Εικόνες που ξυπνούν μνήμες στους σιδηροδρομικούς.
Κουφάρια από κτίρια, αρχιτεκτονικά «διαμάντια» του περασμένου αιώνα και μια αδιόρατη... μυρωδιά ζώων είναι ό,τι απόμεινε από τους πέντε μεγάλους στάβλους του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης, που για χρόνια πολλά τον περασμένο αιώνα αποτελούσαν ένα σημαντικό κέντρο συναλλαγών και εμπορίας ζώων.
Οι σταβλικές εγκαταστάσεις σε φωτογραφία από τα μέσα της δεκαετίας του 1930. Διακρίνεται μπροστά τους σημαντικός αριθμός αιγοπροβάτων
Το κεντρικό κτίριο και άλλα τέσσερα μικρότερα, που βρίσκονται στο κέντρο του λιμανιού, μεταξύ της 2ης και της 3ης προβλήτας και κοντά στην Πύλη 8, καταλαμβάνουν, μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο, έκταση κοντά στα 20 στρέμματα. Χτίστηκαν το 1926 και ήταν σε χρήση μέχρι τουλάχιστον το 1971, ενώ από τότε κλειδώθηκαν και αφέθηκαν παρατημένα στον χρόνο και στην εγκατάλειψη. Αλλωστε από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 τα ζώα που έρχονταν με τα πλοία φορτώνονταν σε σφραγισμένα κοντέινερ και μεταφέρονταν με αυτόν τον τρόπο, χωρίς να χρειάζεται να κατέβουν, να μετρηθούν και να γίνουν στο λιμάνι οι συναλλαγές μεταξύ των εμπόρων.
Το διοικητικό συμβούλιο της ΟΛΘ ΑΕ διενεργεί Ανοικτό Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό Ιδεών για την αποκατάσταση και την επανάχρηση των παλιών σταβλικών εγκαταστάσεων που στέκουν σιωπηλά και κινδυνεύουν με κατάρρευση.
Στόχος της διοίκησης είναι να συγκεντρώσουν ιδέες για να μετατρέψουν τον χώρο σε λειτουργικά και αισθητικά άρτια έκταση πολιτισμού, ήπιων εμπορικών δραστηριοτήτων και αναψυχής.
«Οι στάβλοι του λιμανιού, που αποτελούν κομμάτι της ιστορίας της πόλης, βρίσκονται σε εξαιρετικά κακή κατάσταση. Μόνο τα κελύφη τους μπορούν να διατηρηθούν, πρέπει να επανασχεδιαστούν και να επαναχρησιμοποιηθούν» λέει στο «Εθνος» ο πρόεδρος του τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ, Νίκος Καλογήρου. Ο ίδιος είναι διευθυντής στο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών στον Περιβαλλοντικό Αρχιτεκτονικό Σχεδιασμό και το προηγούμενο εξάμηνο οι μεταπτυχιακοί φοιτητές μελέτησαν τους στάβλους του λιμανιού, καταθέτοντας μάλιστα πολύ ενδιαφέρουσες και πρωτότυπες ιδέες.
Οι χώροι των στάβλων περιφραγμένοι σε φωτογραφία του 1959
Θάλασσα και ράγες
«Μπορεί τώρα να φαίνονται μερικά ερειπωμένα κτίρια, αλλά κάποτε ήταν τμήμα της εμπορικής δραστηριότητας της πόλης, αφού συνέδεαν τη θάλασσα με τον σιδηρόδρομο και την οικονομική ζωή» αναφέρει ο κ. Καλογήρου.
Μια από τις ιδέες που εξετάζονται είναι κάποιο από τα κτίρια να αποκτήσει μουσειακή διάρθρωση, να παρουσιάζονται δηλαδή η ιστορία του λιμανιού, οι φάσεις εξέλιξής του, όπως και τα τεχνικά έργα που έγιναν στο λιμάνι κατά το πέρασμα των χρόνων. Παράλληλα, θα γίνεται μέσα από φωτογραφικό, οπτικό και άλλο υλικό μια αναδρομή στις εμπορικές δραστηριότητες και στις τεχνικές που αναπτύχθηκαν για τη διακίνηση των εμπορευμάτων, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι ένα από τα κτίρια θα μετατραπεί σε μια? θερμοκοιτίδα καινοτομικών επιχειρήσεων, τύπου start ups.
