδρομος είναι έργο του Χαρίλαου Τρικούπη. Η σύμβαση της κατασκευής της γραμμής υπογράφηκε το 1889 και η κατασκευή της τελείωσε επτά χρόνια μετά. Ο σχεδιασμός της γραμμής έγινε από γάλλους τεχνικούς. Το έργο ήταν πολύ δύσκολο λόγω του δύσβατου του εδάφους. Στις 10 Μαρτίου 1896 το τρένο πραγματοποίησε το πρώτο του δρομολόγιο. Η διαδρομή ξεκινά από το Διακοπτό διασχίζει το φαράγγι του Βουραϊκού ποταμού που αποτελεί ένα από τα ομορφότερα φυσικά αξιοθέατα της χώρας μας, περνά το χωριό Ζαχλωρού και καταλήγει στα Καλάβρυτα. Έχει μάλιστα χαρακτηριστεί ως η πλέον θεαματική σιδηροδρομική γραμμή των Βαλκανίων. Η απόσταση Διακοπτό – Καλάβρυτα είναι 22,4 χιλιόμετρα και το ηρωικό τρενάκι τη διανύει σε μια ώρα. Η ταχύτητά του κυμαίνεται μεταξύ 30 – 40 χιλ./ώρα στην απλή γραμμή και 6 – 15 χιλ./ώρα όταν χρησιμοποιεί τα «δόντια» (μηχανισμός οδοντωτού άξονα που έχει τοποθετηθεί ανάμεσα στις σιδηροτροχιές και ο οποίος υποβοηθά το συρμό στα σημεία της γραμμής που έχουν μεγάλη κλίση). Είναι ο στενότερος οδοντωτός στην Ευρώπη, με πλάτος γραμμής μόλις 75 εκατοστά.
Ξεκινώντας από το σταθμό του Διακοπτού, ο Οδοντωτός ανηφορίζει μέσα από το φαράγγι του Βουραϊκού προς τα Καλάβρυτα που βρίσκονται σε υψόμετρο 750 μέτρων. Το πρώτο κομμάτι που διανύει είναι ομαλό ενώ σταδιακά η κλίση της γραμμής αυξάνει αναγκάζοντας το τρενάκι να χρησιμοποιήσει τα δόντια του. Την πρώτη στάση του την κάνει στον οικισμό Νιάματα, όπου βρίσκεται και το πρώτο στένωμα της διαδρομής. Περνώντας μέσα από αλλεπάλληλες λαξεμένες στο βράχο στοές, με μικρά ανοίγματα μέσα απ’ τα οποία μπορεί να δει κανείς στα πεταχτά απέναντι, τις σπηλιές στα βράχια και τους απίστευτους σταλαγμίτες, ο Οδοντωτός φτάνει στη στάση των Τρικλιών όπου μαζεύει τα δόντια του. Μην περιμένετε βέβαια να δείτε πολύ κόσμο να ανεβαίνει ή να κατεβαίνει σ’ αυτές τις στάσεις, οι οποίες παλιότερα εξυπηρετούσαν κοντινούς οικισμούς. Συνεχίζει τη διαδρομή του περνώντας μέσα από τοπία άγριας φύσης με καταρράκτες που λαξεύουν με απερίγραπτο τρόπο τα βράχια δημιουργώντας μοναδικούς σχηματισμούς, και φτάνει στις «Πόρτες», το στενότερο και εντυπωσιακότερο σημείο της διαδρομής. Εκεί το τρενάκι μπαίνει στην πιο χαρακτηριστική σήραγγα της γραμμής, στις δύο εισόδους της οποίας διατηρούνται ακόμη και σήμερα οι τεράστιες σιδερένιες πόρτες, που άνοιγαν μόνο για τη διέλευση του οδοντωτού και κατόπιν έκλειναν και πάλι, αποκλείοντας έτσι τη διάβαση των πεζών. Ο Οδοντωτός βγάζει πάλι τα δόντια του για να φτάσει στον επόμενο σταθμό «Μέγα Σπήλαιο», στον οικισμό της Κάτω Ζαχλωρούς. Κατεβαίνοντας κανείς στο σταθμό αυτό, μπορεί να επισκεφτεί με τα πόδια το μοναστήρι του Μεγάλου Σπηλαίου. Μετά την Κάτω Ζαχλωρού, η διαδρομή ομαλοποιείται και πάλι και μέσα από καταπράσινα τοπία, τρεχούμενα νερά και γραφικά πέτρινα σπιτάκια, ο Οδοντωτός φτάνει στον προτελευταίο σταθμό της Κερπινής κι από κει τέλος στα Καλάβρυτα. Η κατάβαση από τα Καλάβρυτα στο Διακοφτό ακολουθώντας τις γραμμές του Οδοντωτού απαιτεί περίπου 6 ώρες πεζοπορίας ενώ η αντίστοιχη ανάβαση περίπου 7 με 8 ώρες. Η διαδρομή αποτελεί μέρος του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4. Συνήθως οι περιπατητές ξεκινούν την κατάβασή τους από την Κάτω Ζαχλωρού, αφού πρώτα πιουν ένα καφεδάκι ή φάνε παραδοσιακές τυρόπιτες κάτω από τα Πλατάνια (4 ώρες μέχρι το Διακοπτό).
Η κατάβαση γίνεται περπατώντας πάνω στις ράγες του τρένου. Οι περιπατητές θα απολαύσουν πραγματικά το φαράγγι, αφού κατά τη σε κάθε στροφή της γραμμής άλλοτε ξεδιπλώνονται μπροστά τους ασυγκράτητοι τρομακτικοί καταρράκτες, άλλοτε στοές που μπαίνουν και βγαίνουν τρέχοντας για ν’ αποφύγουν τυχόν… «στενές επαφές» με το τρενάκι, εγκαταλελειμμένα πετρόχτιστα σπιτάκια με τηλέγραφο που σε γυρίζουν πίσω στο χρόνο, αποπροσανατολισμένα ζωντανά, βράχια σμιλευμένα από τα ορμητικά νερά να έχουν πάρει μορφές που δε βάζει ο νους και το απολαυστικότερο όλων, οι φοβερές εναέριες γέφυρες! Το απόλυτο κενό κάτω από τα πόδια του διαβάτη, το σημείο όπου εύχεσαι να μην συναντήσεις τον Οδοντωτό.
Κι έτσι κυλά η διαδρομή, η οποία προς το τέλος της γίνεται κάπως πιο άχαρη, αφού σταδιακά τα άγρια τοπία, τα τρεχούμενα νερά και οι πανέμορφες στοές παραχωρούν τη θέση τους σε πιο ήπια βλάστηση, με τα νερά του Βουραϊκού ποταμού να κυλάνε τώρα αργά προς τη θάλασσα.
Πηγή: radioaetos.com