Τα πλοία έφερναν τα ζώα στο λιμάνι και οι έμποροι κάθονταν στο μικρό καφενεδάκι, που έφερε την επιγραφή «Βασίλειον της Ελλάδος-ΚΑΦΕΝΕΙΟΝ», περιμένοντας το τρένο. Οταν άκουγαν το σφύριγμα έτρεχαν να τελειώσουν τις συναλλαγές. Τα ζώα ξεφορτώνονταν από τα πλοία και φορτώνονταν στο τρένο με προορισμό την τότε Γιουγκοσλαβία και άλλες χώρες της κεντρικής Ευρώπης, ή ακολουθούσαν το αντίστροφο δρομολόγιο, κάποια ωστόσο έμεναν στην πόλη. Τα κτίρια χτίστηκαν στις αρχές του περασμένου αιώνα και η σιδηροδρομική γραμμή -που επίσης δεν λειτουργεί πια-, μήκους 175 μέτρων, κατασκευάστηκε το 1928.
Αμερικανικά πρότυπα
Η σημερινή εικόνα των παρατημένων στάβλων, που δείχνουν έτοιμοι να καταρρεύσουν
Το κεντρικό κτίριο είχε χωρητικότητα 150 μεγάλων και 1.600 μικρών ζώων και η τυπολογία του παραπέμπει σε αμερικανικά πρότυπα. Διέθετε ηλεκτροκίνηση, υδραυλικά συστήματα, κλίσεις απορροής και μεγάλα ανοίγματα για τον αερισμό. Είχαν επίσης αεραγωγούς για την τροφοδοσία των ζώων και τη ρίψη της ζωοτροφής από ψηλά. Δίπλα ακριβώς υπάρχουν άλλα δύο μεγάλα κτίρια χωρητικότητας 200 μεγάλων και 1.600 μικρών ζώων, έναν μονόχωρο για τους χοίρους χωρητικότητας 320 χοίρων και έναν μικρότερο, ενώ ένα έκτο που φέρεται να κατασκευάστηκε το 1929 δεν σώζεται.
Παρότι είναι πάρα πολλά χρόνια κλειστά και ανενεργά τα κτίρια, στον χώρο υπάρχει μια αδιόρατη μυρωδιά από ζώα και ο επισκέπτης αντιλαμβάνεται εύκολα την προηγούμενη χρήση των κτισμάτων.
«Το ζήτημα είναι τι είδους χρήσεις θα έχουν πλέον αυτά τα κτίρια. Χρειάζονται μεγάλες επεμβάσεις, βρίσκονται σε κακή κατάσταση, αλλά το βασικό θέμα είναι πώς θα χρησιμοποιηθούν. Ο χώρος όπου βρίσκονται, στην καρδιά του λιμανιού, είναι ιδανικός για ήπιες χρήσεις, αλλά πρέπει να συνταιριάζουν με τη φυσιογνωμία και των άλλων κτιρίων», μας λέει ο κ. Καλογήρου και επιφυλάσσει? εκπλήξεις, από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές του, όταν προκηρυχθεί ο διαγωνισμός και αρχίσουν να κατατίθενται οι προτάσεις.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΟΛΘ ΑΕ, οι σταβλικές εγκαταστάσεις του λιμανιού Θεσσαλονίκης έχουν χαρακτηριστεί, μαζί με το ιστορικό κέντρο της πόλης, ως ιστορικός τόπος και ο περιβάλλων χώρος των κτισμάτων έχει οριστεί ως ζώνη προστασίας μέχρι τα όρια της υπάρχουσας περίφραξης. Αυτό πρέπει να το λαμβάνουν υπόψη οι αρχιτεκτονικές προτάσεις που θα κατατεθούν και στόχος της διοίκησης του Οργανισμού είναι να προτιμηθούν καινοτόμες επιχειρηματικές δραστηριότητες που θα φιλοξενηθούν στους παλιούς στάβλους.
Ο πρόεδρος του τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ, Νίκος Καλογήρου, ο οποίος μας υπόσχεται εκπλήξεις από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές του, όταν προκηρυχθεί ο διαγωνισμός
Ο διευθυντής Μελετών και Κατασκευής Εργων της ΟΛΘ ΑΕ ανέφερε ότι οι στάβλοι είναι μέρος μόνο των 100 κτιρίων που βρίσκονται εντός του λιμανιού συνολικού δομημένου εμβαδού 60.500 τ.μ. Μεταξύ των κτιρίων αυτών υπάρχουν αρχιτεκτονικά «διαμάντια», άλλα που έχουν χαρακτηριστεί ως διατηρητέα και άλλα όχι, άλλα αναπαλαιωμένα, όλα όμως μπορούν να αλλάξουν τη φυσιογνωμία του χώρου και της πόλης γενικότερα.
Πηγή: ethnos.gr
